Τα περίφημα καπνιστά ξυδάτα λουκάνικα της Κρήτης !
Λουκάνικα φτιάχνουν σε όλη την Ελλάδα (και όχι μόνο). Είναι ένας από τους πιο αγαπημένους τρόπους για να συντηρήσουμε το χοιρινό κρέας από τα χοιροσφάγια που παραδοσιακά γίνονται τις παραμονές των Χριστουγέννων. Αλλού τα φτιάχνουν με σκέτο χοιρινό κρέας, αλλού με ανάμεικτο χοιρινό και μοσχαρίσιο, αλλού προσθέτουν κρεμμύδι, πράσο, πιπεριές, πορτοκαλόφλουδες και άλλα. Κάθε τόπος κι η κουζίνα του, κι ας μιλούνε μερικοί για ελληνική κουζίνα γενικά και αόριστα ή για μεσογειακή, ακόμη πιο γενικά και πιο αόριστα…
Τα δικά μας λουκάνικα είναι πολύ διαφορετικά από των υπόλοιπων περιοχών. Ξυδάτα, καπνιστά, πικάντικα, άλλοι τα λατρεύουν κι άλλοι …ούτε να τα δοκιμάσουν! Φυσικά οι απανταχού κρητικοί τα θεωρούν τα καλύτερα όλων και ερίζουν με τους υπόλοιπους για τη νοστιμιά τους…
Φυσικά στη διαδικασία εμπλέκονται πολύτιμοι βοηθοί χωρίς τους οποίους το εγχείρημα θα αποτύγχανε παταγωδώς! Ήθελε παλιά συνταγή , και γνώση που δεν υπάρχει στα βιβλία μα στην πείρα και στην εξάσκηση. Κι αυτά βέβαια είναι « ου παντός»…
Υλικά
Χοιρινό όχι εντελώς άπαχο, να υπάρχουν και κάποια κομματάκια λίπους (το δικό μου ήταν 5 κιλά)
1,5 λίτρο ξύδι από σταφύλι (πιθανόν και λίγο ακόμη ανάλογα την έντασή του)
Πιπέρι
Αλάτι
Κύμινο
Έντερα από γουρούνι ή μοσχάρι
Επί το έργον
1η μέρα (απόγευμα):
Κόβουμε σε μικρά κομματάκια σαν ζάρια το κρέας ή λέμε στον χασάπη μας να μα το κόψει σε πολύ χοντρό κιμά. Το αλατίζουμε με 2-3 κουταλιές γεμάτες αλάτι και το βάζουμε σε μεγάλη λεκάνη.
Το περιχύνουμε με μισό λίτρο ξύδι και το ζυμώνουμε με τα χέρια μας σαν ζυμάρι ώσπου να αναμειχθούν όλα τα υλικά.Ακόμη κι αν το ξύδι σας φαίνεται πολύ, θα απορροφηθεί μέχρι την επόμενη μέρα.
Το αφήνουμε σε μέρος που δεν είναι ζεστό, καλά σκεπασμένο με καθαρό ύφασμα.
Πλένουμε τα έντερα πολύ καλά και πολλές φορές. Αφαιρούμε τα κομματάκια λίπους που μπορεί να έχουν πάνω τους. Με μια βελόνα πλεξίματος τα γυρίζουμε από την ανάποδη και τα ξαναπλένουμε και από την εσωτερική τους πλευρά. Γι αυτό πρέπει να αφαιρεθεί και το λίπος, γιατί θα γεμίζει το εσωτερικό και δεν θα αφήνει χώρο για το κρέας. Τα περιχύνουμε με λίγο λεμόνι αλλά δεν τα αφήνουμε πολύ ώρα να μην τα «κάψει».Δεν θέλουμε να τρυπάνε όταν θα τα γεμίζουμε. Τα ξεπλένουμε και τα βάζουμε στο ψυγείο.
2η μέρα:
Ο κιμάς μας έχει ασπρίσει, έχει αλλάξει χρώμα από το ξύδι.
Το πρωί, βάζουμε λίγο ξύδι ακόμη στον κιμά και ζυμώνουμε πολύ καλά. Ξαναζυμώνουμε άλλη μια φορά το βράδυ. Τον αφήνουμε πάλι να «ψήνεται» με το ξύδι .Ξεπλένουμε τα έντερα να μην στεγνώσουν και χαλάσουν.
3η μέρα:
Βάζουμε 3 καλά γεμάτες κουταλιές πιπέρι και 3-4 καλά γεμάτες κουταλιές κύμινο .
Προσθέτουμε ξύδι και ζυμώνουμε πολύ καλά. Το βραδάκι τηγανίζουμε σε ένα τηγανάκι 2-3 κουταλάκια και προσθέτουμε αλάτι κατά την κρίση μας… Ξεπλένουμε τα έντερα και τα ξαναβάζουμε στο ψυγείο.
4η μέρα
Το πρωί ξαναζυμώνουμε τον κιμά με λίγο ξύδι. Το απόγευμα, προσθέτουμε ακόμη λίγα μπαχαρικά και ξύδι και ξαναζυμώνουμε.
Ξανακάνουμε μια δοκιμή με το τηγανάκι για την τελική γεύση, και προσθέτουμε ό,τι νομίζουμε ότι λείπει. Τα λουκάνικά μας είναι πικάντικα.( Τα υλικά μπήκαν «με το μάτι» αλλά ήταν συνολικά σχεδόν μια κούπα κύμινο και μισή κούπα πιπέρι, έτσι όπως τα είχε αγοράσει η κ. Ά.).
Αρχίζουμε το γέμισμα . Ξεπλένουμε τα έντερα, τα αφήνουμε να στραγγίξουν και τα παίρνουμε ένα ένα. Τα φουσκώνουμε να περάσει αέρας από το εσωτερικό τους για να ανοίξουν , προσαρμόζουμε στο άνοιγμα ένα κατάλληλο χωνί και σπρώχνουμε τον κιμά στο εσωτερικό τους ώστε να γεμίσουν.Η κ. Ά είχε ένα ειδικής κατσκευής χωνάκι με κοντό και φαρδύ στόμιο και το γέμιστα μ’ αυτό ήταν πολύ εύκολο. Για να γλυστράει ο κιμάς τον “βρέχουμε” συχνά με ξύδι.
Τα δένουμε με γερή κλωστή στις άκρες και τα αφήνουμε σε μια λεκάνη.Τα τρυπάμε σε διάφορα σημεία με μια χοντρή βελόνα για να στραγγίξουν τα υγρά τους.
Μέχρι να τελειώσουμε έχουν στραγγίξει πάρα πολλά! Εδώ φεύγει και αρκετό από το ξύδι.
Βράζουμε σε μια μεγάλη κατσαρόλα μπόλικο νερό και τα ζεματάμε για 2-3 λεπτά ένα ένα, προσέχοντας να μη σπάσουν.
Τυλίγουμε ένα χοντρό ραβδί με αλουμινόχαρτο και το στερεώνουμε στο τζάκι αρκετά ψηλά, μακριά από την εστία που θα ανάψουμε τη φωτιά. Κρεμάμε τα λουκάνικα στη ράβδο και ανάβουμε μια χαμηλής έντασης φωτιά με καθαρά ξύλα. Εμείς βάλαμε πεύκο, λιόκλαδα και αρωματικούς θάμνους.
Επόμενες μέρες:
Τα λουκάνικά μας πρέπει να καπνιστούν και να στεγνώσουν εντελώς. Η κ. Ά. άναβε τη φωτιά για λίγες ώρες κάθε μέρα .Τα κάρβουνα και ο καπνός στέγνωσαν τα λουκάνικα.
Σε 3-4 μέρες είχαν αλλάξει χρώμα και ήταν εντελώς στεγνά. Διατηρούνται εκτός ψυγείου για αρκετό καιρό και ψήνονται στο τηγάνι ή στα κάρβουνα. Είναι από τους πιο ιδιαίτερους κρητικούς μεζέδες και σηκώνουν μπόλικο κρασάκι.
Παρατηρήσεις
1)Ξέρω ότι είναι δύσκολο να φτιάξουμε λουκάνικα σε ένα «μοντέρνο» σπίτι. Όμως η συνταγή μου φάνηκε θησαυρός παράδοσης και θεώρησα υποχρέωση μου να τη δημοσιεύσω, ακόμη κι αν δεν τα φτιάξει κανείς.
2)Το gadgeτάκι του προηγούμενου post λέγεται λουκανήθρα και χρησιμοποιούνταν για το γέμισμα των εντέρων ακόμη και πριν από το χωνί. Είναι αυτοσχέδιο. Το έβαζαν μέσα στο έντερο , άνοιγαν μια οπή και έσπρωχναν από κει τα κομματάκια του κιμά.
Η πληροφορία και η κατασκευή είναι της κυρίας Α. Εγώ θυμάμαι το χωνί. Ακόμη και όταν ήμουν παιδί η λουκανήθρα είχε εγκαταλειφτεί. Δεν είναι και πολύ εύκολη η δουλειά του γεμίσματος με τη λουκανήθρα.Τώρα πια υπάρχουν μηχανές γεμίσματος. Εμείς δεν είχαμε…
3)Ξεκινήσαμε τη διαδικασία απόγευμα Παρασκευής και το γέμισμα έγινε το απόγευμα της Δευτέρας. Τα λουκάνικα ήταν έτοιμα το Σάββατο.
4)Είναι προφανές ότι χωρίς τη Λ. ,το Χ., και προπαντός την κυρία Α. τα λουκάνικα θα σας τα έδειχνα μόνο αγορασμένα από το κρεοπωλείο. Δεν έχω λόγια να τους ευχαριστήσω. Ξέρω την αγάπη τους, αλλά τους παρακούρασα αφού εκείνοι τράβηξαν όλη τη φασαρία και τη λάντζα του εγχειρήματος. Τουλάχιστον ελπίζω να απολαύσανε όσο εγώ την παρασκευή των λουκάνικων το απόγευμα της περασμένης Δευτέρας και εύχομαι να απολαύσουμε και τα σπιτικά μας λουκάνικα τα Χριστούγεννα! Τότε θα συμπληρώσω την ανάρτηση με τα λουκάνικά μου σερβιρισμένα.
Αχ τι μου θύμισες τώρα!!! εγώ έφτιαχνα λουκάνικα στο χωριό με τους γονείς μου για πολλά χρόνια από τότε που πήγαινα Γυμνάσιο. Κάθε Χριστούγεννα αυτό ήταν ιεροτελεστία στο σπίτι μας. Εμείς φυσικά δεν βάζαμε ξύδι, μόνο πιπέρι, μπαχάρι και πράσο. Τα κρεμούσαμε κι εμείς ψηλά και τα αφήναμε να στεγνώσουν μέσα στο σπίτι, σε χώρο που είχε αέρα.
Είχαμε όμως δικό μας χοιρινό και όταν σταματήσαμε να τρέφουμε γουρουνάκι, σταματήσαμε να φτιάχνουμε και λουκάνικα. Δεν έχω βρει όμως σαν εκείνα τα λουκάνικα που φτιάχναμε με τα χεράκια μας.
Εύχομαι να είστε καλά να φτιάχνετε κάθε χρόνο, αυτά τα κρητικά λουκάνικα μου αρέσουν πάρα πολύ και σίγουρα τα σπιτικά θα είναι ακόμη πιο νόστιμα.
Χίλια μπράβο!!! καλές γιορτές.
Να΄σαι καλά να μας δείχνεις τέτοια διαμαντάκια, είτε μπορούμε να τα κάνουμε, είτε όχι! Αξιζε τη φασαρία,είμαι πολύ σίγουρη για αυτό!
Καλημέρα!!Λουκανήθρα δεν είχαμε αλλά λουκάνικα ο πατέρας έφτιαχνε πολλά μιας κι είχε και το μαγαζάκι στο χωριό.
Τα έφτιαχνε με τη μηχανή του κιμά (την οποία έχω τώρα εγώ),προσάρμοζε το χωνί μπροστά και γέμιζε τα λουκάνικα. Τι μνήμες!!!
Είσαι φοβερή οι παραδοσιακές σου καταγραφές είναι πολύτιμες. Ευχαριστούμε όλη την ομάδα για το όλο επιχείρημα!!!
Κανονικά για να έχουμε άποψη πρέπει να μας ταχυδρομήσεις από ένα κομμάτι λουκάνικο! 🙂
Πέρασα να ευχηθώ καλές γιορτές με υγεία, αγάπη κι ευτυχία στα σπιτικά μας!
Μιλάμε για πολύ "δουλειά" !!!
Αν και δεν είμαι και πολύ των λουκάνικων ένα κομματάκι τέτοιο θα το έτρωγα γιατί φαντάζομαι ότι είναι εμπειρία γεύσης καλή μου Βαγγελιώ.
Πολλές καλημέρες.
Γιάμμιιιιιιιιιιιι!!!!
Έχω δοκιμάσει αυτά τα λουκάνικα στους Κρητικούς φίλους και κουμπάρους μας. Έχουν ιδιαίτερη γεύση και είναι ότι πρέπει για τσικουδιά ή κρασί.
Η διαδικασία είναι πράγματι χρονοβόρα και επίπονη θα έλεγα, αλλά με όμορφη και αγαπητή παρέα είναι απόλαυση.
Το γκατζετάκι μου θύμισε το χωνί των γονιών όταν έφτιαχναν τα δικά μας λουκάνικα με πορτοκαλόφλουδα, καθώς και το ξυλάκι που γύριζε η μαμά τα έντερα.
Αυτά μόνο σε εικόνες τα βλέπουμε πια ή στις αναμνήσεις μας.
Καλοφάγωτα με παρέα και χαρά.
Πεντανόστιμα τα λουκάνικα!!!!!! Προτιμώ να μου τα φτιάξουν….
Καλές γιορτές
Μαρία μου κι εγώ μη νομίζεις…πρώτη φορά το έκανα το εγχείρημα. Πάντως απ' ότι λένε όσοι δοκίμασαν άλλο πράμα τα σπιτικά…
Έφη σ΄ευχαριστώ πολύ για τα καλά σου λόγια. Σε όλων μας τα blogs βρίσκονται διαμαντάκια τελικά…
Ξανθή θα διαβιβάσω στην ομάδα τις ευχαριστίες σου γιατί οι υπόλοιποι τις αξίζουν περισσότερο από μένα!
Λίλα θα με πάρουν από πίσω στο ταχυδρομείο. Δεν μπορείς να φανταστείς πού φτάνει η μυρωδιά από το κύμινο :-). Δεν κατηφορίζετε λέω εγώ να τα δοκιμάσουμε;
Πηνελόπη ακριβώς! Πολλή δουλειά και "ου παντός"! Αλλά αξίζουν τον κόπο!
Μαρίλια δεν λες τίποτα! :-))
Θαλασσένια κι εμένα μ' αρέσουν πάααρα πολύ τα πορτοκαλένια δικά σας λουκάνικα. Τελικά κάθε συνταγή έχει την αξία της και σημασία έχει να τις διατηρήσουμε όλες!
Μανουσίνα κι εγώ τα προτιμώ έτοιμα άλλά σπιτικά 🙂
Αυτά τα λουκάνικα τα λατρεύει ο άντρας μου και δεν τα βρίσκουμε εύκολα εδω στην Αθήνα !!!
Μακάρι να μπορούσα να του τα φτιάξω.
Ευχαριστούμε για την υπέροχη συνταγή και τα εθιμοτυπικά.
Καλές Γιορτές !
Conna είναι η αλήθεια ότι δεν είναι πολύ εύκολη δουλειά για κουζίνα αστικού σπιτιού… Ευχαριστώ για το τόσο θετικό σχόλιο! Χρόνια σου πολλά κι εσένα.
Υπέροχα φαίνονται…!!! Μακάρι να βρω χρόνο να τα φτιάξω…
Τέλειο ποστ! Μπράβο σε όλους!
ΑΝ ΜΕ ΑΥΤΟ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΕΦΤΙΑΞΕΣ ΛΟΥΚΑΝΙΚΑ…..ΤΙ ΝΑ ΠΩ ΘΑ ΑΛΛΑΞΩ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ
Δεν καταλαβαίνω το σχόλιό σου Ανώνυμε. Θεωρείς ότι δεν έχουν φτιαχτεί σωστά; Πάντως το ότι τα έφτιαξα προκύπτει και από τις φωτογραφίες. Το ότι είναι πεντανόστιμα το επιβεβαίωσαν όσοι τα έφαγαν. Το ότι έτσι είναι τα λουκάνικα της Κρήτης το επιβεβαιώνω ανεπιφύλακτα γιατί έχω φάει αρκετά σε όλη μου τη ζωή.
Τι ακριβώς θέλεις να πεις, γιατί δεν καταλαβαίνω αν θεωρείς σωστή ή λάθος τη συνταγή
Αν κατάλαβα καλά εγώ αυτά τα λουκάνικα γεύτηκα σήμερα κι ευχαριστώ πάρα πολύ!!!Άλλη γεύση!! Συγχαρητήρια.
Εξαιρετικο blog. Να ειστε καλα να συνεχιζετε να μας μαθαινετε, μολις το ανακαλυψα και συντομα θα περασω στο επομενο σταδιο, αυτο των..δοκιμων!
ΚΑΛΗΣΠΕΡΑ.ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΔΕΝ ΘΕΛΕΙ ΑΠΑΡΕΤΗΤΑ ΤΖΑΚΙ.ΟΠΟΙΟΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΤΑΙ,ΝΑ ΤΟΥ ΠΩ ΕΓΩ,ΝΑ ΦΤΙΑΞΗ ΑΠΛΑ ΕΝΑ ΚΑΠΝΗΣΤΙΡΙΟ,ΓΙΑ ΠΟΣΟΤΗΤΑ 10 ΚΑΠΝΗΣΤΑ ΚΡΗΤΙΚΑ ΛΟΥΚΑΝΙΚΑ,.
Αγαπητη Βιτα, σ' ευχαριστω παρα πολύ! Εψαχνα τετοια συνταγή εδώ και περιπου 5 χρονια και πρωτη φορα βρισκω από σενα… Εισαι οντως ενας ανεκτίμητος Κρητικος Θησαυρος. Αυτόν τον καιρο και παλι διαβαζουμε με το μεγαλυτερο παιδι μου βιβλια από τη Μαχη της Κρητης και τους αγωνες της κατοχης. Επισης αρχισαν τα παιδια μου να μαθαινουν και Κρητικούς χορους. Μεσα στο πλαισιο της γενικης προσπαθειας σφυρηλάτησης ταυτοτητας γινονται όλα, ετσι θα προσπαθήσω (αν επιτρεψει η υγεια μου) φετος να ακολουθησω τη συνταγή σου όμως με συσκευες για γεμισμα και κάπνισμα. Αν δεν είναι εφικτο, οπωσδήποτε του χρονου. Ευχομαι ο καλος Θεος να σας ευλογήσει ολους πολλαπλασια!!!
ΒΡΕ ΑΔΕΡΦΕ ΠΟΛΥ ΞΥΔΙ, ΤΟΥΡΣΙ ΦΤΙΑΧΝΕΙΣ?
ΕΓΩ ΕΙΜΑΙ ΘΕΣΣΑΛΟΣ, ΦΤΙΑΧΝΩ ΛΟΥΚΑΝΙΚΑ ΑΛΛΑ, ΜΕ ΞΥΔΙ ?????!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
Άλλα τα θεσσαλικά, άλλα τα κρητικά λουκάνικα! Επειδή έχω δοκιμάσει και τα δικά σας … καμία σχέση. Τα κρητικά είναι όντως πολύ ξυδάτα!
καταπληκτική φαίνεται η συνταγή σας κ θα ήθελα να την δοκιμάσω. το κάπνισμα όμως μου είναι δυσκολο να πραγματοποιηθει. Αν δεν καπνιστουν υπάρχει προβλημα; μπορούν να φαγωθούν;
Σας ευχαριστώ πολύ! Όχι, δεν γίνονται αλλιώς αυτά τα λουκάνικα. Το κάπνισμα είναι το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό τους! Επιλέξτε άλλη συνταγή, από άλλη περιοχή!