Κάτι ανάμεσα σε παξιμαδάκι και μικρό κέρασμα!
Οι ειδικοί λένε πως η τήρηση των νηστειών που επιτάσσει η θρησκεία μας είναι ένα από τα χαρακτηριστικά που κατέστησαν την κρητική δίαιτα ιδανική για την ανθρώπινη υγεία.
Πράγματι, παραδοσιακά οι κρητικοί τηρούσαν τις νηστείες των Χριστουγέννων, του Πάσχα, και του Δεκαπενταύγουστου , ακόμη και τις Τετάρτες με τις Παρασκευές, με μεγάλη συνέπεια γεγονός που είχε πολλαπλά οφέλη και την καλή τους υγεία. Δεν γνωρίζω αν ήταν πάντα από ευλάβεια και πίστη γιατί πολύ κυκλοφορεί στα μέρη μας η παροιμία:
Όπως και νάχει το πράγμα, ιδιαίτερα η νηστεία του Δεκαπενταύγουστου τηρείται από πολλούς ακόμη και σήμερα. Παραθέτω πρόσφατη στιχομυθία , συνηθισμένη των ημερών:
-Θα νηστεύ(γ)εις;-Ετσά το λέω. Και να σκοντάψεις «Παναγία μου» φωνάζεις. Εκατό φορές τη μέρα Την επικαλούμαστε. Δεκαπέντε μέρες είναι όλες κι όλες και δα φάμε και ψάρι στσι 6 του μήνα, του Χριστού. Γρουσουζά τόχω να ψήσω κρέας ετούτεσες τσι μέρες.
-Και να τσι συβάσεις* θέλει να νηστέψουνε κι οι υπόλοιποι;-Δε κατέχω ίντα δα κάμουνε. Σκιας** κρέας δε δα βάλω στο σπίτι μου … Ανέ θένε κρέας , να πιένουνε *** όξω να τρώνε.*συβάζω=πείθω**σκιάς=τουλάχιστον*** πιένω =πηγαίνω
Νηστίσιμη λοιπόν συνταγή σήμερα για να τελειώνουν και οι περυσινές σταφίδες. Το άλλο μήνα θα έχουμε φετινές. Τα σταφιδωτά είναι ένα παραδοσιακό γλυκάκι στο οποίο πάλι αξιοποιούνται τοπικά μας προϊόντα σε ένα υγιεινότατο συνδυασμό. Σταφίδες, σουσάμι, μέλι, καρύδια, ελαιόλαδο!Εγώ τα φτιάχνω πολύ συχνά γι αυτό και οι φωτογραφίες είναι από διαφορετικές παρασκευές. Σήμερα ήμουν πιο προσεκτική στην εκτέλεση για να περάσω επιτέλους τη συνταγή στο blog.
Υλικά
Α. Ζύμη:
1,5 κούπα ελαιόλαδο καλής ποιότητας
1/2 κούπα χυμό πορτοκαλιού
1 κούπα ζάχαρη
1/3 κούπας ρακή (ή κονιάκ ή άλλο δυνατό ποτό)
1/3 κούπας χλιαρό νερό
2 κουταλάκια μπέικιν
2 κουταλάκια αμμωνία
1 κιλό αλεύρι για όλες τις χρήσεις
Γέμιση:
1 κούπα σταφίδες ξανθές από σουλτανί σταφύλι
½ κούπα νερό
1 κούπα καρυδαμύγδαλα
1 κουταλιά μέλι
1 κουταλιά κανελογαρύφαλλα
½ κούπα σκούρο, αναποφλοίωτο σουσάμι (και ίσως 1-2 κουταλιές ακόμη)
Ξύσμα λεμονιού ή πορτοκαλιού
Για το σερβίρισμα, προαιρετικά λίγη αχνοζάχαρη.
Επί το έργον
Μουσκεύουμε τις σταφίδες στο χλιαρό νερό και τις αφήνουμε στην άκρη.
Καθαρίζουμε το σουσάμι από τυχόν ξένα σώματα και το ξεπλένουμε .Το καβουρντίζουμε σε ένα τηγάνι μέχρι να στεγνώσει και να μυρίσει ελαφρά. Δεν χρειάζεται πολύ γιατί θα βγάλει τα έλαιά του και στο ψήσιμο.
Φτιάχνουμε τη ζύμη: Ανακατεύουμε σε μια λεκάνη τη ζάχαρη με το λάδι και προσθέτουμε τη ρακή,και το νερό.Όταν ομογενοποιηθούν προσθέτουμε το πορτοκαλόζουμο (μέσα στο οποίο διαλύουμε την αμμωνία). Προσέχουμε όταν βάλουμε την αμμωνία στην πορτοκαλάδα γιατί φουσκώνει.
Ανακατεύουμε το μπέικιν στο αλεύρι και το ρίχνουμε κι αυτό στο μίγμα.Μπορεί να περισσέψει μισή κούπα από το κιλό. Τώρα το καλοκαίρι , παίρνει περισσότερο συνήθως, οπότε μένουν 1-2 κουταλιές από το κιλό. Πρέπει να έχουμε μια μαλακή ζύμη που να μη κολλά στα χέρια.Την αφήνουμε να ξεκουραστεί όσο θα ετοιμάζουμε τη γέμιση:
Αλέθουμε τις σταφίδες στο multi, και τις βάζουμε σε ένα μπολ όπου θα προσθέσουμε τους ξηρούς καρπούς χοντοαλεσμένους , το μέλι, το σουσάμι ελαφρά αλεσμένο (ένα δυο πατήματα στο multi) , τα κανελογαρύφαλλα. Ανακατεύουμε να αναμειχθούν υλικά και αρώματα.Αν είναι υδαρής, προσθέτουμε λίγο σουσάμι ή λίγα καρύδια λεπτοαλεσμένα να πάρουν τα υγρά.
Παίρνουμε κομμάτια ζύμης όσο ένα μεσαίο πορτοκάλι και ανοίγουμε μακρόστενα φυλλαράκια (με τον πλάστη ή με το μικρό ρολό για τάρτες ή απλώς πατώντας το με την παλάμη του χεριού μας!) πάχους μισού περίπου εκατοστού ή και λίγο περισσότερο ,πλάτους 10-12 εκατοστών, και μήκους περίπου 25 εκατοστών.
Εντάξει, δεν κρατάμε μεζούρα! Εγώ το έκανα τώρα για να δείξω τα μεγέθη… Αν δούμε ότι έγινε πολύ φαρδύ το φυλλαράκι το φέρνουμε στα μέτρα μας με ένα μαχαίρι όπως φαίνεται στη φωτογραφία. Απλώνουμε γέμιση κατά μήκος και το τυλίγουμε σε μακρόστενο ψωμάκι. Το βάζουμε με την ένωση προς τα κάτω σε ταψί στρωμένο με χαρτί ψησίματος.
Όταν γεμίσει το ταψάκι ψήνουμε τα ψωμάκια σε προθερμασμένο στους 180 βαθμούς φούρνο για 35-40 λεπτά. Τα αφήνουμε να κρυώσουν και τα κόβουμε με κοφτερό μαχαίρι σε κομματάκια όπως τα παξιμαδάκια. Επειδή η ζύμη είναι πολύ τριφτή τραβάμε το μαχαίρι σαν σάρακα πέρα δώθε για να μη θρυμματιστούν. Διατηρούνται αρκετές μέρες και ταιριάζουν θαυμάσια με καφέ, με χυμούς , με αναψυκτικά.
Αν θέλουμε τα ξαναφουρνίζουμε στους 120 βαθμούς στον αέρα για λίγο, αν και η ζύμη είναι αρκετά τριφτή και τραγανή και είναι πολύ νόστιμα και χωρίς διπλοφούρνισμα. Έτσι κρατάνε περισσότερες μέρες αλλά μπορεί και να τα χάσουμε αν τα ξεχάσουμε…Καληώρα!(ευτυχώς ήταν το τελευταίο μικρό ταψάκι…)
Εναλλακτικά τα πλάθουμε όπως τα (επίσης ωραιότατα νηστίσιμα γλυκά) πατούδα ή τα κουραμπιεδάκια με λουκούμι και τα σερβίρουμε με άχνη ή σκέτα.
Παρατηρήσεις
1)Ο χυμός πορτοκαλιού μπορεί να είναι και «του κουτιού». Παλιότερα, το καλοκαίρι στα γλυκά έβαζαν αραιωμένη συμπυκνωμένη πορτοκαλάδα του μπουκαλιού. Υπήρχε και υπάρχει μια πολύ αρωματική συμπυκνωμένη πορτοκαλάδα από χανιώτκη εταιρεία. Τώρα βέβαια βρίσκουμε και καλοκαιρινά πορτοκάλια …
2)Καρυδαμύγδαλα σημαίνει ότι λέει η λέξη, αλλά και σκέτα αμύγδαλα ή σκέτα καρύδια αν δεν έχουμε και από τα δύο.
3)Καβουρδίζω πάντα όποτε μπορώ αρκετό σουσάμι αφού το καθαρίσω και το ξεπλύνω, και το διατηρώ σε ένα γυάλινο βάζο στο ψυγείο οπότε αλέθω λίγο λίγο όποτε χρειάζομαι . Ξέρετε, εμείς στην Κρήτη πασπαλίζουμε με σουσάμι όλα σχεδόν τα παρασκευάσματα που σερβίρουμε με μέλι…
4)Επειδή πολλά υλικά θέλουν άλεσμα στο multi σ’ αυτή τη συνταγή, αλέθω πρώτα το σουσάμι, μετά τους ξηρούς καρπούς (κοφτό πάτημα για να μη γίνουν σκόνη) και στο τέλος τις σταφίδες . Η ανάποδη σειρά είναι προβληματική για ευνόητους λόγους…
5)Για να μη περισσέψει ούτε ζύμη ούτε γέμιση, χωρίστε από την αρχή τη ζύμη σε κομμάτια μεγέθους πορτοκαλιού και με το μάτι τη γέμιση σε αντίστοιχα μέρη.Βγαίνουν περίπου 8 ψωμάκια.
Αν περισσέψει πάντως ζύμη (συνήθως αυτό συμβαίνει αν τα κάνουμε σαν κουραμπιεδάκια) μπορούμε να φτιάξουμε ωραιότατα παξιμαδάκια με τον τρόπο που περιγράφω στα παξιμαδάκια λαδιού.
Καλησπέρα και καλό Δεκαπενταύγουστο.
Την παροιμία που αναφέρεις την έλεγε κι ένας ιερέας συγγενής μας.
Ωραίο κέρασμα αλλά μου φαίνεται μπελαλίδικο ή μήπως επειδή δεν τα πολυτρώγω;;
Καλησπέρα Ξανθή μου. Κάθε άλλο παρά μπελαλίδικο! Ούτε μίξερ , ούτε πλάστης (με το χεράκι ανοίγω τη ζύμη σε φυλλαράκια).Το μόνο που με νευριάζει είναι είναι τα καρύδια αν δεν έχω σπασμένα από πριν. Όλα τα άλλα είναι χωρίς κόπο.Ναι η παροιμία είναι πανελλήνια απ' ότι ξέρω κι εγώ και μάλλον ξαναέρχεται στην επικαιρότητα (όχι μόνο λόγω Δεκαπενταύγουστου 🙂 )
Αυτή την στιγμή φουρνίζονται τα πέντε πρώτα καρβελάκια ( εφτά μου βγήκαν σύνολο)!!Τα σταφιδωτά τα εχω "κεραστεί" αρκετές φορές , και δεν ειχα την συνταγή!Τι να σου πώ πάλι καλή μου vita…Χάρη σε σένα , μπήκα στην παραδοσιακή Κρητική κουζίνα KAI ΣΤΟ ΧΡΩΣΤΑΩ ΑΥΤΟ!!!!θα σε ενημερώσω σύντομα για το αποτέλεσμα!!!
Φιλάκια και καλή εβδομάδα!!!
Τέλεια!!!!!Δες τα στο blog, (οσο υπάρχουν)χαχα!!!!
Σε ευχαριστώ πολύ!!
ΚΑΛΟ ΜΗΝΑ!!!!
Καιρό την προσδοκούσα τούτη την συνταγή Vita μου.
Από τα ωραία της Κρητικής κουζίνας τούτα τα κουλουρκεράσματα.
Τα πρωτογεύτικα στο Ρέθυμνο (πάνε τουλάχιστον 20 χρόνια) και μετά μερικές φορές ακόμη και πάντα τα νοσταλγώ :-))
Καλημέρα, καλό μήνα και με το καλό και τον 15Αυγουστο.
Αυτού του τύπου τα κρητικά παξιμαδάκια τα λατρεύω! Θα επανέλθω στη συνταγή μόλις βρω χρόνο να τα φτιάξω! Καλό μήνα και καλό Δεκαπενταύγουστο Vita!!
Δεν νηστεύω, αλλά τα σταφιδωτά σου με ξεσήκωσαν να τα φτιάξω!
Τα είδα και στης Ριρής και .. ζήλεψα!!
Φαίνονται τέλεια!!!
Καλό μήνα Vita μου!!
Τι ωραία που δείχνουν! Τα ζήλεψα! Πάντα έχεις να δείξεις κάτι ωραίο από την κουζίνα σας. Καλό μήνα!
μμμμ… υπέροχα!
καταχωρήθηκε για μελλοντική χρήση!
Καλό μήνα!
Είναι πραγματικά πάρα πολύ επεξηγηματική η ανάρτηση δεν αφήνει απορίες και αυτό είναι σπάνιο…ειλικρινά φαίνονται νοστιμότατα…
Αχχχχ, πέτα ένα σταφιδωτό και πιάσε ένα φιλάκι! 😉
Ριρή μου είσαι φοβερή σε δράση αλλά και σε ταχύτητα :-)! Σε ευχαριστώ!
Πηνελόπη είναι η αλήθεια ότι έχουμε αμέτρητες συνταγές κουλουροσκευασμάτων.Κάθε σπίτι καμμιά εικοσαριά το λιγότερο :-)!
Όλγα περιμένω εντυπώσεις! Αν θέλεις στάξε και μια σταγόνα ποτό στη γέμιση. Τους πηγαίνει πολύ.
Έλενα δεν είναι μόνο για νηστεία.Παντός καιρού θα τα έλεγα 🙂
Κική μου καλό μήνα! Σ' ευχαριστώ!
Μπέττυ σ' ευχαριστώ! Περιμένω εντυπώσεις αν τα φτιάξεις.
Πανσοφοτάτη μου καμμιά φορά οι πολλές λεπτομέρειες δημιουργούν την εντύπωση δύσκολης παρασκευής ενώ είναι πανεύκολα…
Μαριλία έλπίζω να πήρες τα φιλάκια :-). Εγώ τα πήρα. Το σταφιδωτό, μολών λαβέ 🙂
Cara Vita anche questa volta mi sorprendi tra tradizioni e sapori del tuo paese.
Durante il viaggio in nave ho comprato due libri di cucina cretese per capire meglio le tue usanze.
E' un popolo stupendo il tuo.
Alla prossima connessione dati.
Un bacio da me e dalla tua terra.
Πωπωωωωωωω μου τρέξανε τα σάλια
Annamaria auguriamo che le ricette dai libri che hanno acquistato. Se avete domande, non esitate a chiedere a me.
Βaci
Aστεράκι κερνάω καφέ! Έλα να τα δοκιμάσεις 🙂
ΦΑΙΝΟΝΤΑΙ ΥΠΕΡΟΧΑ.ΘΑ ΗΘΕΛΑ ΝΑ ΤΑ ΔΟΚΙΜΑΣΩ, ΟΜΩΣ ΔΕΝ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΒΡΩ ΑΜΜΩΝΙΑ. ΜΠΟΡΩ ΑΡΑΓΕ ΝΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΗΣΩ;
ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ
Παρόλο που λένε πως η αμμωνία τα κάνει λίγο πιο τραγανά, μπορείς να βάλεις 3 κουταλάκια μπέικιν και ένα κουταλάκι σόδα. Δηλαδή αυξάνουμε λίγο το μπέικιν και αντικαθιστούμε την αμμωνία με σόδα αλλά όχι δύο κουταλάκια γιατί μυρίζει έντονα. καλή επιτυχία και εύχομαι να σας αρέσουν!
ΟΙ ΣΥΝΤΑΓΕΣ ΣΑΣ ΜΕ ΕΝΘΟΥΣΙΑΣΑΝ ,,ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ!!!!!
Σας ευχαριστώ πολύ! Να είστε καλά!
Δεν βρίσκω αμμωνία εδώ που μένω Τι αλλά μπορώ να βάλω στη θέση της;
Να αυξήσετε το μπέικιν και τη σόδα…