Vegan/vegetarian

Τσιμπητά κουλουράκια αρχιμενιάς  (Πρωτοχρονιάς)

Τσιμπητά κουλουράκια αρχιμενιάς  (Πρωτοχρονιάς)

Τα γούρικα κουλουράκια της Παράδοσης!

Η πρώτη συνταγή  του 2019 δεν μπορεί παρά να είναι παραδοσιακή. Και για να τηρήσουμε την σημειολογία των οιωνών είναι και γλυκιά. Βλέπετε, όλα τα έθιμα της πρωτοχρονιάς συνδέονται με την αποτροπή των κακών για τη νέα χρονιά και την προσέλκυση άυλων και υλικών αγαθών.

Τσιμπητά κουλουράκια αρχιμενιάς  (Πρωτοχρονιάς)

Το  ποδαρικό,  η κρεμμύδα (ασκελετούρα τη λέμε στην Κρήτη), η Καλή Χέρα, τα  ρόδια και οι πέτρες,  το γούρικο νόμισμα της βασιλόπιτας που καθορίζει τον τυχερό της χρονιάς, όλα ενισχύουν την αντίληψη πως ό,τι συμβαίνει την πρώτη μέρα του χρόνου θα έχει επίδραση σε ό,τι συμβεί καθ’ όλη τη διάρκειά του! Καλά και κακά παρατηρήματα (οιωνοί), κατάλοιπα της αρχέγονης ανάγκης του ανθρώπου να προβλέψει και αν είναι δυνατόν να ελέγξει και να καθορίσει το μέλλον.

Τσιμπητά κουλουράκια αρχιμενιάς  (Πρωτοχρονιάς)

Τα τσιμπητά κουλουράκια της Αρχιμενιάς  της σημερινής συνταγής είναι μια ακόμη μοναδική συνταγή, χαμένη στο χρόνο, με συγκεκριμένη σημασία. Όσο κι αν έψαχνα εδώ και καιρό δεν μπορούσα να τη βρω ενώ είχα αρκετές αναφορές για την ύπαρξή της.

Τσιμπητά κουλουράκια αρχιμενιάς  (Πρωτοχρονιάς)
Οι συνταγές είναι γραμμένες με μολύβι ή με μελάνι γι αυτό η διαφορά στο χρωματισμό.

Φανταστείτε λοιπόν τη χαρά μου όταν είδα ότι συμπεριλαμβανόταν στο πολύτιμο τετραδιάκι (αυτό που ανέφερα στην προηγούμενη ανάρτηση) που έπεσε στα χέρια μου και που περιέχει παμπάλαιες συνταγές.

Τσιμπητά κουλουράκια αρχιμενιάς  (Πρωτοχρονιάς)

Η συνταγή λοιπόν –εκτός των άλλων- δημοσιεύεται για πρώτη φορά στο internet και δεν την έχω δει σε κανένα από τα βιβλία που διαθέτω!

Τσιμπητά κουλουράκια αρχιμενιάς  (Πρωτοχρονιάς)

«Κουλουράκια αρχιμενιάς τσιμπητά» είναι ο τίτλος της συνταγής στο τετράδιο. Αρχιμενιά λέμε πολλοί ακόμη την Πρωτοχρονιά στην περιοχή μου. Λέξη παλιά, που συνεχίζει να υπάρχει στο λεξιλόγιό μας. Υπάρχει σε κάποιες παραλλαγές των καλάντων

Αρχιμενιά κι’ αρχιχρονιά κι’ αρχή του Γεναρίου

κι αρχή που πρωτοβγήκε με τα ζευγάλετρα ο Χριστός,

να σπείρει, να θερίσει και να συνάξει μάλαμα

και να τρυγήσει μέλι.

Η παλιότερη καταγραφή που βρήκα εγώ  είναι στην κωμωδία της κρητικής λογοτεχνίας  Στάθης.

«Πάσα όντας είναι αρχιμενιά τέσσερεις λίτραις παίρνεις» (Πράξη Α’, Στίχος 179)

Η αλήθεια είναι ότι έψαξα ελάχιστα,  δηλαδή μπορεί να υπάρχει παλιότερη ακόμη και στη δικά μου βιβλία αλλά δεν είχα πολύ χρόνο για μεγαλύτερη έρευνα.

Τσιμπητά κουλουράκια αρχιμενιάς  (Πρωτοχρονιάς)

Σημαντική είναι η διαπίστωση ότι σε πολλές περιοχές (όχι μόνο της Κρήτης) η Πρωτοχρονιά αναφέρεται κι ως αρχιμηνιά ή αρχιμενιά. Βέβαια, αρχίζει μήνας κι όχι μόνο έτος την 1η του Γενάρη.  Να θεωρήσουμε τυχαίο ότι στην αρχαιότητα, δεν εορταζόταν η πρώτη του χρόνου αλλά η πρώτη κάθε μήνα; Δείτε εδώ. 

Τσιμπητά κουλουράκια αρχιμενιάς  (Πρωτοχρονιάς)

Αλλά ας ξαναγυρίσουμε στα κουλουράκια μας και στην ιδιαίτερη μορφή τους. Το «τσίμπημα» γίνεται με ψαλίδι ή με πιρούνι και δηλώνει κόψιμο της γλωσσοφαγιάς, της κακιάς γλώσσας.  Στην περιοχή μας το τσίμπημα γίνεται σε κουλουράκια. Οι πληροφορίες μου λένε ότι σε κάποιες περιοχές των Χανιών «τσιμπούσαν» μια γλυκιά πίτα που μοιράζεται στο τραπέζι της Πρωτοχρονιάς.

Τσιμπητά κουλουράκια αρχιμενιάς  (Πρωτοχρονιάς)

Και τα δυο σκευάσματα έχουν «προστατευτικές» ιδιότητες για την οικογένεια και το σπίτι αλλά  έχουν αντικατασταθεί με νεώτερες συνταγές. Φαίνεται πως δεν τα εμπιστευόμαστε πια. Η σύγχρονη κακία δεν αποπέμπεται με κουλουράκια και πίτες!  Πάντως εδώ ακόμη  συνηθίζουμε τα ανεβατά κουλουράκια την Πρωτοχρονιά (η πρωτοχρονιάτικη συνταγή διαφέρει κάπως αλλά σε γενικές γραμμές έτσι είναι) !

Τσιμπητά κουλουράκια αρχιμενιάς  (Πρωτοχρονιάς)

Έφτιαξα ελάχιστα κουλουράκια, το 1/3 της δόσης που γράφει η συνταγή μόνο και μόνο για να τα δοκιμάσουμε. Μετά τα βουτυράτα και πλούσια γλυκά της περιόδου των εορτών, τα τσιμπητά κουλουράκια έτυχαν καλής υποδοχής απ’ όσους τα δοκίμασαν. Ούτε σκληρά, ούτε μαλακά, τραγανά και αρωματικά και φυσικά πολύ υγιεινά σε σχέση  με όλα τα άλλα γλυκά των ημερών! Αν έχουν και τις ιδιότητες που τους αποδίδουν… ε,  τι άλλο να θέλουμε από ένα ταπεινό, οικονομικό, νηστίσιμο κουλουράκι;

Τσιμπητά κουλουράκια αρχιμενιάς  (Πρωτοχρονιάς)

Παρατηρήσεις

  • Έβαλα 125 ml μαστιχόνερο και 125 ml νερό και παρέλειψα τη μαστίχα
  • Η συνταγή για ολόκληρη τη δόση είχε ένα φλυτζανάκι αλουσιά. Το 1/3 θα ήταν περίπου 2 κουταλιές της σούπας και για να μη φτιάχνω τόσο μικρή ποσότητα την αντικατέστησα με το χυμό λεμονιού και έβαλα λίγο παραπάνω σόδα από όση αναλογούσε σε ολόκληρη τη δόση.
  • Το παλιό κρασοπότηρο αντιστοιχεί σε 150ml και το νεροπότηρο σε 250 ml. Mε βάση αυτά (σε κρασοπότηρα και νεροπότηρα δινόταν τα υλικά) μετρήθηκαν οι ποσότητες της συνταγής.
  • Έφτιαξα περίπου 40 κουλουράκια κανονικού μεγέθους.

Καλά να είστε, καλά να περνάτε!

Καλή χρονιά να έχουμε, με υγεία και ευτυχία, χωρίς κακίες και μικρότητες και κακές γλώσσες! 

Βρείτε μας: 

Facebook

Instagram

Youtube

Pinterest

Βαγγελιώ Κασσαπάκη

Η Βαγγελιώ, δημιουργός, υπεύθυνη για το βασικό περιεχόμενο και "ψυχή" του site, είναι μαθηματικός, πτυχιούχος της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών του Ε.Α.Π. (Σπουδές στον Ευρωπαϊκό Πολιτισμό) με σεμινάρια και επιμορφώσεις στην "Κρητική Διατροφή" και καταρτισμένη στο πρόγραμμα "Γαστρονομικός Τουρισμός και Διεθνής Γαστρονομία" του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου. Μαγείρισσα με μεράκι και περιέργεια για τα παλιά και τα καινούρια εδέσματα, τα παλιά και τα καινούρια προϊόντα και υλικά που παράγει η Κρήτη αλλά και όλος ο κόσμος. Κυρίως και πάνω από όλα όπως λέει η ίδια, μητέρα και γιαγιά υπέροχων παιδιών και εγγονιών που ευτυχώς έχουν μάθει να εκτιμούν την καλή κουζίνα και τις σωστές πρώτες ύλες!

Σχετικές συνταγές

Διάφορες συνταγές

Μετάβαση στο περιεχόμενο