Επτά  γλυκές βασιλόπιτες,  μια αλμυρή, και …το κόνισμα!

Η έγνοια του κάθε Χριστούγεννα… Να πάμε το κόνισμα στην εκκλησιά… Μη το ξεχάσομε και δεν έχομε ποδαρικό από τον Άγιό του. Τυλίγαμε το κόνισμα του Άη Σπυρίδωνα σε πετσέτα κάτασπρη περαματιστή, από το πιο καλό τραπεζομάντηλο της μάνας μου με το ύφασμα τσι Καστρινογιάννη, στολισμένη με καρτσοβελονάτη δαντέλα πλεγμένη από τη δική του μάνα και πηγαίναμε το κόνισμα βρέξει χιονίσει πολλές φορές από την ημέρα τω Χριστουγέννω στην εκκλησά.

Δεν ήτονε λέει προληπτικός. Ορθολογιστή λογάριαζε τον εαυτό του αλλά εμείς κρυφογελούσαμε μεγαλώνοντας γιατί κρυπτοπροληπτικό τον κόβαμε, κι απ’ αυτό κι απ’ άλλα σημάδια. Εμ, τι άλλο ήταν αφού αποβραδίς της Αρχιχρονιάς φρόντιζε να είναι έξω από το σπίτι στο έμπα του χρόνου ώστε να μπει αυτός πρώτος στο σπίτι μετά τις 12 εκεί κατά τις 12 και τέταρτο, 12 και μισή. Να μη ρίχνουμε σε άλλο τα κατάξυλα των κακοτοπιών. Να τα πάρει αυτός απάνω του έλεγε! Τον πείραζε η μάνα μου: «Αφού θα κοιμηθείς εδώ δεν πιάνεται αυτό για ποδαρικό» του ‘λεγε. «Ε, το αυριανό είναι του Αγίου Σπυριδώνου, κέρασε τώρα μια ρακή» της έλεγε και γελούσε πίνοντας τη ρακή του κεράσματος. Του γλυκού δεν ήτανε, μα η βραδιά το καλούσε για ένα κουραμπιέ ή ένα σοκολατάκι.

Το πρωί, έφερνε το κόνισμα από την εκκλησά, πάλι στην καλή πετσέτα τυλιγμένο και η καλή χρονιά εναποτίθεντο στο ποδαρικό τ΄ Αγίου Σπυριδώνου! Την εικόνα την πήρε ο αδελφός μου στο σπίτι του, έτσι το ΄χε παραγγείλει ο συχωρεμένος. Και συνεχίζει να τον γιορτάζει τον Άγιο στις 12 του Δεκέμβρη… Δεν τον έχω ρωτήσει αν του κάνει ποδαρικό, μα είμαι σίγουρη πως το κρατάει το έθιμο.

Διαβάζω αυτές τις μέρες για έθιμα της Πρωτοχρονιάς αλλά πουθενά δεν είδα να αναφέρεται το πιο χαρακτηριστικό έθιμο της περιοχής μας, το κόνισμα του ποδαρικού. Το ποδαρικό της Πρωτοχρονιάς θεωρείται σημαντικό σε όλη τη χώρα, αλλά εμείς εδώ έχουμε εθιμικά ένα πολύ ιδιαίτερο ποδαρικό. Ένα ποδαρικό που απαλλάσσει από ευθύνες τον τυχαίο μουσαφίρη! Ή τουλάχιστον μειώνει πολύ την ευθύνη του για τον καλό ή τον κακό χρόνο. Στου Θιού και στων Αγίω το θέλημα η μοίρα μας…

Αν  περάσετε από μια εκκλησία της περιοχής θα δείτε πέρα από τις συνήθεις εικόνες που ανήκουν στον ναό, αμέτρητες μικρές και μεγάλες εικόνες να καταλαμβάνουν κάθε ράφι ή ραφάκι. Από νωρίς, πολλές ή λίγες μέρες πριν την Πρωτοχρονιά, οι περισσότερες την Παραμονή,  μεταφέρονται από τα σπίτια μας στην εκκλησία που σκοπεύουμε να εκκλησιαστούμε την πρώτη μέρα του χρόνου. Έτσι ποδαρικό μας κάνει πάντα ο Άγιος που θεωρούμε πως προστατεύει το σπίτι μας, η Παναγία, ο Χριστός! Καλός είναι ο μαναδοκυρουλάτος πρώτος μουσαφίρης, μα σα τ’ Αγίου το Ποδαρικό, κανένα!

Τα τελευταία χρόνια δεν βλέπω πια πετσέτες μα τσαντούλες μικρές και μεγάλες, ανάλογα με το μέγεθος του κονίσματος. Πίσω από το κόνισμα γράφουμε το όνομά μας, να μη γίνονται και παρεξηγήσεις. Εκείνοι που εκκλησιάζονται πιο τακτικά κι έχουν γνωστούς τους επιτρόπους βάζουν τα κονίσματά τους και μέσα στο Ιερό. Πάντως κάθε οικογένεια θα πάει το κόνισμά της στην εκκλησά έστω και την τελευταία στιγμή, στον εσπερινό της Πρωτοχρονιάς, να βραδιαστεί στο ναό!

Τόσο κολλημένοι είμαστε με το έθιμο που ακόμη κι όταν κάμω κάποιες φορές Πρωτοχρονιά μακριά από την Κρήτη, βάζω στην τσάντα μου ένα μικρό κόνισμα όταν θα πάω στην εκκλησία. Και  δηλώνω κι ορθολογίστρια. Κι ας κρυφογελούνε τα παιδιά μου μ’ αυτές μου τις συνήθειες. Μερικά βιώματα γίνονται τελικά κανόνες. Κι αν τα παρατάμε για κάποια χρόνια ξαναγυρίζουμε κάποιες φορές σ’ αυτά. Και για να μη χαθούνε και γιατί παρηγορούνε τελικά…

Θα το πάω αύριο το κόνισμα στην εκκλησά. Να γυρίσω στο σπίτι, να το πρωτοβάλω από την πόρτα, να κρατήσω το έθιμο…

Update 2021: 

Η φίλη κυρία Γραφνάκη από τα Χανιά, συμπλήρωσε τις πληροφορίες μου με το παρακάτω σχόλιο (δημοσιεύεται με την άδειά της). Την ευχαριστώ πολύ για τις πολύτιμες πληροφορίες της, είναι πολύ συγκινητικό το γεγονός ότι μου εμπιστεύτηκε προσωπικές μνήμες και βιώματα. Είμαι ευγνώμων αγαπητή κυρία Μαρία!

Καλησπέρα κ Ευαγγελία. Το έθιμο με το κονισμα είναι λίγο διαφορετικό στο χωριό μου. (Σκάφη Σελίνου Χανιά). Όταν ζούσαμε εκεί θυμαμε τη γιαγιά Μαρία να λέει στη μαμά μου:Μην ξεχάσουμε να βγάλουμε έξω το κονισμα της Παναγίας!. Την παραμονή από νωρίς κατεβάζαμε το εικόνισμα τις Παναγίας από τον τοίχο που ήταν κρεμασμένο σε ειδικο κεντητο πανί που ονομάζονταν κονιζιολα. Ακόμα το έχουμε σπίτι μας στο χωριό. Είχε αρκετό πανί σαν θήκη να ακουμπά το εικόνισμα και ένα μικρό κομμάτι που έπεφτε από πάνω και σκεπάζει την αχρη του εικονισματος. Το ακουμπουσαν σε σταθερό καθαρό σημείο έξω από την πόρτα του σπιτιού πάνω σε καθαρή πετσέτα. Θυμιατιζαμε και το αφήναμε εκεί. Όταν άλλαζε ο χρόνος βγαίναμε όλοι έξω και ο παππούς η ο μπαμπάς έπαιρνε το εικόνισμα και αφού κάναμε το σταυρό μας και προσκυνουσαμε το έβαζε πρώτο μέσα και μετά στη θέση του στην κονιζιολα.Ισως επειδή η εκκλησία ήταν μακρυά από τα σπίτια είχαν βρει αυτόν τον τρόπο να παίρνουν την ευλογία της Παναγίας. Το ξημέρωμα ο παππούς σηκωνόταν πολύ νωρίς. Πήγαινε στο σταυλο που ήταν στην αυλή και έφερνε ένα μικρό αρνάκι που το άφηνε να μπει σε όλο το σπίτι. Να πάρει τα χάδια του να ζεσταθεί και το γύριζε στη μαμά του. Αυτά έμαθα από τη συγχωρεμενη τη γιαγιά και τον συγχωρεμένο τον παππού. Είχα την ευλογία να γεννηθώ και να μεγαλώσω εκεί μαζί τους. Ας είναι καλά εκεί που είναι! Αυτό συνεχίζουμε και κάνουμε και οι γονείς μου και εγώ. Το ίδιο και η κόρη μου στο σπίτι της. Καλή πρωτοχρονιά. Υγεία και ευτυχία και κάθε καλό να φέρει ο νέος χρόνος!

Αλλά ας έλθουμε στις βασιλόπιτες που υπόσχεται ο τίτλος της ανάρτησης

Κλικ στις φωτογραφίες για τις συνταγές!

Η κλασική κρητική, με τα πολλά πορτοκάλια                                                                             

Η ανεβατή με τη μαγιά                                                                                                                   

Η πιο αφράτη απ’ όλες                                                                                                           

Με τ΄ανθόνερο…                                                                                                                             

Η μανταρινένια της μάνας μου                                                                                                   

Η πιο εύκολη, της τελευταίας στιγμής!                                                                                     

Η τριφτή βουτυράτη σμυρνέικη

Η εξαιρετική αλμυρή πανωμερίτικη!                                                                                                         

Και για να μη ξεχνάμε, οι πιο προληπτικοί φτιάξτε για το καλό της χρονιάς και τα τσιμπητά κουλουράκια της Αρχιχρονιάς! Για τις κακές γλώσσες και τη γλωσσοφαγιά (αν μπορεί να τις σταματήσει τίποτα αυτές 😉 )!

Τσιμπητά κουλουράκια Αρχιμενιάς!                                                                                           

Καλά να είστε, καλά να περάσετε!

Καλή Πρωτοχρονιά και Καλή Χρονιά σε όλον τον Κόσμο! 

Βρείτε μας:

Facebook

Instagram

Youtube

Pinterest