Κι ένα από τα πιο όμορφα έθιμα της Ανατολικής Κρήτης!
Ημέρα του βασιλικού σήμερα και είπα κι εγώ να έχω ως θέμα της σημερινής ανάρτησης το βασιλικό. Η ανάρτηση για το προζύμι μετρά κάτι χρόνια και στο αναψυκτικό με βασιλικό είχα γράψει αρκετά για το πόσο αγαπούμε στην Κρήτη αυτό το καταπράσινο αρωματικό φυτό. Έλα σου όμως που ήρθαν οι δημοσιεύσεις δυο δικών μου ανθρώπων στο facebook να μου ξυπνήσουν μνήμες και να μου θυμίσουν εικόνες από την παιδική μου ηλικία κι ένα έθιμο που κοντεύει να ξεχαστεί ενώ έχει παμπάλαιες ρίζες.
Σαν σε όνειρο θυμήθηκα σκαλοπάτια με γλάστρες με φουντωτό βασιλικό ομορφοστολισμένες όταν είδα τις φωτογραφίες της φίλης μου Μαρίας Γ. και του ξαδέλφου μου Νίκου Σ. στο facebook. Τις αναδημοσιεύω σήμερα με την άδειά τους και με τις πολύτιμες πληροφορίες με τις οποίες συμπλήρωσαν τις μνήμες μου.
Το φύτεμα του βασιλικού στην Κρήτη συνοδεύεται από κάποιες δεισιδαιμονίες. Επί παραδείγματι, οι παλιοί κρητικοί και κρητικές ποτέ δεν φυτεύανε βασιλικό το Μάη γιατί θα στόλιζε λέγανε νεκρό. “Δεν κάνει παιδί μου να φυτεύγεις βασιλικούς το Μάη γιατί του Μάη οι βασιλικοί πάνε στο νεκροταφείο”, μου είπε πριν 3-4 χρόνια μια γνωστή μου ηλικιωμένη. Τρόμαξα, όσο κι αν είμαι αποστασιοποιημενη απ’ αυτά. Τον Απρίλη λοιπόν και μετά τον Ιούνη η φύτευση. Όπως φαίνεται και η ανάπτυξή του συνοδευόταν από έθιμα τελετουργικά.
Η φίλη μου με πληροφόρησε ότι στα χωριά του Λασιθίου –και όταν λέμε Λασίθι στην περιοχή μας εννοούμε κυρίως το Οροπέδιο, τις υπόλοιπες περιοχές του νομού τις λέμε με το όνομά τους- θεωρούσαν προφύλαξη από το κακό μάτι και τη γλωσσοφαγιά με κόκκινα κουρελάκια. Λέει ότι το κόκκινο τραβούσε το κακό μάτι, την κακή ενέργεια και προφυλάσσοντας την οικογένεια από το κακό. Αυτό το στόλισμα ξεκινούσε μόλις αναπτυσσόταν λίγο το νεαρό φυτό και συνεχιζόταν μέχρι την πλήρη του ανάπτυξη. Η Μαρία θυμάται ότι η γιαγιά της της ανέθετε αυτή την όμορφη δουλειά από τα δέκα της χρόνια. Υποστηρίζει ότι το έθιμο απ’ ότι γνωρίζει έχει ρίζες στην Τουρκοκρατία.
Σπίτι με βασιλικό στολισμένο κόκκινο, Θάνατο δεν φοβάται, μου μεταφέρει ότι άκουγε από τη γιαγιά της!
Αντίστοιχο έθιμο μου μεταφέρει και ο ξάδελφός μου, από το χωριό του παππού μου το Νιπιδιτό Πεδιάδας Ηρακλείου (ή Νιπιτό όπως τον λέμε εμείς), απ’ όπου και οι δικές μου μνήμες. Η μάνα του, μια από τις θείες που έχω πολύ ψηλά στην εκτίμησή μου όχι μόνο για τη νοικοκυροσύνη της, πάντα ακούραστη, το τηρεί ακόμη και σήμερα και στολίζει όμορφα τους βασιλικούς της όπως φαίνεται στις φωτογραφίες. Η αναφορά του Νίκου είναι η εξής:
Κάθε χρόνο φρόντιζαν να έχουν πολλούς βασιλικούς που τους στόλιζαν για να σπάσουν την μονοτονία του πράσινου και να φαίνονται πιο ωραίοι. Με κόκκινα και άσπρα πανάκια είναι τέλειοι. Τον καλύτερο τον μεταφύτευαν σε μια γλάστρα συνήθως πήλινη και τον πήγαιναν στην εορτή του Άγιου Παντελεήμονα (27 Ιουλίου) όπου τον έβγαζαν σε πλειοδοσία.
Σύνδεση λοιπόν με τάμα, με Άγιο, με προφύλαξη της οικογένειας και εδώ.
Μα δεν είναι υπέροχο έθιμο; Μα δεν είναι πανέμορφες οι γλάστρες με τους βασιλικούς; Τόσο μου άρεσαν που στόλισα κι εγώ με πανάκια το βασιλικό μου, πολύ πρόχειρα φέτος. Του χρόνου πιο επισταμμένα αν είμαστε καλά. Ανεξάρτητα από τις μεταφυσικές ανησυχίες που μπορεί να έχει ή να μην έχει κάποιος, οι στολισμένοι βασιλικοί είναι πανέμορφοι, αληθινό στολίδι στις βεράντες και στα μπαλκόνια!
Πολύ θα χαρώ αν φίλοι από την υπόλοιπη Κρήτη μας πληροφορήσουν για την ύπαρξη του εθίμου στην δική τους περιοχή. Τους στόλιζαν και στην υπόλοιπη Κρήτη; Κρατούν το έθιμο σήμερα; Απ’ όσο έψαξα αυτή εδώ είναι η πρώτη καταγραφή του εθίμου στο διαδίκτυο. Δεν είδα πουθενά να αναφέρεται, και το ψάχνω εδώ και αρκετό καιρό.
Αλλά ας έλθουμε τώρα στο λικέρ βασιλικού. Η προέλευσή του είναι ιταλική, αλλά εγώ βέβαια το έφτιαξα με ρακή όπως άλλωστε όλα μου σχεδόν τα λικέρ. Θα σας παρέπεμπα κατευθείαν σε ιταλικά sites που είδα για να το παρασκευάσω, αλλά τα περισσότερα χρησιμοποιούν οινόπνευμα ποτοποιίας το οποίο πολύ δύσκολα μπορεί να προμηθευτεί κάποιος στην χώρα μας. Η εκχύλιση των αρωμάτων με ρακή ή άλλο λευκό ποτό (βότκα, ρούμι, τσίπουρο κλπ) είναι πάντα πιο δύσκολη αφού έχει μικρότερη περιεκτικότητα σε οινόπνευμα (400-450) από το σχεδόν καθαρό οινόπνευμα ποτοποιίας, όπως έχω διαπιστώσει από τα διάφορα λικέρ που έχω φτιάξει με ρακή. Έτσι έβαλα περισσότερο βασιλικό και τον άφησα περισσότερες μέρες στο ποτό.
Το λικέρ είναι αρωματικό, χωνευτικό, εξαιρετικό όταν είναι παγωμένο και όπως υποστηρίζουν οι γείτονες πολύ καλή βάση για διάφορα κοκτέιλς . Τώρα λοιπόν που οι βασιλικοί είναι ακόμη στις δόξες τους είναι ώρα να το φτιάξουμε γιατί όπως προανέφερα τον θέλει τον χρόνο του.
Υλικά
¾ κούπας φρέσκα φύλλα βασιλικού
2 κούπες (500ml) ρακή ή άλλο λευκό ποτό
400 gr ζάχαρη
200ml μεταλλικό νερό
Επί το έργον
Πλένουμε καλά τα φύλλα του βασιλικού και τα αφήνουμε πάνω σε χαρτί κουζίνας να στεγνώσουν. Τα βάζουμε σε ένα βάζο με τη ρακή και τα αφήνουμε 4-6 εβδομάδες ανάλογα πόσο αρωματικός είναι ο βασιλικός μας, σε ένα δροσερό ντουλάπι της κουζίνας. Πότε πότε ανακατεύουμε.
Όταν περάσει αυτό το διάστημα φτιάχνουμε ένα σιρόπι βράζοντας το νερό με τη ζάχαρη όσο για να λιώσει εντελώς. Το αφήνουμε να κρυώσει τελείως.
Στραγγίζουμε τη ρακή από το βάζο και απομακρύνουμε τα φύλλα.
Την ξαναβάζουμε στο βάζο, προσθέτουμε το κρύο σιρόπι και κουνάμε το βάζο να ανακατευτούν. Αφήνουμε άλλες 3-4 εβδομάδες το λικέρ μας να ωριμάσει. Σερβίρεται παγωμένο.
Παρατηρήσεις
- Εννοείται ότι αυτό το λικέρ δεν θέλει κανένα άλλο αρωματικό!
- Η σύσταση του σιροπιού είναι 2:1 ζάχαρη προς νερό στις περισσότερες συνταγές που είδα και αυτήν τήρησα. Μπορεί να αυξηθεί λίγο η ποσότητά του δηλαδή να βάλουμε 500gr ζάχαρη και 250ml νερό αλλά εγώ το ήθελα λίγο πιο πλούσιο σε οινόπνευμα και έβαλα τις ποσότητες που προανέφερα.
- Το νερό για το λικέρ σύμφωνα με τη φίλη μου Μαρίνα πρέπει να είναι μεταλλικό και όχι απλά επιτραπέζιο. Την εμπιστεύομαι και θα έκανα αυτούσια την συνταγή της αν είχα οινόπνευμα ποτοποιίας αλλά είναι σχεδόν αδύνατον να προμηθευτώ τέτοιο πράγμα οπότε καταφεύγω στη γνωστή μου ρακή…
- Στο σιρόπι έβαλα όπως βλέπετε λίγα ακόμη κλαδάκια βασιλικό για να ενισχύσω περισσότερο το χρώμα παρά το άρωμα που ήταν ήδη αρκετό. Μια κυρία που είναι expert (και επαγγελματίας) στα λικέρ μου είπε κάποια στιγμή ότι τα λικέρ μου φαίνονται ότι δεν έχουν πρόσθετο χρώμα γιατί με τη ρακή έτσι γίνεται! Τώρα αν κάποιος θέλει έντονο πράσινο, ας βάλει λίγες σταγόνες χρώμα ζαχαροπλαστικής.
- Ευχαριστώ κι απο δω το Νίκο και τη Μαρία για τις πολύτιμές πληροφορίες τους!
Ενδεικτικά, κάποια sites που είδα για τη συνταγή μου:
http://www.motherearthliving.com/Cooking-Methods/genovese-basil-liqueur
Η συνταγή περιέχει τοποθέτηση προϊόντος. Προβάλλουμε αποκλειστικά προϊόντα που ταιριάζουν με την φιλοσοφία του site και που χρησιμοποιούμε κι εμείς οι ίδιοι.
Πολύ καλό! Επειδή το καλοκαίρι εδώ πάνω στη Βόρεια Ελλάδα κάνουμε πολλά πράγματα για το χειμώνα κι επειδή φέτος το έριξα στην παρασκευή λικέρ θα κάνω κι αυτό!! Με αυτό θα κλείσει ο κύκλος των…. λικέρ!!! Ερώτηση: βάζουμε ο,τι βασιλικό έχουμε; Ευχαριστώ εκ των προτέρων! !
Καλησπέρα! Ναι Φρόσω μου, απ’ όσο έψαξα βάζουμε ό,τι βασιλικό έχουμε με προτίμηση στον πλατύφυλλο. Κόψε τον πρωί που έχει πιο πολύ άρωμα. Καλή επιτυχία!
Μμμ
Επιστροφή λοιπόν στο λικέρ βασιλικού! Ένα μήνα μετά έφτιαξα και το σιρόπι σύμφωνα με τις οδηγίες! Εννοείται ότι μετά από το ανακάτεμα δοκίμασα! Το αποτέλεσμα: ένα φίνο και απαλό άρωμα βασιλικού και υπέροχη γεύση! Ξαναμπήκε στο ντουλάπι για λίγο καιρό και μετά στο ψυγείο. Αλήθεια αν το αφήσω εκτός ψυγείου θα χαλάσει; Ρωτάω επειδή πολλές φορές τα λικέρ μας τα πίνουμε με πάγο. .