Παραδοσιακό, σχεδόν ξεχασμένο φαγητό από την κρητική κουζίνα!
Το φυτό είναι ένα από τα πολλά είδη λαθουριού. Μοιάζει με τις παπούλες που έχω παρουσιάσει παλιότερα. Λέγεται lathyrus sativus. Μάλιστα στο οροπέδιο Λασιθίου όπου καλλιεργείται ακόμη, τα μπίζα τα λένε λαθούρια. Μοιάζουν με μπιζέλια αλλά δεν έχουν το σχεδόν σφαιρικό σχήμα τους.
Σε μια μικρή έρευνα στο internet διαπίστωσα ότι τα μαγειρεύουν σε αρκετές περιοχές του κόσμου και είναι αγαπημένο όσπριο των vegetarians λόγω της υψηλής διατροφικής του αξίας. Είναι γνωστό ως grass pea . Φτάνοντας σε ένα δημοσίευμα της Wikipedia τρόμαξα γιατί διάβασα ότι περιέχει ένα νευροτοξικό αμινοξύ που προκαλεί παράλυση και λίγο έλειψε να πετάξω το όσπριό μου πριν το χρησιμοποιήσω.
Τα πράγματα μπήκαν στη θέση τους όταν είδα σε άλλο site (όπου δίνεται και μια ωραιότατη συνταγή, όπως κι εδώ ) ότι η σόγια έχει διπλάσια περιεκτικότητα σ’
αυτό το αμινοξύ από τα μπίζα . Γίνονται τοξικά με πιθανότητα 6% αν καταναλώνονται συνεχώς για 2 μήνες!!! Είναι δηλαδή κάπως σαν να λέμε ότι οι αβρωνιές δεν τρώγονται ή ότι οι μελιτζάνες οι πατάτες και οι ντομάτες είναι
δηλητηριώδεις επειδή περιέχουν σολανίνη !
Τέλος πάντων, δεν έχει ακουστεί καμιά παράλυση από μπίζα ούτε καν στο Λασίθι που τα καλλιεργούν και τα καταναλώνουν πολύ τακτικά, και όταν το κουβέντιασα με κάποιους ηλικιωμένους το άκουγαν για πρώτη φορά. Αντιθέτως όλοι έλεγαν ότι πρόκειται για ένα πολύ υγιεινό και νόστιμο όσπριο, γεγονός που διαπιστώσαμε κι εμείς τελικά.
έμαθα κι εγώ να τα μαγειρεύω. Όταν λοιπόν τα αγόρασα από παραδοσιακό μπακάλικο της περιοχής μου, η κυρία Ε. αδελφική φίλη της μητέρας μου και άριστη μαγείρισσα μαζί με όσπριο μου έδωσε και τη συνταγή. Μου είπε ότι εκείνη τα συνηθίζει συχνότερα και από τα ρεβίθια .
Μοιάζουν πράγματι με τα ρεβίθια , λίγο στη γεύση και αρκετά στον τρόπο μαγειρέματος. Ζητείστε τα σε μαγαζιά με παραδοσιακά προϊόντα και δοκιμάστε τα! Είναι από τα νοστιμότερα όσπρια τελικά.
Υλικά
2 κούπες μπίζα
½ – ¾ κούπας ελαιόλαδο
1 μεγάλο ξερό κρεμμύδι
1 βαθύ πιάτο τριμμένη ντομάτα ή 1 κουτί ντοματάκια κονκασέ
Αλάτι
Επί το έργον
Καθαρίζουμε τα μπίζα από ξένα σώματα και τα βάζουμε αποβραδίς στο νερό (για 12 ώρες τουλάχιστον). Την επομένη τα πλένουμε και τα βάζουμε σε κρύο νερό σε μια κατσαρόλα. Τα βάζουμε να βράσουν και πετάμε το πρώτο νερό.
Τα βάζουμε να βράσουν και πετάμε το πρώτο νερό. Τα ξαναβάζουμε στην κατσαρόλα με νερό –πάντα κρύο- που να τα σκεπάζει 2 δάκτυλα ψιλοκόβουμε και το κρεμμύδι ,
και τα ξαναβράζουμε μέχρι να μαλακώσουν πολύ (αυτό μπορεί να γίνει και σε χύτρα ταχύτητας). Σε άλλη κατσαρόλα φτιάχνουμε μια σάλτσα ντομάτας με το ελαιόλαδο και την ντομάτα και όταν είναι σχεδόν έτοιμη βάζουμε τα μπίζα με τρυπητή κουτάλα μέσα στη σάλτσα και τόσο από το νερό που έβρασαν όσο για να έχουμε ένα ζουμερό φαγητό αλλά όχι σούπα.
Αλατίζουμε , σιγοβράζουμε λίγο ακόμη για να μελώσει η σάλτσα και κατεβάζουμε από το μάτι την κατσαρόλα.
Αφήνουμε να μαρουβίσει και σερβίρουμε.
Παρατηρήσεις
Παρατηρήσεις:
1)Τα μπίζα γίνονται και με αλευρολέμονο (ντελμπιέ) όπως τα ρεβίθια.
2)Κάποιοι υποστηρίζουν ότι ο καλύτερος τρόπος μαγειρέματος είναι με μάραθα και έτσι θα μαγειρέψω τα υπόλοιπα που έμειναν από την πρώτη δοκιμή.
3)Πληροφορίες και οι φωτογραφίες του φυτού και του λοβού του από τα sites:
http://adribarrcrocetti.com/main/2013/04/09/cicerchie-and-black-kale-soup/#more-5597
http://en.wikipedia.org/wiki/Lathyrus_sativus
http://recipes.wikia.com/wiki/Grass_Pea_Soup
http://www.treknature.com/gallery/Asia/India/photo152618.htm
http://www.vanherbaryum.yyu.edu.tr/sifabit/burcak/pages/Lathyrus%20sativus%20%20%20%20%20_jpg.htm
http://www.nutrition-articles.com/healthy-recipes/vegetarian-soup-with-grass-pea
Εκ πρώτης άποψης μου θύμισαν αρκετά τα ρεβίθια.
Ομολογώ ότι δεν γνώριζα τα συγκεκριμένα όσπρια, οπότε για ακόμα μια φορά διάβασα την ανάρτηση σου με μεγάλο ενδιαφέρον.
Την καλημέρα μου Βαγγελιώ!
Είχα διαβάσει παλιά για τις "παπούλες" ως χορταρικό ( βλαστάρια ) που τρωγεται στην Κρήτη την σαρακοστή..
Είχα ξεχάσει το όνομά του και έψαχνα στα τυφλά στην Google… που δεν το βρήκα..
Ευχαριστώ που μου το θύμησες
Δεν το έχω ξαναδεί ..Τωρα που ξέρω ότι είναι και όσπριο θα ψάξω στην κεντρική αγορά ( Αθήνα ) ίσως το βρώ..
Να εισαι καλά!
Μπίζα δεν το έχω ακούσει, μήπως είναι τα μπιζέλια το σχήμα του φυτού μου θυμίζει ανάλογη καλλιέργεια των παιδικών μου χρόνων. Θα το ψάξω.
Καλημέρα.
Λαθουρια τα λενε και σ εμας στην Αρκαδια. Δεν ξερω αν καλλιεργουνται πλεον. Η μητερα μου καταφερνε να ελεγχει το "ζαχαρο" της, βαζοντας αποβραδυς 4-5 λαθουρια σε νερο, που επινε το πρωι. Τι να σου πω, δεν ξερω αν ηταν τυχαιο, αλλα της το ειχαν συστησει γεροντοτεροι, κατι θα αηξεραν.
Τέλεια φαίνονται!! Δεν τα ήξερα, μοιάζουν με ρεβύθια, άρα θα μου αρέσουν !! Τρελαίνομαι για ρεβύθια!! φιλάκια και ευχαριστούμε για την πρόταση!!!
Μοιάζει λίγο με τα λουμπίνια, στην πράσινη εκδοχή τους! Αντι για τα φύλλα από τα μάραθα τα έφτιαχνα με μαραθόσπορο. Η ίδια συνταγή δλδ με το αλευρολέμονο αλλά με την προσθήκη του μαραθόσπορου. Ευχαριστώ για την συντάγη!
ΜΑΝΑΡΟΛΙΑ ΤΑ ΛΕΜΕ (ΧΑΝΙΑ)
Ευχαριστώ πολύ για τη συμπλήρωση καλέ μου φίλε! Το είχα ξεχάσει!
Kαλημέρα! Ενώ στις πρώτες φωτό μου θύμιζαν ρεβύθια στην τελευταία ωμά μου θύμιζαν κουκιά. Σίγουρα δεν τα ήξερα, άσε που νόμιζα η άσχετη οτι τα όσπρια ήταν μόνο αυτά που ξέρουμε όλοι κι οτι δεν υπήρχαν άλλα στον κόσμο όλο….lol
Πολύ ενδιαφέρουσα αναφορά και συνταγή!
Δεν τα γνωριζω και μαλλον δεν πρεπει να τα έχω δοκιμάσει ποτέ.
Ωραιο post!
http://beautyfollower.blogspot.gr
Ούτε εγώ το έχω ακούσει Βαγγελιώ μου, ακι σίγουρα δεν τα έχω πετύχει κάπου για να τα αγοράσω.
Ομως το πιάτο σου φαίνεται καλομαγειρεμένο και πολύ θα ήθελα να το δοκιμάσω να δω πως είναι η γεύση τους!
Φιλιά!
Thank you for the "shout out!" Grazie per il link. Merci. Adoro i cicherchie. Che buon articolo!
Καλημέρα, λαθούρι είναι η πιο κοινή ονομασία του στην Ελλάδα. Όσοι τρώνε φάβα (πχ Φενεού) το έχουν φάει αρκετές φορές.
Τα σπέρματά του, χρησιμοποιούνται επίσης ως τροφή των ζώων, είναι δύσπεπτα και σε μεγάλες ποσότητες επικίνδυνα, γιατί περιέχουν τη δηλητηριώδη λαθυρίνη. Αποφλοιωμένα και θρυμματισμένα αποτελούν τη γνωστή φάβα, τροφή εύπεπτη και ακίνδυνη, γιατί με τον βρασμό η λαθυρίνη καταστρέφεται (http://greek_greek.enacademic.com/88047/%CE%BB%CE%B1%CE%B8%CE%BF%CF%8D%CF%81%CE%B9).
Καλή συνέχεια στα υπέροχα μαγειρέματά σου
Μαριάνα
Μαριάννα μου καλώς όρισες και σ' ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια. Τα μπίζα ή μαναρόλια όπως τα λένε στα αλλιώς δεν είναι φάβα. Είναι ένα είδος λαθουριού αλλά όχι φάβα. Είναι πολύ μεγαλύτερα από τη φάβα, σε μέγεθος μικρών ρεβυθιών. Ίσως δεν φαίνονται καλά στη φωτογραφία.
Καλημέρα!Ομολογώ ότι δεν τα ήξερα αυτά τα όσπρια, που θυμίζουν έντονα στην όψη ρεβίθια.Είναι σημαντικό να τα θυμόμαστε όμως τα παραδοσιακά φαγητά, οπότε μπράβο που τα παρουσίασες στο blog σου!.
Βαγγελιώ μου, δεν τα ήξερα! Αν είναι η φάβα που λέει παραπάνω η Μαριάνα τα τρώω συχνά!
Βαγγελιώ μου, ένας από τους λόγους που μου αρέσει το μπλογκοσπιτάκι σου είναι ότι πάντα μαθαίνω και κάτι που δεν ήξερα! Πολύ ωραίο το πιάτο σου!
Φιλάκια!
Όταν ήμουνα μικρή, μπίζι έλεγα τον αρακά! Δεν έχω φάει!
αυτο το οσπριο, που δεν ειδα ποτε μα ποτε στην ελλαδα, χρησιμοποιειται πολυ, επισης και απο εμενα, εδω, κυριοτερα στην νοτια ιταλια, το λενε cicerchie. ενας πολυ γνωστος τροπος ειναι να μαγειρευται καπως σαν πουρες, με ενα χορταρικο τnν cicoria, η με μπροκολο, σε σουπα, με πατατες κλπ.
κανεις δεν επαθε ποτε τιποτε, το αντιθετο!
τωρα εμαθα οτι υπαρχει και στην κρητικη κουζινα.
ειρηνη
Ειρήνη μου είδα στις αναζητήσεις μου ότι είναι πολύ κοινό όσπριο στην Ιταλία , ιδίως στη νότια. Θα χαρώ πολύ αν δημοσιεύσεις συνταγές εκτός απ' αυτή που αναφέρεις.
Εγώ τα βρήκα στη λαική της Αγ.Αννας (είναι αυτή που γίνεται την Πέμπτη και το Σάββατο στο Ηράκλειο)Τα πουλούσε μια όμορφη κοπελιά απο το οροπέδιο.Τώρα που γράφω αυτά μουλιάζουν στο νερό!!!!Αύριο λοιπόν έχει λαθούρια και μπακαλιάρο παστό καλή μας όρεξη!
Μήπως μπορεί να μου κάποιος όταν θέλω να επιλέξω προφιλ(θέλω να βάλω το όνομά μου) τί πατάω;
Ουάου!!!! Είσαι θησαυρός! Π΄ρωτη φορά ακούω γι' αυτά τα όσπρια! Τέτοια θέματα με ενδιαφέρουν πολύ!
[…] άλλων οσπρίων (όπως τα μαυρομάτικα φασολάκια και τα μπίζα), ιδίως τον χειμώνα που δεν υπήρχαν ντομάτες. Δεν τα […]
[…] δημοσιεύσει πριν από 4 χρόνια τη συνταγή για μπίζα με ντομάτα μαζί με αρκετές λεπτομέρειες για το φυτό και το […]
Στην Κέρκυρα υπάρχουν και καλλιεργούνται απο τους κατοίκους μεμονωμένα .Τα λένε λαθιρια και συνήθως τα μαγειρεύουν μαζί με φασόλια βραστά και στη συνέχεια τα λειώνουν και τα ανακατευουν με κρεμμύδι και σκόρδο σωταρισμένο σε λάδι και βρασμένο με νερό και μαύρο πιπεράκι .Όταν είναι όλα έτοιμα προστίθεται λαδι ωμό και χυμός λεμόνι .Τρώγεται με ελιες και ότι άλλο συνοδευουμε τα όσπρια. Λόγω του ότι δεν καλλιεργρίται συστηματικά από παραγωγούς η τιμή είναι *αλμυρή *Τα αγοράζουμε από 5 έως και 9 ευρώ …
Σας ευχαριστώ πολύ που μας εμπιστευτήκατε αυτήν την πολύ ωραία συνταγή. Θα τη δοκιμάσουμε οπωσδήποτε! Να είστε καλά!
Δεν ξέρω αν στην Κρήτη λένε μπίζα τα λαθούρια αλλά τα μπίζα δεν είναι άλλο από τα μπιζέλια, δηλαδή τον αρακά.
Εμείς αυτά λέμε μπίζα ή μαναρόλια. Τον αρακά τον λέμε μπιζέλια παρόλο που δεν είναι ακριβώς το ίδιο.