Απόλυτα κρητικές μυρωδιές και γεύσεις!
Μερικές συνταγές, ενώ δεν είναι δύσκολες στην εκτέλεση είναι δύσκολες στα υλικά! Και δεν εννοώ βέβαια μόνο κάποιες εθνίκ συνταγές με εξωτικά υλικά από μέρη μακρινά. Κάποια υλικά που παλιότερα υπήρχαν σε πολλά σπίτια κυρίως της υπαίθρου, είναι δυσεύρετα στις μέρες μας.
 |
| Η τσίπα |
Εδώ και καιρό αναζητούσα την τσίπα, την πρώτη ύλη για να φτιάξω στακοβούτυρο και να το δείξω στο blog. Δεν ήταν εύκολο να βρεθεί ακόμη και σε μαγαζιά με τυροκομικά προϊόντα. Εν τέλει βρήκα πάλι από τη γειτονιά μου!
Δυο καλοί μου γείτονες, απ’ αυτούς που λέμε νοικοκύρηδες με το κάθε ντως πράμα, διατηρούν ακόμη λίγα προβατάκια κυρίως για τις οικογενειακές τους ανάγκες. Όταν μια μέρα είπα στην κυρία Α. ότι θέλω λίγη τσίπα μου είπε πολύ πρόθυμα και αυθόρμητα «εγώ δα σου φέρω». Μου την έφερε χθες, και η μάνα μου –της οποίας βέβαια είναι η σημερινή συνταγή- είπε : «Ωραία γιατί στη γέμωση γίνεται το στακοβούτυρο!» . Τώρα τι του φταίνε τα φεγγάρια του στακοβούτυρου δεν μπορώ να καταλάβω…
Γνωρίζω ότι είναι δύσκολο να βρεθεί τσίπα άρα η σημερινή μου συνταγή είναι κυριολεκτικά για λίγους. Πρέπει όμως να την καταγράψω γιατί το στακοβούτυρο και η στάκα είναι από τα πιο χαρακτηριστικά κρητικά προϊόντα , που αν και παράγονται πια με πιο εκβιομηχανισμένες μεθόδους, αξίζει να ξέρουμε πώς τα έφτιαχναν στο παρελθόν και από τι υλικά τέλος πάντων παρασκευάζονται.
Κατ’ αρχήν, η τσίπα είναι η «κρούστα» που κάνει το βρασμένο αιγοπρόβειο γάλα όταν μείνει κάποιες ώρες ξεσκέπαστο. Την μαζεύουν λοιπόν ώστε να συγκεντρώσουν μεγάλη ποσότητα. Θα έχετε δει τσίπα στα χωριάτικα πρόβεια γιαούρτια. Του γάλακτος είναι παρόμοια, ίσως πιο παχιά και δεν ξυνίζει.
 |
| Η στάκα |
Η στάκα και το στακοβούτυρο είναι παράγωγα της τσίπας.
Ας δούμε πώς προκύπτουν. Οι ποσότητες αφορούν την ποσότητα τσίπας που είχα η οποία ήταν 550 γραμμάρια αλλά όπως θα δείτε δεν είναι δεδομένες.
Υλικά
550 γραμμάρια τσίπα
5-6 κουταλιές αλεύρι κατά προτίμηση σταρένιο (πιθανόν να χρειαστεί λίγο ακόμη)
Μισό κουταλάκι αλάτι
1 κουταλιά νερό
Επί το έργον
Βάζουμε την τσίπα σε κατσαρόλα με βαρύ πάτο. Σε πολύ χαμηλή θερμοκρασία αρχίζουμε να την ανακατεύουμε με ξύλινη κουτάλα προς την ίδια πάντα κατεύθυνση (γιατί άραγε;). Όταν αρχίσει να ρευστοποιείται ρίχνουμε το αλάτι και το αλεύρι κουταλιά κουταλιά. Δεν σταματάμε να ανακατεύουμε σε πολύ χαμηλή θερμοκρασία.
Σε λίγο , ενώ η «κρέμα» αρχίζει να πήζει και να ξεκολά από τον πάτο της κατσαρόλας αρχίζει και βγάζει το βούτυρο της. Το αδειάζουμε σε ένα μπολ και συνεχίζουμε το ανακάτεμα. Όσο βγάζει βούτυρο δεν σταματάμε να ανακατεύουμε.
Ενδιάμεσα προσθέτουμε και 1 κουταλιά νερό.Όταν πια δεν βγαίνει άλλο βούτυρο κατεβάζουμε την κατσαρόλα από το μάτι.
Η κρέμα που έμεινε είναι η στάκα, και το βούτυρο που συλλέξαμε είναι το στακοβούτυρο.
Η στάκα προστίθεται σε πολλά κρητικά εδέσματα και τα νοστιμίζει μοναδικά. Κορυφαία εφαρμογή είναι στα τηγανητά αυγά και σε πολλές κρητικές κρεατόπιτες. Είναι πολύ νόστιμη και μόνη της αλλά προφανώς είναι δυναμίτης θερμίδων…
 |
| Μετά από τρεις ώρες…. |
Το στακοβούτυρο επίσης έχει πολλές εφαρμογές. Μυρίζει εντονότερα από άλλα ζωικά βούτυρα αλλά η μυρωδιά του είναι χαρακτηριστική και ευχάριστη. Μια μικρή κουταλιά στακοβούτυρο κάνει μοναδικά τα ψητά μας, και τα ζυμαρικά μας και είναι αναντικατάστατο στο κρητικό πιλάφι , στο λεγόμενο γαμοπίλαφο.
Παρατηρήσεις
1) Η θερμοκρασία πρέπει να είναι πολύ χαμηλή γιατί η στάκα πιάνει εύκολα και όσο νόστιμη είναι όταν έχει επιτύχει τόσο άνοστη είναι όταν τσικνώσει. Αφήστε που το βούτυρο θα έχει καταστρεπτικές συνέπειες όπου και να το προσθέσουμε…
2) Αν με τις πρώτες κουταλιές αλεύρι δεν αφήσει βούτυρο η στάκα, προσθέτουμε ακόμα λίγο (1-2 κουταλιές) και το νερό.
3) Η ποσότητα βουτύρου που παρασκευάστηκε από 550 γραμμάρια τσίπας ήταν περίπου ¾ κούπας.Σκεφτείτε τώρα ότι από 1 λίτρο γάλα συνήθως μαζεύουμε 2-3 κουταλιές τσίπα! Καταλαβαίνετε λοιπόν γιατί είναι πολύτιμο και το βούτυρο και η στάκα…
4)Το σχόλιο που έκανε ο Χατζίκος στο post για τα σφακιανά παξιμαδάκια ήταν η αιτία να φτιάξω σήμερα τη στάκα αλλιώς θα την έφτιαχνα το Σαββατοκύριακο. Η τσίπα και η στάκα διατηρούνται κάμποσες μέρες στο ψυγείο και το στακοβούτυρο ολόκληρο χρόνο αν είναι σε γυάλινο δοχείο και στο ψυγείο. Εκτός ψυγείου ταγγίζει πιό σύντομα.
Βαγγελιώ Κασσαπάκη
Η Βαγγελιώ, δημιουργός, υπεύθυνη για το βασικό περιεχόμενο και "ψυχή" του site, είναι μαθηματικός, πτυχιούχος της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών του Ε.Α.Π. (Σπουδές στον Ευρωπαϊκό Πολιτισμό) με σεμινάρια και επιμορφώσεις στην "Κρητική Διατροφή" και καταρτισμένη στο πρόγραμμα "Γαστρονομικός Τουρισμός και Διεθνής Γαστρονομία" του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου. Μαγείρισσα με μεράκι και περιέργεια για τα παλιά και τα καινούρια εδέσματα, τα παλιά και τα καινούρια προϊόντα και υλικά που παράγει η Κρήτη αλλά και όλος ο κόσμος. Κυρίως και πάνω από όλα όπως λέει η ίδια, μητέρα και γιαγιά υπέροχων παιδιών και εγγονιών που ευτυχώς έχουν μάθει να εκτιμούν την καλή κουζίνα και τις σωστές πρώτες ύλες!
Πολύτιμες πληροφορίες που δεν θα τις μαθαίναμε ποτέ αν δεν ήσουν εσύ!!
Τώρα που θα πάω στο χωριό θα δω αν φτιάχνουν ακόμη βούτυρο μήπως και γυρίσω με εικόνες γιατί περιγραφές έχω στο μυαλό μου μέσα.
Βρήκα άγρια σπαράγγια κι οβριές. Τα μισά σπαράγγια τα έκανα ομελέτα κι αύριο Θα κάνω τη συνταγή σου με τις οβριές.
Καλό Πάσχα!!!
Σημαντική καταγραφή παράδοσης αφού παραδόσεις σαν κι αυτές δυστυχώς χάνονται και σε λίγα χρόνια ίσως να έχουν μείνει μόνο μακρινές αναμνήσεις. Είναι βέβαια κοπιαστικές δουλειές και οι πρώτες ύλες σπάνιες, όχι για χόρταση. Η Κρήτη πάντως κρατά γερά! Καλό Πάσχα!
Απίστευτη συνταγή! Ακόμα κι αν είναι σχεδόν απίθανο να την φτιάξω ποτέ μου, να'σαι καλά που την μοιράστηκες μαζί μας γιατί δεν νομίζω να υπάρχουν πολλοί που να την ξέρουν.
Έχω φάει κάτι γαμοπίλαφα με στακοβούτυρο σε γάμους στα Χανιά… πω πω όποτε έρχομαι εδώ θυμάμαι καλές στιγμές που έχω περάσει στο νησί σου! Και είναι πολλές αυτές οι στιγμές. Καλοκαίρια ολόκληρα.
Μάγδα
Καλά εδώ μιλάμε για πολύ υψηλό επίπεδο μαγειρικής!!! Ποτέ δεν είχα αναρωτηθεί πως φτιάχνεται η στάκα! Θεωρούσα όπως τ'άλλα βούτυρα. Αλλά έχει τόσο κόπο…Αξίζει πάντως και θα μπορούσαμε να το κατοχυρώσουμε σαν γνήσιο ελληνικό προϊόν, όπως έχουμε κάνει με τη φέτα!
Αχ θα με καταστρέψεις, θα με πεθάνεις τη γυναίκα και σε διαβάζω πάντα αργά τη νύχτα ΚΑΙ ΔΕΝ ΒΡΙΣΚΩ ΑΝΘΡΩΠΟ ΝΑ ΠΩ ΤΟΝ ΠΟΝΟ ΜΟΥ.
Στάκα μ' αυγά ήταν το πρώτο φαγητό που έφαγα στην Κρήτη, στην ταβέρνα του Μανώλη στις Τζιτζιφιές. Στο Ηράκλειο και στο Λασίθι δεν την ξέρουν, δεν την σερβίρουν στα μαγαζιά και πηγαίνω Χανιά για να την ξαναγευτώ. Μάλιστα την αγοράζω κιόλας στο γνωστό τυροκομείο έξω από τη Γεωργιούπολη αλλά παρόλο που έχω πάρει συνταγή και από τον ταβερνιάρη και από τη φιλενάδα μου, ποτέ δεν την πέτυχα.
Αυτό που αγοράζω εγώ ως "στάκα" είναι η τσίπα ή κάποιο ενδιάμεσο στάδιο επεξεργασίας; Μοιάζει με τη φωτογραφία που έβαλες αλλά είναι πιο… συμπαγής, σαν πολύ πηχτό γιαούρτι.
Παίζει ρόλο η ποσότητα; Γιατί εγώ συνήθως φτιάχνω περίπου 1/4 του κιλού (το μισό μισόκιλο κεσεδάκι δηλαδή) και όλο μου βγάζει βούτυρο (που δεν ήξερα ότι πρέπει να το μαζεύω) αλλά ποτέ δε μου "δένει". Άμα το αφήσω πολλή ώρα απλά γίνεται όλο βούτυρο και μετά κλαίω πάνω από το τηγάνι…
Μήπως έπρεπε να το φτιάχνω σε κατσαρόλα;
Και τα αυγά; Πώς θα τηγανιστούν τα αυγά άμα βγάζεις το βούτυρο; Και πόσες ώρες θα χρειαστεί αν είναι σε τόσο χαμηλή θερμοκρασία;
Συγγνώμη για τις χιλιάδες ερωτήσεις αλλά αν τρελαίνομαι μια φορά για χοχλιούς, τρελαίνομαι 10 για αντικρυστό και 1000 για στάκα. Δώσε τα φώτα σου στη φτωχή Αθηναία φφφφφφφφφανταστική γκουρού της Κρητικής Κουζίνας!
ΚΑΛΗΜΕΡΑ ΑΡΧΟΝΤΙΣΣΑ
ΑΥΤΑ ΕΙΝΑΙ.ΜΟΥΦΤΙΑΞΕΣ ΤΗΝ ΜΕΡΑ.ΜΟΥ ΘΥΜΙΣΕΣ ΤΗΝ ΣΥΧΩΡΕΜΕΝΗ ΤΗΝ ΜΑΝΑ ΜΟΥ ΠΟΥ ΤΗΝΕ ΕΘΙΑΖΕ.ΕΤΣΙ ΑΚΡΙΒΩΣ.ΤΣΙΠΑ-ΣΤΑΚΑ-ΣΤΑΚΟΒΟΥΤΥΡΟΣ.
ΤΟ ΜΠΛΟΚ ΣΟΥ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ ΣΤΟΛΙΔΙ ΤΟΥ ΔΙΑΛΥΚΤΙΟΥ.
Αχ, οι παραδοσιακές γεύσεις! Ανεπανάληπτες!
Βλέπω στιγμιαία τις εκπομπές μαγειρικής στην tv και φεύγω, γιατί πιστεύω πως στο πιάτο υπάρχει μόνον εικόνα, σε καμιά περίπτωση αληθινή γεύση. Κι αυτό, γιατί τα αυθεντικά προϊόντα μόνο μετρούν, τα υπόλοιπα είναι απλώς υποκατάστατα. Αυτή είναι όμως η ζωή μας πλέον, απομιμήσεις και στην τροφή…
ΚΑΛΟ ΠΑΣΧΑ!
Ο πατέρας μου τρελαινόταν για στακοβούτυρο! Άλλη γεύση! Εδώ, στο βουνό των Κενταύρων που να βρούμε.. Βέβαια, την τίμησα το καλοκαίρι που είχα κατέβει στην Κρήτη! (από θερμίδες.. δε συζητάω..!!) Πάρα πολύ ενδιαφέρουσα η ανάρτησή σου, Vita! Καλή σου μέρα!
Κάθε ανάρτησή σου και θησαυρός!!!!
Στάκα ευτυχώς βρίσκω πλέον και στην Αθήνα, σε κάποια επιλεγμένα καταστήματα!
Τσίπα δεν νομίζω να έχω την παραμικρή ελπίδα να βρω:(
Φιλιά, καλό Σαββατοκύριακο!
Φοβερή ανάρτηση για εξαιρετικά προϊόντα, που απογειώνουν γευστικά κάθε συνταγή που συμμετέχουν!!!!
Μπράβο Vitaκι 🙂
Φιλιά
καλό Σαββατοκύριακο
Τα πράγματα που γράφετε έχουν το άρωμα της παλιάς πράγματα, τα οποία είναι πιθανόν να εξαφανιστούν με το χρόνο. Είναι υπέροχο αυτό που κάνετε με το blog σας. Ας θυμηθούμε το παρελθόν είναι ένας τρόπος για την ευαισθητοποίηση της γης τους και να το κάνετε τόσο υπέροχο. Ένα μεγάλο φιλί.
Είσαι πολύτιμη πηγή γαστρονομικών γνώσεων. Από τότε που αρχισα να σε διαβαζω, ακόμα κι αν δεν μπορεσω να φτιάξω τα περισσότερα από όσα μας γνωρίζεις, είμαι πολύ χαρούμενη που τα ξέρω πια,
σε ευχαριστώ πολύ!
Πολύ ενδιαφέρουσα ανάρτηση. Θυμήθηκα ότι όσο ήμουνα στην Κρήτη το περασμένο καλοκαίρι δεν πέτυχα πουθενά κάτι μαγειρεμένο με στακοβούτυρο να δοκιμάσω… Δεν πειράζει, την επόμενη φορά!!!
Σ' ευχαριστώ πολύ για τις ευχές σου!!
Ξανθή μου κι εγώ σπάνια τη φτιάχνω γιατί εύκολα τσίπα δεν βρίσκω αλλά νομίζω ότι έπρεπε να μπει στο blog η συνταγή!
Σοφία καλώς όρισες! Ναι κρατάμε ακόμη εδώ κάτω, αλλά κοντά στα δικά μας κάνουμε και όοοολα τα άλλα με αποτέλεμα να είμαστε από τους πιο υπέρβαρους της Ελλάδας πια!
Μάγδα το ξέρω ότι είναι δύσκολο να φτιαχτεί η συνταγή, αλλά …έπρεπε να γραφτεί έτσι δεν είναι; Επι πλέον ήθελα να αποσαφηνίσω τι είναι καθένα απ' αυτά τα σκευάσματα για όσους τα έχουν μπλέξει 🙂
Αναρχάκι μου πράγματι στην ανατολική Κρήτη δεν την σερβίρουν σε πολλά μαγαζιά αλλά σε διαβεβαιώνω σε σπίτια και σε μιτάτα την φτιάχνουν πολύ συχνά.
Με τις χανιώτικες ονομασίες έχω κι εγώ θέμα 🙂
Μακάρι να μας το αποσαφήνιζε κάποιος Χανιώτης. Αυτό που λες δεν μου έχει συμβεί ποτέ. Μήπως θέλει περισσότερο αλεύρι;Το βούτυρο σίγουρα να το βγάζεις λίγο λίγο όταν σχηματίζεται και να συνεχίζεις το γύρισμα στο τηγάνι ή σε κατσαρολίτσα. Πάντως και το νεράκι το "σπάει" το βούτυρο. Μήπως αυτό που αγοράζεις δεν είναι τσίπα; Για ρώτησε το μαγαζάτορα…
Η όλη διαδικασία μου πήρε λίγο λιγότερο από μισή ώρα και είχα μόνο μισό κιλό τσίπα!
Τα αυγά τα τηγανίζουμε με στακοβούτυρο (ή λάδι) και προσθέτουμε μια δυο κουταλιές στάκα. Κόλαση!
Ελπίζω να την πετύχεις την επόμενη φορά 🙂
Χατζίκο σ' ευχαριστώ πολύ για τα καλά σου λόγια. Πολύ θα ήθελα αν ξαναμπείς να λύσεις την απορία του Αναρχακιού. Τι μπορεί να της δίνει ο μαγαζάτορας και να μη βγάζει στάκα;
Alla logia μου η αλήθεια είναι ότι τα αυθεντικά προϊόντα είναι πιο νόστιμα αλλά δεν ξέρω αν οι μικρές παραγωγές τους θα έφταναν για να χορτάσουν τον υπερπληθή πια πλανήτη μας. ¨ηδη υπάρχει τόση πείνα…
Όλγα μου τα έχετε κι εσείς τα καλούδια σας :-). Το γαμήλιό μου ταξίδι ήταν στο βουνό σου και πήρα 3 κιλά σε μια βδομάδα 🙂
Έλενα σ' ευχαριστώ πολύ. Κι εγώ δεν βρίσκω τσίπα! Πολύ περισσότερο στην πρωτεύουσα…
Γιώργο σ' ευχαριστώ πολύ…Μήπως τα σαμιώτικα που βάζεις εσύ υστερούν;
Annamaria μου γι αυτό τα γράφω. Για να μη εξαφανιστούν… Σ' ευχαριστώ και πάλι.
Καλημέρα μου …κοκκινίζω :-). Σ' ευχαριστώ πολύ!
Χαίρομαι που απολαμβάνεις αυτό που βρίσκεις εδώ…
Olive μου την επόμενη φορά που θα μας έλθεις με τον λεβέντη σου θα το δοκιμάσεις 🙂
Μαρινάκι μου… δεν είδα το σχόλιό σου! Υψηλή δεν την λέω… ταπεινή που βγάζει γαστρονομικούς θησαυρούς!
ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ ΤΑ ΑΒΓΑ ΑΛΛΟ ΚΑΛΟ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΜΕ ΚΟΥΝΕΛΙ
ΣΕ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΘΕΡΜΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΥΧΕΣ!!!
ΚΑΛΑ ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΦΙΛΗ ΜΟΥ ΚΑΙ ΚΑΛΟ ΠΑΣΧΑ ΜΕ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΧΑΡΑ!!!
ΣΕ ΦΙΛΩ!!!
Έκανες πολύ καλά και την έβαλες αυτή την ανάρτηση! Είναι πολύ χρήσιμο να υπάρχουν αυτές οι πληροφορίες, άσχετο αν δύσκολα θα τα βρούμε!
Άσε που μου θύμισες ένα γλωσσοδέτη που μας έλεγε ο μπαμπάς μου ότι λέγανε παλιά!
-Έφαγα στάκα μιτατόστακα με τη μιτατοστακοκουτάλα:-)
Εσύ δεν είσαι μπλόγκερ,εγκυκλοπαίδεια είσαι,Βίτα μου!Σ ευχαριστούμε για τις πληροφορίες!
Αχ αχ τι μου κάνεις!!!!! έχουμε δοκιμάσει στάκα με αυγά στα Χανιά και είχαμε τρελαθεί!!! άντε να βρω εγώ τώρα
Σε φιλώ
Καλημέρα…είπαμε και άλλη φορά πως η κουζίνα μας έχει πολλά κοινά στοιχεία. Σου εύχομαι: Καλό Πάσχα και καλή Ανάσταση.
Ναι, το έχουν αυτό με τα ονόματα οι Χανιώτες. Φαντάσου τώρα μια Αθηναία να μετακομίζει στα Χανιά και να προσπαθεί να μάθει τη διαφορά της μυζήθρας από το α(ν)θότυρο και τη γαλομυζήθρα και μετά φαντάσου την να μετακομίζει στο Ηράκλειο και να προσπαθεί να αγοράσει τυρί. Δράμα!
Μάλλον αυτό που αγοράζω είναι τσίπα και το λένε "στάκα" για εμάς τους Αθηναίους ή ίσως εκεί να το λένε έτσι γιατί… στάκα θα βγάλει… Ποιος ξέρει; Με την πρώτη ευκαιρία θα τους ρωτήσω και θα ενημερώσω.
Πάντως, στη συνταγή που μου είχε δώσει ο ταβερνιάρης, φτιάχνεις τη στάκα με τον ίδιο τρόπο μέσες-άκρες που περιγράφεις κι εσύ, απλά στο τέλος σπας τα αυγά μέσα στο τηγάνι, το κλείνεις με καπάκι και περιμένεις. Ίσως γι' αυτό δε μου είπαν να βγάζω το βούτυρο.
Καλησπερα.Εχω δοκιμασει στακα σε μακαρονια με καραμελωμενο κρεμμυδι στην Κασο.Απιστευτη γευση!
Χατζίκο καλά λες! Και με κουνέλι και με ωζίστικα κρέατα!
Λούρδη μου ανταποδίδω τις ευχές σου και σ' ευχαριστώ πολύ!
mia maria φοβερός ο γλωσσοδέτης! Σ' ευχαριστώ που τον θύμησες 🙂
Λένια μου εγώ ευχαριστώ πολύ! Και για την επίσκεψη και για το σχόλιο!
Αστέρι τσίπα δεν το πιστεύω ότι θα βρεις.Τη ατάκα όμως άρχισαν να την κυκλοφορούν στα κρητικά προϊόντα.
Δήμητρα μη μου πεις ότι έχετε αντίστοιχο έδεσμα! Ευχαριστώ για τις ευχές σου και τις ανταποδίδω!
Αναρχάκι με ψάξιμο και ερωτήσεις έχω καταλήξει ότι οι Χανιώτες στάκα και τσίπα εννοούν το ίδιο… Αν μας διαβάζει κάποιος/α Χανιώτης/-ισσα
ας επιβεβαιώσει…
Crispy όπου και να μπει νοστιμίζει η άτιμη! Κι εμείς τη βάζουμε και σε λαδερά και σε ντολμάδες και σε κρέατα και σε πίτες και και και….
ΩΣ ΧΑΝΙΩΤΗΣ ΕΧΩ ΝΑ ΠΩ ΟΤΙ ΤΣΙΠΑ ΕΙΝΑΙ Η ΠΕΤΣΑ ΜΕΤΑ ΤΟ ΑΡΜΕΓΜΑ,ΣΤΑΚΟΒΟΥΤΥΡΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΒΟΥΤΥΡΟΣ ΠΟΥ ΒΓΑΝΕΙ ΜΕΤΑ ΤΟ ΨΥΣΙΜΟ ΤΗΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΜΕΝΕΙ ΕΙΝΑΙ Η ΣΤΑΚΑ.
Χατζίκο άρα δεν διαφέρουμε πουθενά στις ονομασίες των συγκεκριμένων εδεσμάτων! Όπως τα λέμε εμείς τα λέτε κι εσείς! Κι όμως σε χανιώτικ σχόλιο σε κάποιο blog έλεγε μια κοπελιά ότι η τσίπα είναι η στάκα!
ΕΜΕΙΣ ΣΥΜΦΩΝΟΥΜΕ ΓΙΑΤΙ ΤΑ ΖΗΣΑΜΕ ΚΑΙ ΤΑ ΖΟΥΜΕ ΟΛΑ ΑΥΤΑ. ΤΟ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟ ΔΕ ΤΗΣ ΥΠΟΘΕΣΗΣ ΕΙΝΑΙ ΟΤΙ ΤΟ ΖΩ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ ΜΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΓΥΝΑΙΚΑ ΜΟΥ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΗΡΑΚΛΕΙΩΤΙΣΑ ΚΑΙ ΕΧΟΥΜΕ ΜΕΓΑΛΟ ΘΕΜΑ ΜΕ ΤΙΣ ΟΝΟΜΑΣΙΕΣ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΔΙΑΛΕΚΤΟ.ΕΚΕΙ ΝΑ ΔΕΙΣ ΓΕΛΙΑ ΚΑΙ ΚΟΝΤΡΕΣ.
Λοιπόν, δεν ήξερα καν ότι η στάκα δημουργείται από κάποια διαδικασία! Καταπλαηκτικό και ενημερωτικό ποστ. Να υποθέσω ότι το στακοβούτυρο αν το αφήσεις και κρυώσει, πήζει; Βλέπω διαφορά στις 2 φωτό ή κάνω λάθος; Μεγάλη περιέργεια έχω να δοκιμάσω καποτε αυτή τη στάκα!
Ο/Η Vita είπε…
Χατζίκο εγώ τα λέω όπως θέλω γιατί ο δικός μου είναι πανωμερίτης και δεν τα ξέρει :-)))
Κική το στακοβούτυρο είναι βούτυρο. Βέβαια και πήζει σε θερμοκρασία δωματίου. Έχει κιτρινωπό χρώμα λιωμένο και υπολευκο όταν πήζει. Είναι το γνωστό βούτυρο του γαμοπίλαφου!
Μούμπεψε η αδερφή μου στάκα και θυμάμαι τη συγχωρεμένη τη μάνα μου πως μάζευε την τσίπα από τα ταψιά και την στέρευε για την περιβόητη στάκα στο γαλοστάτη…, λοιπόν η συνταγή είναι ακριβώς όπως την περιγράφεις. Απόψε θα την γυρίσω κι εγώ. Θέλω όμως να σας πω ένα χορατό πραγματικό που συναίβει στα μέρη μας, – από την περιοχή της Καντάνου Χανίων είμαι – που το 'λεγε ό ίδιος ο συγχωριανός μου ο Μ..,που του συναίβει κι έχει σχέση με την στάκα και τ΄αυγά. Ο Μ.. πήγαινε στα Χανιά με το αυτοκίνητο του και μόλις περνά το πρώτο χωριό τον σταματά μια ανύπαντρη γύρο στα 35 με 40 χρονών τότε και του λέει. Μ.., ανέ πας στα Χανιά πάρε με μωρέ κι εμένα να γλυτώσω και το εισητήριο του λεωφορείου..κι ο Μ.., δεν χάνει χρόνο και της απαντά: όι, όι λείπε με κι έχω φάει στάκα με τ' αυγά..!!.
Νάστε όλοι σας καλά.
ΑΣ.
ΑΣ καλώς όρισες και ευχαριστώ για το σχόλιο! Ετοιμάζω την ανάρτηση για τη στάκα με τα αυγά. Να το ξαναβάλεις εκεί το ανέκδότό σου και να δώσεις και τις δέουσες διευκρινήσεις 🙂
ΑΓΑΠΗΜΕΝΗ ΜΟΥ VITA!!
Τι μνημες μου ξυπνας τωρα!!!τη αγαπημενη μου γιαγια να μαζευει απο το πασχα και μετα την τσιπα απο το γαλα των αιγοπροβατων και να το φυλαει στο ψυγειο.. παντα ηθελα να βρω αυτη την συνταγη.Βλεπεις οι παλιες νυκοκεραδες δεν λεγανε ποτε πως φτιαχετε ουτε ποτε την εφτιαχναν αυτες για να μην της φταρμισουνε ….οπως ελεγε η γιαγια μου..αλλα και οταν εφτιαχνε το στακοβουτυρο ρωτουσε παντα τον παππου στην αποσπεριδα ιντα φεγγαρι ειχε εκεινη την περιοδο…αν της ελεγε γεμωση τοτε πρωι πρωι μας εστελνε βολτα με το παππου, κλειδαμπαρωνοτανε στο σπιτι και ουεν και αλιμονο μας αν την τσακωναμε την ωρα που γυριζε την τσιπα να την ρωτησουμε τι εκανε…Μεγαλωνωντας εγω και εχωντας παντα σαν προτυπο νυκοκοιρας την γιαγια μου την ρωτησα να μου πει την ολη διαδικασια της παραγωγης.Τοτε αυτη μου ειχε απαντησει <>δυστηχως ομως ποτε δεν καταφερα να κλεψω τη συνταγη..τα εκανε ολα τοσο γρηγορα που μου ηταν αδυνατον αν τα συγκρατησω ολα..Να σια καλα και παλι vita μου που το εκανες εσυ αυτο…Σαφη χαρες να 'χεις…
Τι όμορφο σχόλιο! Γεμάτο μνήμες και παλιά έθιμα. Πόσα δεν παρατηρούσαν! Και κάτι άλλο λέγανε για την ώρα που τη "γυρίζανε". Κάτι για τα ωζά. Θα το θυμηθώ και θα το προσθέσω. Ευχαριστώ πολύ για τα καλά σου λόγια και σου ανταποδίδω την τόσο όμορφη κρητική ευχή σου!
Αγαπημενη μου vita!!!
Δυστηχως δεν ξερω τι συμβαινει και δεν μπορω να σου στειλω προσωπικο email.Ειλικρινα χαιρομαι που μπηκες στο κοπο να διαβασεις τα σχολια μου!!Οι παλαιινες γυναικες ειχανε παρατηρηματα σ'οτι και να κανε..τωρα καλο ηταν αυτο? κακο? κανεις δεν ξερει..Απο μικρη θυμαμαι ολα αυτα με μαγευαν..εχω δεκαδες συνταγες δικες της που ειδα και επαθα να της προσαρμοσω στα σημερινα δεδομενα, γιθιες που οπως μου ελεγε επρεπε να της γραψω και να της εχω για να μην χαθουν…θα χαρω να τα μοιραστω ολα αυτα μαζι σου..εσυ ως μονη αρμοδια μπορεις να κρινεις και να τις παρουσιασεις..Χαιρομαι που υπαρχει αυτο το site χαιρομαι που υπαρχεις εσυ.Ως τρεχει το νερο λοιπον να τρεχουνε ολα τα καλα στο σπιτι σου…κλεινωντας θα ηθελα να γραψω μια μαντιναδα που ταιριαζει σ΄αυτο ποθ κανεις…ΟΠΟΙΟΣ ΛΑΟΣ ΤΗΝ ΓΛΩΣΣΑ ΤΟΥ
ΞΕΧΝΑ ΚΑΙ ΔΕΝ ΘΥΜΑΤΑΙ
ΣΤΟ ΛΥΘΑΡΓΟ ΤΟΥ ΜΑΡΑΣΜΟΥ
ΠΑΝΤΟΤΙΝΑ ΚΟΙΜΑΤΑΙ…
Καλή μου φίλη κάθε σου σχόλιο με συγκινεί ιδαίτερα! Δεν είμαι εγώ αυτή που δημιουργεί αυτά τα ωραία πράγματα. Τα βρήκα στην παράδοσή μας, και όπως εσύ θεωρώ ότι πρέπει να τα διατηρήσουμε και να τα διαφυλάξουμε. Με τιμά πολύ η πρόθεσή σου να μου εμπιστευτείς οικογενειακούς σου θησαυρούς. Το μέιλ μου είναι vita72010 papaki gmail.com . Φυσικά στη λέξη παπάκι το γνωστό σύμβολο. Θα χαρώ πολύ να επικοινωνήσουμε πιο στενά.
Και πάλι σ' ευχαριστώ για τις επισκέψεις σου και τα ζεστά σου σχόλια!
καλημέρα! Απο εσάς και μονο εμπιστεύομαι συνταγές γιατί εκτός του οτι λατρεύω την κρητική κουζίνα είσαστε και εσείς απίθανη,μπράβο σε αυτό που κάνετε και που το μεταδίδετε! Εχω μια απορία,βρήκα σε ενα κατάστημα στάκα και μου ειπαν οτι εγω πρεπει να προσθεσω το αλευρι γιατι ειναι σκέτη στάκα αυτη που πουλαει(???)…τι εννοεί?αφού η τσίπα με το αλεύρι κάνει την στάκα(αν κατάλαβα σωστά)..μου είπε δεν είναι στακοβούτηρο ειναι σκέτη στάκα(δεν ανέφερε κατι για τσίπα)…σας ευχαριστώ πολυ! Πολλά φιλιά!φεη
Καλή μου Φέη σ' ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια. Σε πολλά μέρη (κυρίως στη δυτική Κρήτη λένε στάκα τη σκέτη τσίπα. Γι αυτό έκανες την σύγχυση. Αλεύρι θα βάλεις αν θέλεις να βγάλεις στακοβούτυρο ή αν σ' αρέσει η "κρέμα" που προκύπτει.
Καθόλου δεν με ζαλίσεις! Μ' αρέσει να ξεκαθαρίζονται οι διαφορές! Δες παραπάνω και το σχόλιο του Χατζίκου που είναι χανιώτης…
μία διευκρίνιση…τον ρώτησα αν έχει ήδη αλεύρι μου ειπε οχι είναι σκέτη στάκα και τότε τον ρώτησα αν πρέπει να προσθέσω και μου είπε αν θέλω…δεν σας ζαλίζω αλλο!και πάλι ευχαριστώ!φέη
Ηρθε η ωρα του να δω την συνταγη για την στακα τι αναμνησεις φοβερες θυμαμαι την μανα μου που την εφτιαχνε μερες μαζευε την τσιπα και οταν την εφτιαχνε μοσχομυριζε εγω τοτε ως παιδι την ετρωγα σκετη σαν γλυκο μακαρι να την ξαναευρισκα και δεν με νοιαζει οσες θερμιδες και ναχει ευχαριστω παρα πολυ που την μοιραστηκες μαζι μας ΚΑΛΗ ΑΝΣΤΑΣΗ να εχουμε πολλα φιλια!!!!!!!!!!
Υπέροχο
Ευχαριστώ!
[…] Τυπικό κρητικό δείπνο (ή και γεύμα μαζί με μια πρωτεΐνη ακόμη) τα βραστά χόρτα (βλίτα με στίφνο και κολοκυθάκια αυτή την εποχή, αγριόχορτα πιο νωρίς) με πατάτες ροδέλες, τηγανισμένες σε μπόλικο λάδι . Μερικές φορές πάνω από τις πατάτες έβαζαν και 2-3 κουταλιές τσίπα. […]
[…] ο ζωμός μας και να είναι διαυγής. 4)Πολλοί καίνε με στακοβούτυρο και τη μακαρονάδα, όπως το πιλάφι. Είναι μάλλον […]
Μπορεί να μη φτιάξω ποτέ στακοβούτυρο αλλά σας ευχαριστώ και μόνο που διάβασα και κατάλαβα, επιτέλους τι είναι!
[…] που κάνουν τη διαφορά στο αποτέλεσμα: ελάχιστο στακοβούτυρο στο βράσιμο και κρητικός αθότυρος ή τυροζούλι στο […]
Χρησιμο αρθρο!!!
Αντε γεια.
Την έφτιαξα μόλις τώρα τελείωσα. Πολύ δύσκολη παρασκευή. Αλλά αξίζει. Εδώ στο Ηράκλειο παίρνουμε γάλα αβραστο από πολύ γνωστό Τυροκομείο. Κι έτσι
μαζεύουμε την τσίπα για το βουτυρο.ευχαριστω πολύ για τη συνταγή δεν την λένε εύκολα….Και στο ψυγείο είχα μαζέψει 4 βάζα τσίπα!!!
Χαίρομαι που σας πέτυχε! Ναι δεν είναι από τα πιο εύκολα πράγματα. Θέλει τέχνη, να μη πιάσει να μη μυρίσει… Καλοφάγωτο και το βούτυρο και η στάκα. Πολύ θα ήθελα να μάθω το τυροκομείο μπορείτε να μου πείτε ποιο είναι σε μήνυμα στη φόρμα επικοινωνίας (είναι κάτω κάτω στη σελίδα, εκεί που λέει επικοινωνήστε μαζί μας. Ευχαριστώ!
Καλησπέρα κατα τη διάρκεια των διακοπών μου στα Χανιά αγόρασα 1 κιλό στάκα για να φτιάξω όταν γυρίσω στην πόλη μου. Αν φτιάξω όλη τη στάκα με το αλεύρι κτλ. πόσο καιρό διατηρείται στο ψυγείο? Μπορώ να την χωρίσω σε σακουλάκια των 200γρ πχ και να την βάλω στην κατάψυξη και όταν θέλω να την μαγειρέψω να την βγάζω? Διατηρείτε αφτιαχτη στην κατάψυξη?
Χαίρομαι που σας άρεσε! Δεν το έχω κάνει και θα σας γελάσω. Στα Χανιά στάκα λένε την τσίπα αν δεν κάνω λάθος και όχι την κρέμα που προκύπτει με την προσθήκη αλευριού. Πάντως διατηρούνται αρκετά στη συντήρηση. Δεν έχω βάλει στην κατάψυξη και δεν θέλω να χαλάσετε το προίόν. Τι σας είπαν απο εκεί που την αγοράσατε;
Ο μάγειρας που έχει γράψει για την παραγωγή της στάκας θα πρέπει να πληροφορηθεί λίγο καλλίτερα που γίνεται η στάκα, δεν έχω χρόνο να γράψω την όλη διαδικασία αλλά αν θέλεις στείλε μου mail να σου εξηγήσω πως γίνεται, μην παραπληροφορείς τους αναγνώστες του χώρου και δυσφημίζεις το προϊόν, όποιος φάει στακα παρασκευασμένη με αυτό τον τρόπο πιθανόν να μην ξαναφάει ούτε στάκα ούτε αυγά
Με εκτίμηση
Απόστολος
Αλήθεια; Ελάτε να το πείτε σε όλες τις χωριανές μου που φτιάχνουμε έτσι τη στάκα και το στακοβούτυρο, δείτε και το σχόλιο ενός σημαντικού γνώστη της κρητικής κουζίνας (Hatzikos υπογράφει) και όταν βρείτε χρόνο πείτε μας και το δικό σας τρόπο! Παρεμπιπτόντως, ό,τι γράφεται εδώ μέσα είναι διασταυρωμένο. Φοβάμαι ότι εσείς είστε παραπληροφορημένος… Καλές γιορτές και σας ευχαριστούμε για την πολύ ευγενική σας παρέμβαση!
Συγχαρητήρια για την ιστοσελίδα σας,
με τον ίδιο τρόπο
(εκτός από την προσθήκη νερού)
το έκαναν η μητέρα και η γιαγιά μου στο χωριό Φόδελε
Σας ευχαριστώ πολύ για την εξαιρετική πληροφορία! Να είστε καλά!
Πολύ ενημερωτικό και ξεκάθαρο!
Σας ευχαριστώ πολύ! Χαίρομαι με τον τρόπο που χαρακτηρίζετε το άρθρο
Καλησπέρα σας
Θα μπορούσαμε να πούμε ότι το στακοβούτυρο είναι περίπου αντίστοιχο με αυτό που ονομάζεται στην Ινδία “butter ghee” και που μετανάστευσε από την Ινδία στην Ευρώπη μέσω Μεγάλης Βρεττανίας.
Ερώτημα ανθρώπων που ζουν εκτός ελληνικών συνόρων και ψάχνουν τρόπους να κρατήσουν σπίτι τους, μαζί και με τους φίλους τους, κάποιες ελληνικές γεύσεις.
Χρόνια πολλά με υγεία και πάντα καλή όρεξη!
Σας ευχαριστώ πολύ για το όμορφο σχόλιο! Ναι, έχω ακουστά το ghee ως καθαρό βούτυρο (δεν έχω δοκιμάσει), δεν ξέρω όμως τρόπο παρασκευής για να το συγκρίνω με το στακοβούτυρο! Πάντως και το στακοβούτυρο είναι σαν το κλαριφιέ που λέμε, δεν έχει υπολείμματα πρωτεΐνης όταν το λιώσουμε. Το ghee είναι από αιγοπρόβειο γάλα;
Χρόνια Πολλά και σε σας, καλή όρεξη και εύχομαι οι ελληνικές γεύσεις να σας φέρνουν πάντα καλές αναμνήσεις!
Ευχαριστουμε πολύ για τις πληροφορίες. Εγώ έβρασα το γάλα προ ημερών κι αφού κρυωσε, ενώ είχα μαζέψει την τσίπα και την είχα φάει, όταν το έβαλα στην κατάψυξη (το βάζω κατάψυξη για να μη μου ξυνισει, αν δεν προλάβω να το καταναλώσω), έβγαλε πάνω πάνω πολλή κρέμα και πολύ λιπαρή. Τη μάζεψα κι έβγαλα πολύ περισσότερη στάκα. Ίσως είναι ένας τρόπος να συλλέγεις όλη την κρέμα του γάλακτος, εύκολα κι απλά. Σίγουρα όμως, έχει πολλή σημασία το γάλα που βράζεις, πόσο λιπαρό είναι.
Οι βοσκοί έχουν διάφορες τεχνικές για να αποσπούν όσο το δυνατόν περισσότερη τσίπα από το γάλα. Ένας απ’ αυτούς είναι κι αυτό που περιγράφετε όπως μου έχουν πει! Να είστε καλά, καλογάφωτη η στάκα σας!