Αλμυρά

Τυροζούλι (ένα “σπιτικό” κρητικό τυράκι)

Τυροζούλι (ένα “σπιτικό” κρητικό τυράκι)
Τυροζούλι (ένα “σπιτικό” κρητικό τυράκι)
 Κατά γενική ομολογία τα τυροκομικά προϊόντα της Κρήτης είναι από τα πιο νόστιμα. Τι να πρωτοαναφέρω! Τις μυζήθρες μας, τις γραβιέρες μας, τις κεφαλογραβιέρες μας τα κεφαλοτύρια μας, τους αθοτύρους μας ; Αφήνω το γιαούρτι, το ανθόγαλα, τη στάκα και το στακοβούτυρο!
Τυροζούλι (ένα “σπιτικό” κρητικό τυράκι)

Η παραδοσιακή κρητική τυροκομία έχει τις ρίζες της στην μυθολογία. Μη ξεχνάμε την  Αμάλθεια, την αίγα που ανέθρεψε  τον Κρητογενή Δία και που το κέρας της ακόμη και σήμερα συμβολίζει την αφθονία αγαθών ! Το γάλα των αιγοπροβάτων της Κρήτης επεξεργάζεται σήμερα με παραδοσιακούς τρόπους αλλά σε σύγχρονα πλέον τυροκομεία και δίνει εξαιρετικής ποιότητας τυριά. Εξάλλου τα ζώα του νησιού είναι ελευθέρας βοσκής και γι αυτό το γάλα τους έχει πρόσθετη νοστιμιά.

Το τυρί έχει κυρίαρχη θέση στο κρητικό εδεσματολόγιο.Οι κρητικοί κατανάλωναν πάντα περισσότερο τυρί και γαλακτοκομικά προϊόντα, και λιγότερο  γάλα. Αυτό δεν φαίνεται να είχε αρνητικές συνέπειες στην υγεία τους τουλάχιστον στο παρελθόν. Αν και τα κρητικά τυριά είναι πλούσια σε λιπαρά,  τα υπόλοιπα λιπαρά της κρητικής διατροφής προέρχονταν από το ελαιόλαδο.Ίσως λοιπόν οι συνδυασμοί με τα υπόλοιπα προϊόντα που συνέθεταν το παραδοσιακό κρητικό διατροφικό πρότυπο να ήταν ιδανικοί για την εξασφάλιση υγείας!

Τυροζούλι (ένα “σπιτικό” κρητικό τυράκι)

Στην ενδοχώρα της Κρήτης ακόμη και στις μέρες μας πολλές οικογένειες εκτρέφουν αίγες ή πρόβατα, τόσα ώστε να μπορούν με το γάλα τους να παρασκευάζουν αρκετά από τα γαλακτοκομικά προϊόντα που χρειάζονται για οικογενειακή χρήση.

 Ένα τυράκι οικιακής παρασκευής, που δύσκολα θα το βρείτε σε τυροκομεία αλλά πολύ εύκολα μπορείτε να το φτιάξετε στο σπίτι αν μπορείτε να βρείτε αιγοπρόβειο γάλα, είναι το τυροζούλι. Τρώγεται και φρέσκο και ξερό και είναι πολύ νόστιμο. Το πήξιμο του γάλατος γίνεται με ξινό, με ξύδι, με λεμόνι , ακόμη και με γάλα συκιάς ή βέβαια με πυτιά. Εγώ το έπηξα με ξινό.
Τυροζούλι (ένα “σπιτικό” κρητικό τυράκι)

Όταν ζήτησα από μια γειτόνισσά μου που διατηρεί μερικά ζώα  λίγο γάλα για να φτιάξω το τυροζούλι που θα δείτε , της ζήτησα παράλληλα και …τον τυροκομικό εξοπλισμό (τουπί και τουλουπάνι) . Το τυράκι μου έγινε θαυμάσιο, και με βλέπω να αγοράζω κατσικούλες στο προσεχές μέλλον. Άλλωστε πολλοί από μας θα το γυρίσουμε στην οικιακή οικονομία όπως πάνε τα πράγματα, συνδυάζοντας το τερπνόν με το ωφέλιμον…

Υλικά:

5 λίτρα αιγοπρόβειο γάλα
1,5 κουταλάκι του γλυκού ξινό
2-3 κουταλιές  αλάτι κατά προτίμηση χοντρό (αν πρόκειται να ξεράνουμε το τυροζούλι μας).
1 ποτήρι νερό

Επί το έργον:

Τυροζούλι (ένα “σπιτικό” κρητικό τυράκι)
Δεν βρήκα παραδοσιακό τουπάκι στη γειτονιά…

Διαλύουμε το ξινό στο νερό και το αφήνουμε στην άκρη. Στρώνουμε το τουλουπάνι στο τουπί και το αφήνουμε κι αυτό στην άκρη.

Τυροζούλι (ένα “σπιτικό” κρητικό τυράκι)

Βάζουμε το γάλα να βράσει σε μεγάλη κατσαρόλα αφού το περάσουμε από λεπτό σουρωτήρι. Όταν φουσκώσει και πριν αρχίσει να κοχλάζει ρίχνουμε το διάλυμα του ξινού και ανακατεύουμε.

Τυροζούλι (ένα “σπιτικό” κρητικό τυράκι)

Παρατηρούμε ότι αμέσως αρχίζει να πήζει.

Τυροζούλι (ένα “σπιτικό” κρητικό τυράκι)

Με τρυπητή κουτάλα παίρνουμε το τυρόπηγμα που δημιουργείται και το βάζουμε στο τουπί.

Τυροζούλι (ένα “σπιτικό” κρητικό τυράκι)

Όταν τελειώσει και έχει μείνει πια στην κατσαρόλα μόνο ένα κιτρινωπό υγρό, ο χουμάς όπως το λέμε,

Τυροζούλι (ένα “σπιτικό” κρητικό τυράκι)

πιέζουμε το τυράκι μας πάνω από το ύφασμα ώστε να φύγουν τα υγρά και να μη μείνουν τρύπες στο εσωτερικό του.

Τυροζούλι (ένα “σπιτικό” κρητικό τυράκι)

Οι πιο μαστόρισσες το αναποδογυρίζουν στο τουπί πριν στεγνώσει για να “φορμαριστεί” και να γίνει επίπεδο και από την άλλη πλευρά. Μετά από 5-6 ώρες το βγάζουμε από το τουπί σε χαρτί κουζίνας για να απορροφηθούν και τα τελευταία υγρά.

Τυροζούλι (ένα “σπιτικό” κρητικό τυράκι)

Αν θέλουμε να το καταναλώσουμε νωπό δεν είναι απαραίτητο να το αλατίσουμε. Αν όμως θέλουμε να το διατηρήσουμε, το αλατίζουμε από όλες τις μεριές και το αφήνουμε να ξεραθεί σκεπασμένο με τούλι ώστε να μην το πλησιάζουν έντομα.

Τυροζούλι (ένα “σπιτικό” κρητικό τυράκι)

Όταν ξεραθεί αρκετά, μπορούμε να το διατηρήσουμε σε ελαιόλαδο για πολλούς μήνες.Οι νοικοκυρές που φτιάχνουν πολλά, τα βάζουν σε μεγάλα δοχεία όλα μαζί και καλύπτουν το κενό που μένει με λάδι.

Παρατηρήσεις:

1)Με χλωρό τυροζούλι μπορούμε να φτιάξουμε καλιτσούνια (εδώ κι εδώ) και μυζηθρόπιτες (εδώ κι εδώ κι εδώ )εφάμιλλες –για πολλούς καλύτερες- με αυτές που φτιάχνουμε με μυζήθρα ή ξινομυζήθρα.
2)Αν προτιμήσουμε να το ξεράνουμε, θα διαπιστώσουμε ότι ταιριάζει υπέροχα με ζυμαρικά.Μάλιστα, στην περίπτωση αυτή μπορούμε να το αλατίσουμε και στο εσωτερικό του ρίχνοντας αλάτι σε στρώματα εναλλάξ με τα πήγματα του τυριού.
3)Σαν επιτραπέζιο, καταναλώνεται σε όλες τις φάσεις. Και νωπό, και ελαφρά στεγνωμένο και αλατισμένο, και ξερό.
4)Το τυροζούλι φτιάχνεται με γάλα αιγοπροβάτων. Υποθέτω ότι η μέθοδος  πηξίματος προσφέρεται και για αγελαδινό γάλα αλλά δεν θα έχει την ίδια γεύση. Άλλωστε υπάρχει πλέον τυποποιημένο γάλα αιγοπροβάτων …

 

Βρείτε μας: 

Facebook

Instagram

Youtube

Pinterest

 

Βαγγελιώ Κασσαπάκη

Η Βαγγελιώ, δημιουργός, υπεύθυνη για το βασικό περιεχόμενο και "ψυχή" του site, είναι μαθηματικός, πτυχιούχος της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών του Ε.Α.Π. (Σπουδές στον Ευρωπαϊκό Πολιτισμό) με σεμινάρια και επιμορφώσεις στην "Κρητική Διατροφή" και καταρτισμένη στο πρόγραμμα "Γαστρονομικός Τουρισμός και Διεθνής Γαστρονομία" του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου. Μαγείρισσα με μεράκι και περιέργεια για τα παλιά και τα καινούρια εδέσματα, τα παλιά και τα καινούρια προϊόντα και υλικά που παράγει η Κρήτη αλλά και όλος ο κόσμος. Κυρίως και πάνω από όλα όπως λέει η ίδια, μητέρα και γιαγιά υπέροχων παιδιών και εγγονιών που ευτυχώς έχουν μάθει να εκτιμούν την καλή κουζίνα και τις σωστές πρώτες ύλες!

Σχετικές συνταγές

Διάφορες συνταγές

Μετάβαση στο περιεχόμενο