Το πιο νόστιμο ραδίκιο!
«Σου ‘φερα μια χαχαλιά* ροδίκιο γουλωτό, μα να μη το βράσεις να το χαραμίσεις με μια ολιά** λαδόξιδο κι αλάτι να το φάτε». Σιγά μη το βράσω να το χαραμίσω! Το καλύτερο κατά τη γνώμη μου χορταράκι της Κρήτης, ανώτερο κι από το σταμναγκάθι –ακόμη και το άγριο, γιατί με το καλλιεργημένο δεν υπάρχει σύγκριση- είναι το γουλωτό ροδίκιο. Δυσεύρετο, πολύτιμο, εκλεκτό που δεν θέλει πολλά πολλά για να το απολαύσει κανείς.
Όσοι «ανακαλύπτουν» χωράφια με γουλωτό ροδίκιο, κρατούνε τη θέση τους μυστική, να μη διαρρεύσει στον κόσμο τον πολύ, να το μάθουνε και το βγάλουνε οι τυχαίοι. Μου έχει τύχει στα μικρά μου χρόνια να βγαίνουμε για χόρτα και να υπάρχει προσυμφωνημένη δέσμευση πως δεν θα πούμε πουθενά τον τόπο με το γουλωτό! Σπάνιο λοιπόν, αν και κάποιες φορές το βρίσκω στη λαϊκή της περιοχής μου αν πάω πρωί πρωί. Ανάρπαστο γίνεται!
Τι είναι λοιπόν αυτό το ραδίκιο και γιατί γουλωτό. Γουλωτό το λέμε γιατί έχει γουλί, ευτραφή λευκή και τρυφερή ρίζα και γεύση δροσερή, υπόπικρη. Μεγάλο γουλί, μικρή πράσινη φουντίτσα. Δεν είναι ιδιαίτερη ποικιλία αλλά θέλει «ειδικές συνθήκες» για να γίνει γουλωτό.
«Άμα σκαφτεί καλά το χωράφι που έχει ροδίκιο φέτος, θα πάνε βαθιά οι σπόροι του. Ε, ανε καλλιεργηθεί κι αφρατέψει το χώμα και πέσει κοπριά, του χρόνου μέχρι να φυτρώσει το ροδίκιο και να βγει στον ήλιο αναπτύσσεται και χοντραίνει η ρίζα» μου έλεγε προχθές κατεχάρης*** φίλος. Δηλαδή στο ίδιο χωράφι τη μια χρονιά μπορεί να είναι γουλωτό και την άλλη κοινό! Παλιότερα, κοντά στα αλώνια, σε χωράφια που σκεπαζότανε από άχυρα, φύτρωνε επίσης γουλωτό ραδίκιο. Σε αναζήτηση του ήλιου λοιπόν και μέχρι να τον φτάσει η κορυφή του, αναπτυσσόταν η ρίζα αυτό του μικρού πικρόχορτου με την εξαίσια γεύση. Οι παλιοί πίστευαν ότι σ’ αυτήν τη ρίζα του ήταν συγκεντρωμένα πολλά θρεπτικά συστατικά και ως εκ τούτου το θεωρούσαν πολύτιμο για την υγεία.
Εννοείται λοιπόν πως βραστό το τρώνε μόνο όσοι το έχουν άφθονο, αν κι αυτοί που ξέρουν το προτιμούν ωμό ακόμη και τότε. Προσωπικά, μέχρι να τελειώσω το πλύσιμο έχω φάει το μισό, δηλαδή δεν με θυμάμαι να το βράζω ποτέ! Έτσι η συμβουλή της φίλης που μου το έφερε πριν μερικές μέρες μάλλον περιττή ήταν…
Για μια τέτοια πολύτιμη σαλάτα μόνο εκλεκτά διαλέγω και τα υπόλοιπα υλικά: εξαιρετικό ελαιόλαδο νέας εσοδείας –αν όχι αγουρέλαιο- αλάτι αφρίνα και καλό, πολύ καλό ξύδι! Τα τελευταία χρόνια που κυκλοφορούν καλά βαλσάμικα, τα έχω δοκιμάσει στο ροδίκιο και θεωρώ ότι η σαλάτα μου γίνεται ακόμη καλύτερη!
Έχουμε και λέμε λοιπόν:
Υλικά:
Γουλωτό ραδίκιο
Αλάτι (ανθό αλατιού κατά προτίμηση)
Ελαιόλαδο καλής ποιότητας
Ξύδι βαλσάμικο
(Για μια μέτρια σαλατιέρα, θα βάλουμε 3-4 κουταλιές ελαιόλαδο και 1-2 κουταλιές ξύδι)
Επί το έργον:
Κόβουμε ελάχιστα την άκρη της ρίζας του ραδικιού και αφαιρούμε τυχόν κιτρινισμένα φυλλαράκια. Το αφήνουμε για λίγη ώρα μέσα σε μια λεκάνη με αλατισμένο νερό (όπως όλα τα χόρτα) για να φύγουν τα περίσσια χώματα και μετά το πλύνουμε πολύ καλά. Το στραγγίζουμε και το κόβουμε σε σαλατιέρα. Προσωπικά δεν το ψιλοκόβω, μόνο στα δύο κόβω κάθε ραδικάκι. Αλατίζουμε και περιχύνουμε με το ελαιόλαδο και το ξύδι. Ανακατεύουμε και σερβίρουμε.
Παρατηρήσεις:
- Δεν ξέρω πόσο χρήσιμη είναι για τους πολλούς αυτή η συνταγή αφού η πρώτη ύλη είναι δυσεύρετη. Δεν γινόταν όμως να μην αφιερωθεί μια ανάρτηση σ’ αυτό το πολύτιμο ροδίκιο μας! Είχα βέβαια ξαναγράψει γι αυτό σε μια παλιότερη ανάρτηση αφιερωμένη στις ωμές σαλάτες με άγρια χόρτα.
- Οι κρητικές λέξεις του κειμένου έχουν την παρακάτω σημασία:
*χαχαλιά: είναι η χούφτα
**μια ολιά: άκλητο ποσοτικό που χρησιμοποιείται πολύ συχνά ακόμη στις καθημερινές μας συζητήσεις., και σημαίνει μικρή ποσότητα. Π.χ. μια ολιά φαΐ, μια ολιά λάδι, αλλά και «πήγαινε μια ολιά παραπέρα»
*** κατεχάρης: αυτός που γνωρίζει, γνώστης.
Καλά να είστε, καλά να περνάτε!
Βρείτε μας:
Ωραία παραδοσιακή συνταγή με ωμά χόρτα. Η γιαγιά μου έφτιαχνε τις πικραλιδες ( Taraxacum officinale) ωμή σαλάτα με λάδι και λεμόνι. Ήταν λιγο πικρές αλλά πολύ νοστιμες
Μα έχουν και τα πικρά τη νοστιμιά τους! Ναι, πολύ τρώνε αυτές τις σαλάτες με λεμόνι!