Μια κρητική σαλάτα για το γιορτινό (και όχι μόνο) τραπέζι μας!
Ναι, αυτή η σαλάτα είναι απόλυτα κρητικιά! Όχι εκ παραδόσεως, αλλά εκ καταγωγής των συστατικών της! Ένα ένα «φωνάζουν» Κρήτη! Παπούλες, σταμναγκάθι, αβοκάντο, ελαιόλαδο, νταγκουλάκια. Κι όταν δένει με μια βινεγκρέτ (λαδόξιδο καλέ για να μη παρεξηγούμαστε, μα με το καλό το ξίδι, το βαλσάμικο 😉 ) που ανακατεύεται με ντοματίνια-πάλι κρητικά-η γεύση αναβαθμίζεται και η σαλάτα μπορεί άνετα να σταθεί και στα γιορτινά μας τραπέζια!
Διάβαζα πρόσφατα οδηγίες για το γιορτινό τραπέζι σε περιοδικό γεύσης ευρείας κυκλοφορίας, μια συμβουλή που με βρήκε απόλυτα σύμφωνη: μη φορτώνετε τα γιορτινά τραπέζια με σαλάτες που έχουν πολύ λιπαρά νρέσινγκ. Ήδη είναι γεμάτα από λιπαρά εδέσματα! Και να, και γευστικά αν το δούμε, χρειάζεται μια δροσερή πράσινη, με τα ψητά, τα αλλαντικά και τα τυριά των εορτών. Ήρθε λοιπόν η ώρα να δημοσιεύσω τη συνταγή για μια σαλάτα που έχει καθιερωθεί τελευταία στο δικό μου τραπέζι τόσο σε απλή όσο και σε πιο γιορτινή παραλλαγή.
Πριν λίγο καιρό που έφτιαχνα κάποιο κοκκινιστό- χταπόδι ήταν, κοτόπουλο ήταν, θα σας γελάσω-θεώρησα πολλή την ποσότητα της ντομάτας που έτριψα και ξέμεινε λίγη στο multi. Κι όπως ετοίμαζα μια φρέσκια σαλάτα με παπούλες σκέφτηκα αντί το κλασικό λαδόξιδο με το οποίο την αρτύζουμε συνήθως, να δοκιμάσω την περίφημη βινεγκρέτ ντομάτας για την οποία μιλούσαμε πρόσφατα με την αδελφή μου. Άλλο να σας λέω κι άλλο να δοκιμάσετε το αποτέλεσμα!
Η σαλάτα μας άρεσε τόσο πολύ που από κει κι έπειτα φτιάχτηκε αρκετές φορές με ανάμειξη αρκετών πρασινάδων ή με ένα μόνο σαλατικό! Η εκδοχή που δίνω σήμερα (μαζί με 1-2 εναλλακτικές στις παρατηρήσεις) είναι η «εμπλουτισμένη» που επέλεξα για το site, χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν ήταν νόστιμη και με ενός είδους χορταράκι!
Παρόλο που οι ώριμες υπαίθριες ντομάτες έχουν πια τελειώσει, τα μικρά ντοματίνια έχουν εξίσου καλό αποτέλεσμα (μερικά είναι τόσο νόστιμα που θυμίζουν γεύση παλιάς ντομάτας). Δοκιμάστε τη σαλάτα μ’ αυτά, και κάντε τους δικούς σας συνδυασμούς στις πρασινάδες. Προσθέσετε όμως και τα νταγκουλάκια (κρητικά κρίθινα παξιμαδάκια) ή ένα μεγάλο ντάκο σπασμένο σε κομματάκια. Δεν μπορείτε να φανταστείτε τη γεύση που παίρνουν από το ζουμάκι της σαλάτας! Θα τα συνοριστούν οι συμμετέχοντες στο τραπέζι σας!
Υλικά
100-120 gr σταμναγκάθι ζυγισμένο καθαρισμένο
100-120 gr παπούλες (δείτε παρατηρήσεις)
5-6 φύλλα σγουρού μαρουλιού
10 κρίθινα παξιμαδάκια (ντακουλάκια)
Προαιρετικά, ένα μέτριο ώριμο αβοκάντο
Για την βινεγκρέτ ντομάτας:
100-120 gr ντοματίνια βελανίδια
50-60 ml ελαιόλαδο καλής ποιότητας (3-4 δοσομετρικές κουταλιές σούπας)
30 ml (2 κουταλιές) βαλσάμικο ξίδι
Προαιρετικά, ένα μικρό κρεμμύδι ή ένα πράσινο κρεμμυδάκι
Αλάτι (κατά προτίμηση αφρίνα)
Προαιρετικά λίγο κουκουνάρι
Επί το έργον
Καθαρίζουμε τα πράσινα. Από το σταμναγκάθι αφαιρούμε την άκρη που κατέληγε στην ρίζα και αφαιρούμε τα κατεστραμμένα εξωτερικά φύλλα.
Από τις παπούλες, αφαιρούμε την σκληρή άκρη του κοτσανιού και τα τραχιά φύλλα και κόβουμε τους έλικες που απολήγουν τα φύλλα. Το μαρούλι όπως συνήθως.
Πλένουμε πολύ καλά τα χορταρικά μας και τα αφήνουμε σε στραγγιστήρι να στραγγίξουν. Λίγο πριν την ώρα που θα σερβίρουμε τη σαλάτα, κόβουμε σε κομμάτια τα υλικά μας (όχι πολύ λεπτά) και τα αλατίζουμε ελαφρά.
Σε σαλατιέρα στρώνουμε τα παξιμάδια και απλώνουμε από πάνω τα κομμένα λαχανικά. Κόβουμε και το αβοκάντο σε κύβους και το προσθέτουμε (τελευταίο αυτό, να μη μαυρίσει). Εδώ να συμπληρώσω ότι το ώριμο αβοκάντο ουσιαστικά δεν θέλει μαχαίρι στο καθάρισμα, ξεφλουδίζεται.
Βάζουμε στο multi τα υλικά του ντρέσινγκ (ντοματίνια, ελαιόλαδο, ξίδι και λίγο αλάτι) και τα αλέθουμε.
Περιχύνουμε τη σαλάτα μας και σερβίρουμε.
Παρατηρήσεις
- Αντί παπούλες μπορούμε να βάλουμε ρόκα. Αυξομειώνουμε τις ποσότητες των υπολοίπων, ώστε να έχουμε συνολικά 250-300 πρασινάδες. Παπούλες δεν ξέρω αν κυκλοφορούν εκτός Κρήτης, ίσως σε ενημερωμένα μανάβικα ή σε καλές λαϊκές άλλων περιοχών. Πάντως μπορούμε να κάνουμε συνθέσεις με ό,τι πράσινο έχουμε! Η αλήθεια έιναι ότι αυτή η βινεγκρέτ αναβαθμίζει ακόμη και μια απλή μαρουλοσαλάτα!
- Αν τα παξιμαδάκια είναι πολύ αφράτα, για να μη λιώσουν από τα υγρά της σαλάτας τα προσθέτουμε στο τέλος γύρω από τα λαχανικά.
- Η προσθήκη τυριού ή κουκουναριού είναι προαιρετική και προέκυψε τυχαία. Ειδικά το κουκουνάρι της πηγαίνει πολύ! Το τυρί (κρητική γραβιέρα εδώ) δεν μπορώ να πω ότι την αναβάθμισε, αλλά η αλήθεια είναι ότι την κάνει σχεδόν πλήρες ελαφρύ γεύμα!
- Στις πράσινες σαλάτες δεν πρέπει να κοπούν από νωρίς τα λαχανικά γιατί αυτό αντιβαίνει στους κανόνες υγιεινής των τροφίμων αφού είναι πιο εύκολη η ανάπτυξη σαλμονέλας όταν είναι κομμένα τα λαχανικά.
- Όπως έχω ξαναγράψει, το βαλσάμικο μπορεί να αντικατασταθεί με κοινό καλό ξίδι και πετιμέζι σε ποσότητα της επιλογής μας. Πάντως αυτή η βινεγκρέτ τη χρειάζεται τη γλύκα του βαλσάμικου λόγω της ντομάτας. Δεν βάζουμε κοινό ξίδι. Χάνει πολλούς πόντους!
Βαγγελιώ Κασσαπάκη
Η Βαγγελιώ, δημιουργός, υπεύθυνη για το βασικό περιεχόμενο και "ψυχή" του site, είναι μαθηματικός, πτυχιούχος της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών του Ε.Α.Π. (Σπουδές στον Ευρωπαϊκό Πολιτισμό) με σεμινάρια και επιμορφώσεις στην "Κρητική Διατροφή" και καταρτισμένη στο πρόγραμμα "Γαστρονομικός Τουρισμός και Διεθνής Γαστρονομία" του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου. Μαγείρισσα με μεράκι και περιέργεια για τα παλιά και τα καινούρια εδέσματα, τα παλιά και τα καινούρια προϊόντα και υλικά που παράγει η Κρήτη αλλά και όλος ο κόσμος. Κυρίως και πάνω από όλα όπως λέει η ίδια, μητέρα και γιαγιά υπέροχων παιδιών και εγγονιών που ευτυχώς έχουν μάθει να εκτιμούν την καλή κουζίνα και τις σωστές πρώτες ύλες!
