Για τις ιώσεις και όχι μόνο!
Πονόλαιμος, συνάχι, δέκατα, πυρετός… Ο Φλεβάρης μπορεί να μας έχει δείξει καλοκαιρινό πρόσωπο αυτή τη βδομάδα, αλλά οι ιώσεις καλά κρατούν. Εκτός από τα φάρμακα και την θεραπευτική αγωγή που συστήνουν οι γιατροί, μέσα στην κουλτούρα μας είναι η αντιμετώπιση αυτών των καταστάσεων με πρακτικά γιατροσόφια πολλές φορές όχι μόνο αναποτελεσματικά, αλλά και επικίνδυνα. Δεν ξέρω πόσοι από τους παλιότερους θυμούνται τις θρυλικές βεντούζες που κάποιοι μάλιστα τις έκοβαν με ξυράφι…
Σημαντική βοήθεια της φύσης σ’ αυτές τις καταστάσεις είναι τα βραστάρια. Είναι ίσως από τα λίγες θεραπευτικές αγωγές που συστήνουν ταυτόχρονα και οι επιστήμονες και οι γιαγιάδες. Και όχι άδικα αφού και αποτέλεσμα έχουν, και ευχάριστα καταναλώνονται και ελάχιστες ως καθόλου παρενέργειες έχουν …
Εμείς στην Κρήτη έχουμε μεγάλη ποικιλία αυτοφυών βοτάνων και μεγάλη παρακαταθήκη συμβουλών για τη χρήση τους και την «εξειδίκευσή» τους. Στη σημερινή ανάρτηση θα αναφερθώ σ’ ένα διάσημο μείγμα που την ιστορία του την έμαθα πρόσφατα, παρόλο που το ήξερα ως όνομα και ως μείγμα.
Το καρτεράκι του τίτλου είναι ένα μείγμα από 4 βότανα που πήρε το όνομά του από τον πελάτη ενός καφετζή: Λέγεται ότι στις αρχές του προηγούμενου αιώνα ένας πελάτης ζητούσε από τον καφετζή του ένα αφέψημα με τα συγκεκριμένα βότανα. Ο καφετζής για να μη το φτιάχνει κάθε φορά, έβαλε σε ένα βάζο λίγα από καθένα τους και έγραψε πάνω στο βάζο «Καρτεράκης», δηλαδή το επώνυμο του πελάτη. “Φτιάξε ένα Καρτεράκη”, “βράσε ένα Καρτεράκη”, “δεν πίνουμε ένα Καρτεράκη;” …του ‘μεινε το όνομα του γιατρικού! Οι αναλογίες μπορεί να μην είναι γνωστές αλλά τα βότανα για το καρτεράκι είναι το δίκταμο (έρωντας) , η μαντζουράνα, το φλισκούνι και το φασκόμηλο.
Αν αναφερθώ στο καθένα ξεχωριστά θα βαρεθείτε να διαβάζετε… Άλλωστε η σημερινή ανάρτηση είναι αφιερωμένη στο μείγμα τους. Στο καρτεράκι. Είναι αρωματικό και απολαυστικό και ανακουφίζει από τον πονόλαιμο. Δεν είναι τυχαίο ότι επέλεξα αυτή την εποχή για να σας το παρουσιάσω γιατί όλα τα συστατικά του έχουν ιδιότητες που βοηθούν στην αντιμετώπιση των ιώσεων της εποχής. Καταπραΰνουν πονόλαιμο και βήχα, έχουν αποχρεμπτικές ιδιότητες, μετριάζουν τον πονοκέφαλο.
Δεν είναι όμως ανάγκη να είμαστε άρρωστοι για να το απολαύσουμε. Μια ζεστή κούπα καρτεράκι είναι ευπρόσδεκτη ακόμη κι αν είναι μόνο για να μας ζεστάνει. Δεν ξέρω βέβαια αν δημιουργεί τις προσδοκίες που υπονοεί το όνομά του , αλλά τίποτα δεν είναι απίθανο!
Υλικά
Για 2 κούπες
600 ml νερό
1 κουταλιά μαντζουράνα
1 κουταλιά φλισκούνι (άγρια μέντα)
1 κουταλιά έρωντα (δίκταμο)
1 κουταλιά φασκόμηλο
Επί το έργον
Σε κατσαρόλα ή πυρέξ κανάτα βάζουμε τα βότανα. Βράζουμε το νερό και το ρίχνουμε στα βότανα. Αφήνουμε να μείνουν 5 λεπτά και σερβίρουμε σουρώνοντας με λεπτό σουρωτήρι το βραστάρι μας.
Μπορούμε βέβαια να εμβαπτίσουμε το μείγμα των βοτάνων μας μέσα σε καυτό νερό που έχουμε βάλει σε κούπα (αν έχουμε το ειδικό εργαλείο που βυθίζεται στο καυτό νερό ή άλλο κατάλληλο…). Προσαρμόζουμε τις ποσότητές τους για να φτιάξουμε ατομικές μερίδες.
Γλυκαίνουμε αν θέλουμε, όσο θέλουμε, κατά προτίμηση με μέλι.
Παρατηρήσεις
1)Παλιότερα για τα βραστάρια έβραζαν τα βότανα. Αφού έβραζε το νερό τα πρόσθεταν και τα έβραζαν 1-2 λεπτά. Οι ειδικοί ισχυρίζονται ότι είναι καλύτερα να μουλιάζουν στο νερό και τα τελευταία χρόνια εφαρμόζω αυτή τη μέθοδο, η οποία είναι γνωστή ως έκχυση. Δεν τα σκεπάζω όπως συστήνουν γιατί μου αρέσουν οι θεραπευτικοί ατμοί τους.
2)Όπως έγραψα παραπάνω οι αναλογίες είναι άγνωστες αλλά υποθέτω ότι είναι θέμα επιλογής για τον καθένα. Αν προμηθευτείτε αυτά τα βότανα, πειραματιστείτε. Προσωπικά, αυξάνω λίγο το φλισκούνι και ελαττώνω τη φασκομηλιά. Κυκλοφορούν και έτοιμα μείγματα με την ονομασία “καρτεράκι” αλλά γιατί να μη φτιάχνουμε το δικό μας με τις αναλογίες που μας αρέσουν;
3)Μπορούμε να βάλουμε μικρότερες ποσότητες και να αφήσουμε περισσότερο χρόνο. Πείραμα κι εδώ, για να προσαρμόσουμε στο δικό μας γούστο την τελική γεύση. Προτιμώ όμως να μην κρυώσουν πολύ γι αυτό αυξάνω λίγο τις ποσότητες και ελαττώνω το χρόνο.
4)Κατ’ άλλους το καρτεράκι αποτελείται από φασκόμηλο, δίκταμο, μαντζουράνα και χαμομήλι.Πιθανόν. Εγώ πάντως προτιμώ την εκδοχή με το φλισκούνι γιατί μ’ αρέσει ακόμη και σκέτο! Κάποιοι το εμπλουτίζουν και με άλλα βότανα. Αλλά τότε δεν είναι καρτεράκι!
5)Επειδή κάποια βότανα αντενδείκνυνται σε κάποιες παθήσεις (π.χ. στην περίπτωση μου κάποιο πολύ γνωστό ρόφημα μου δημιουργεί ταχυπαλμία), καλό είναι να συνεννοούμαστε το γιατρό μας πριν την χρήση τους
update 9-3-2016
Με χαρά είδα το παρακάτω σχόλιο και συμπληρώνω την ανάρτηση με την πληροφορία:
Καλησπέρα,
Χάρηκα πολύ που αναρτήσατε την ιστορία του ροφήματος. Έχω μόνο μια μικρή διόρθωση. Ο παππούς έφτιαχνε μόνος του στο σπίτι το μίγμα των βοτάνων και το πήγαινε στο καφενείο. Νάστε καλά!
update 22-3-2016
Είναι τιμή μου, είναι ιδιαίτερα συγκινητικό, όταν άνθρωποι γνωστοί και άγνωστοι μου εμπιστεύονται οικογενειακές συνταγές και ιστορίες. Η δισέγγονη του κυρίου Καρτεράκη, μου έστειλε μήνυμα inbox στο facebook με την παρακάτω περιγραφή (τα λόγια είναι δικά της) :
“Ο προπάπους μου Μιχαήλ Καρτεράκης (1863 ή 1864 – 1956) το έφτιαχνε μόνος του σε μεγάλες ποσότητες ψιλοκόβοντας μαλοτήρα, φασκόμηλο και λουίζα σε περίπου ίσες αναλογίες. Εκείνος δεν χρησιμοποιούσε δίκταμο που κι εμείς στην οικογένεια βάζουμε πλέον. Ίσως δεν ήταν εύκολο να το βρει στο Ηράκλειο τότε. Το έβαζε σε σακουλάκια και το μοίραζε δωρεάν σε καφενεία “για να τον θυμούνται όταν φύγει” Προφανώς το γνώριζαν ήδη στα καφενεία μια και το κατανάλωνε κι ο ίδιος. Το έλεγε δε “Καρτεράκιον” “
Κυρία Μ.Μ., σας ευχαριστώ και πάλι για την τιμή που μου κάνετε!
Περαστικά σε όλους όσους ταλαιπωρούμαστε αυτές τις μέρες από ιώσεις!
Βρείτε μας:
Βαγγελιώ Κασσαπάκη
Η Βαγγελιώ, δημιουργός, υπεύθυνη για το βασικό περιεχόμενο και "ψυχή" του site, είναι μαθηματικός, πτυχιούχος της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών του Ε.Α.Π. (Σπουδές στον Ευρωπαϊκό Πολιτισμό) με σεμινάρια και επιμορφώσεις στην "Κρητική Διατροφή" και καταρτισμένη στο πρόγραμμα "Γαστρονομικός Τουρισμός και Διεθνής Γαστρονομία" του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου. Μαγείρισσα με μεράκι και περιέργεια για τα παλιά και τα καινούρια εδέσματα, τα παλιά και τα καινούρια προϊόντα και υλικά που παράγει η Κρήτη αλλά και όλος ο κόσμος. Κυρίως και πάνω από όλα όπως λέει η ίδια, μητέρα και γιαγιά υπέροχων παιδιών και εγγονιών που ευτυχώς έχουν μάθει να εκτιμούν την καλή κουζίνα και τις σωστές πρώτες ύλες!
Καλησπέρα,
Χάρηκα πολύ που αναρτήσατε την ιστορία του ροφήματος. Έχω μόνο μια μικρή διόρθωση. Ο παππούς έφτιαχνε μόνος του στο σπίτι το μίγμα των βοτάνων και το πήγαινε στο καφενείο. Νάστε καλά!
Καλησπέρα σας. Χαίρομαι πολύ για τη διόρθωση και σπεύδω να την συμπληρώσω στην ανάρτηση! Μη μου πείτε ότι είστε εγγονή του κ. Καρτεράκη! Θα σας ζητήσω τότε κι άλλες πληροφορίες, π.χ. ποιές ήταν οι αναλογίες των βοτάνων και σε ποιες περιπτώσεις το έπινε;
Δεν είμαι εγγονή αλλά δισεγγονή. Εκείνος πέθανε γύρω στο 1950. Θα ρωτήσω όμως τη μητέρα μου αν θυμάται (ή αν ήξερε ποτέ, γιατί το έφτιαχνε μόνος του) και θα σας πω. Έχετε το mail μου οπότε θα χαρώ να επικοινωνήσουμε.
Βιαστικός και λανθασμένος υπολογισμός 🙂 . Δεν θα μπορούσε να είσαστε εγγονή εκτός κι αν είσαστε υπερήλικη. Ευχαριστώ πολύ για τη διάθεσή σας για επικοινωνία. Θα το χαρώ ιδιαίτερα!