Για τους αυστηρούς της νηστείας!
Σ’ εμάς –και στους περισσότερους απ’ όσο ξέρω- φτάνει το «μακάριοι», κι έτσι σήμερα το καταναλώσαμε το ψαράκι μας. Άλλοι που θέλουν να είναι “τρισμακάριοι” την σημερινή μέρα δεν καταναλώνουν ψάρι. Έτσι ορίζουν μερικοί από τους Πατέρες (π.χ.Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης ), ότι την Κυριακή των Βαΐων δεν είναι απαραίτητο να φάμε ψάρι και ότι η μοναδική μέρα της Μεγάλης Σαρακοστής που επιτρέπεται η κατανάλωσή του είναι η 25η Μαρτίου.
Το λέει πολύ απλά και η προφορική παράδοση, με τα λόγια που προαναφέρθηκαν: «μακάριος όποιος φάει κι τρισμακάριος όποιος δεν φάει». Σε αντίθεση μ’ αυτό, την ημέρα του Ευαγγελισμού επιβάλλεται η κατανάλωση ψαριού. Λέγεται μάλιστα ότι όποιος δεν έχει τη δυνατότητα να φάει ψάρι να βρει ένα ψαροκόκαλο να γλύψει!
Η νηστεία είναι κατά τη γνώμη μου προσωπικό ζήτημα και ο βαθμός αυστηρότητας που την εφαρμόζει καθένας είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων. Προσωπικά, θεωρώ πολύ πιο συνεπείς και από θρησκευτική άποψη αυτούς που θα φάνε λάδι από εκείνους που δεν μπορούν να στερηθούν ούτε για μια εβδομάδα το τυρί, την κρέμα γάλακτος κλπ κλπ και καταφεύγουν σε διάφορα υποκατάστατα που πολύ έξυπνα πλασάρονται ως νηστίσιμα ενώ θα μπορούσε απλά να διαφημίζονται ως χορτοφαγικά. Αλλά είπαμε, αυτά είναι προσωπικές επιλογές.
Ας μη μιλήσω και για τα οικονομικά κόστη μερικών νηστίσιμων εδεσμάτων! Θα έλεγε κανείς ότι μόνο οι εύποροι έχουν τη δυνατότητα να νηστεύουν αν αυτό ήταν το νόημα της νηστείας! Όλοι μας βέβαια κάποια υποκατάστατα τα ψάχνουμε ακόμη και τις πιο νηστίσιμες μέρες. Τούτη εδώ η τύπου «πάστα φλώρα» αυτό το ρόλο έχει, παρόλο που σας βεβαιώνω ότι είναι πολύ νόστιμη. Ακόμη και σε περιόδους που δεν νηστεύουμε δεν μένει ψίχουλο!
Η πιο «νηστίσιμη» εβδομάδα του χρόνου αναμφισβήτητα είναι η Μεγαλοβδομάδα. Οι περισσότεροι στη χώρα μας αποφεύγουν αυτή την εβδομάδα να καταναλώσουν αρτύσιμα φαγητά ανεξάρτητα με το πόσο θρησκευόμενοι είναι. Κάποιοι μόνο και μόνο για να “κάνουν όρεξη” για τα Πασχαλιάτικα εδέσματα, κάποιοι τη βλέπουν ως εβδομάδα δίαιτας κι αποτοξίνωσης από τα πολλά λιπαρά.
Σε όσους δεν θέλουν να στερηθούν το γλυκό τους απευθύνεται αυτή η τάρτα. Η ζύμη προέκυψε από τη βασική μου νηστίσιμη ζύμη με ελαιόλαδο και πορτοκάλι. Η αντικατάσταση του λαδιού με ταχίνι και η ανάλογη προσαρμογή των ποσοτήτων των υγρών και του αλευριού δίνει μια τραγανή νηστίσιμη, αλάδωτη ζύμη που είναι πολύ νόστιμη για πολλές εφαρμογές. Βάζω και λίγη ζάχαρη αφού πρόκειται για γλυκιά εφαρμογή.
Σήμερα τη γέμισα με μαρμελάδα μήλου τη μισή και την άλλη μισή με γλυκό βύσσινο. Άλλη φορά την έχω γεμίσει με τριμμένα μήλα ή αχλάδια αρωματισμένα με κανελογαρύφαλλα, κι άλλη (το καλοκαίρι) με ροδάκινα ή γιαρμάδες. Μπορεί να σκεφτεί κάποιος κι άλλες εκδοχές. Δεν ισχυρίζομαι ότι είναι το ίδιο με την κλασική ζύμη τάρτας, τη βουτυράτη και τριφτή! Πάντως είναι ένα καλό υποκατάστατο που θα ικανοποιήσει την ανάγκη μας για γλυκό τις νηστίσιμες μέρες που ακολουθούν και κανείς δεν θα πει όχι σε ένα (και όχι μόνο ένα!) κομμάτι της!
Υλικά
Α. Για τη ζύμη
½ κούπα (130gr ταχίνι)
½ κούπα (125ml νερό)
½ κούπα (125ml ) χυμό πορτοκαλιού
4 κουταλιές της σούπας (60gr ) ζάχαρη
½ κουταλάκι του γλυκού κανέλα
¼ κουταλάκι του γλυκού γαρύφαλλο
Περίπου 3 κούπες αλεύρι (420-430gr ), να γίνει κανονική ζύμη που να μη κολλά στα χέρια
1,5 κουταλάκι του γλυκού μπέικιν
Β. Για τη γέμιση
1,5 κούπα (περίπου 400gr ) μαρμελάδα της επιλογής μας,
ή
2 μήλα ή αχλάδια τριμμένα στον τρίφτη της ντομάτας
½ κούπα (110 gr περίπου) ζάχαρη καστανή ή λευκή
1 κουταλάκι κανέλα
½ κουταλάκι γαρύφαλλο
Προαιρετικά, ½ κούπα τριμμένο καρύδι ή φουντούκι ή αμύγδαλο
Επί το έργον
Στο multi ή με μίξερ του χεριού χτυπάμε τα υγρά υλικά, τα αδειάζουμε σε μπολ ανάμειξης και προσθέτουμε την κανέλα και το γαρύφαλλο. Προσθέτουμε το αλεύρι και ζυμώνουμε να γίνει μια κανονική ζύμη που να απλώνεται σε φύλλο. Αφήνουμε να ξεκουραστεί για 15 λεπτά. Παίρνουμε τα 2/3 της ζύμης και την απλώνουμε σε χαρτί ψησίματος, σε διαστάσεις λίγο μεγαλύτερες από το σκεύος που θα ψήσουμε την τάρτα και σε πάχος λίγο μικρότερο από 1 cm (Το δικό μου σκεύος είναι 28Χ28, αλλά σηκώνει και λίγο μεγαλύτερο).
Αφού απλώσουμε τη ζύμη με το χέρι ή με πλάστη, τη βάζουμε όπως είναι με το χαρτί στο σκεύος ψησίματος και την τρυπάμε εδώ κι εκεί με ένα πιρούνι. Απλώνουμε το υλικό της γέμισης. Με την υπόλοιπη ζύμη κάνουμε σχεδιάκια της επιλογής μας ή το κλασικό «πλεκτό».
Ψήνουμε σε προθερμασμένο στους 180 βαθμούς φούρνο, στη μεσαία σχάρα, για 35-40 λεπτά ή μέχρι να χρυσίσει η επιφάνεια.
Παρατηρήσεις
- Το αλεύρι είναι για όλες τις χρήσεις ή μισό μισό για όλες τις χρήσεις με αλεύρι που φουσκώνει μόνο του. Αν βάλουμε αλεύρι ολικής, μπορεί να χρειαστεί να διαφοροποιήσουμε λίγο τις ποσότητες.
- Αν δεν νηστεύουμε το λάδι μπορούμε να αντικαταστήσουμε το μισό νερό της συνταγής με ελαιόλαδο.
- Επειδή είναι αλάδωτη, θεωρώ αναγκαίο το χαρτί ψησίματος για να μη κολλήσει στο σκεύος. Εκτός αν δεν είμαστε τόσο αυστηροί με τη νηστεία μας και θέλουμε να το λαδώσουμε.
- Είναι καλή ιδέα η χρήση διαφόρων μαρμελάδων στη γέμιση. Και ευπαρουσίαστη κάνει την τάρτα μας και καλύπτει πολλά γούστα!
Πριν πολλά χρόνια κάθε μεγαλοβδομάδα έστελνε η γιαγιά από το Ηράκλειο τα περίφημα καλτσούνια της. Αυτά τα γλυκά μέχρι σήμερα τα θυμάμαι με νοσταλγία, αλλά δεν επιχείρησα να τα φτιάξω ακόμα…Περιορίζονται στα έτοιμα που αγοράζω όταν έλθω στο αγαπημένο νησί.
Καλό Πάσχα, Ανάσταση ψυχών εύχομαι!!!
Μα είναι τόσο εύκολά Ειρήνη μου! Και τα σπιτικά είναι ανώτερα των αγοραστών σίγουρα. Να τα τολμήσεις! Καλό Πάσχα κι από μένα!