Αγαπημένο, πανεύκολο, παραδοσιακό, χορταστικό!
Όλοι γνωρίζουν ότι η πατάτα είναι τροφή που εισήλθε στον διατροφικό χάρτη της Ευρώπης σχετικά πρόσφατα. «Έδεσε» όμως με το γευστικό ταμπεραμέντο της γηραιάς ηπείρου –και όχι μόνο- και κατέληξε να είναι ένα από τα είδη διατροφής με πολύ μεγάλη κατανάλωση.
Σ’ αυτό βοήθησε και το γεγονός ότι ταιριάζει αρμονικά με όλα τα άλλα λαχανικά, με όλα τα κρέατα, δηλαδή με όλα σχεδόν τα υπόλοιπα γεωργικά και κτηνοτροφικά προϊόντα. Αναρωτηθείτε πόσες συνταγές ξέρετε με πατάτες. Αναρωτηθείτε επίσης, πόσα παιδάκια ξέρετε που δεν τους αρέσουν, (ιδιαίτερα οι τηγανητές);
Η καταγωγή της πατάτας είναι από την Ν.Αμερική, από τα μακρινά υψίπεδα των Περουβιανών Άνδεων. Την έφεραν στην Ευρώπη οι Ισπανοί τον 16o αιώνα. Ειδικότερα στην Ελλάδα την έφερε ο Καποδίστριας γύρω στο 1800-1828 και είναι πολλοί οι αστικοί μύθοι που συνοδεύουν την εισαγωγή της στην χώρα μας, με πιο γνωστό εκείνο που λέει ότι για να προωθήσει την κατανάλωσή της, την κλείδωνε σε αποθήκες ώστε να θεωρηθεί πολύτιμη και να επιδιώκεται η απόκτησή της ακόμη και με κλοπή (ο νοών νοήτω…).
H φωτογραφία από εδώ |
Στην Κρήτη ο διασημότερος τόπος παραγωγής πατάτας είναι το Οροπέδιο Λασιθίου. Όχι άδικα αφού το υψόμετρο της περιοχής (850 m) , η σύσταση του εδάφους και οι κλιματικές συνθήκες που επικρατούν εκεί ( δροσερά καλοκαίρια, και χειμώνες πιο ψυχροί από το υπόλοιπο νησί) ευνόησαν την καλλιέργεια της πατάτας από τα πρώτα χρόνια που έκανε την εμφάνισή της στην Κρήτη. Φαίνεται ότι τα γεώμηλα όπως ονομάστηκαν κατ’ αρχήν οι πατάτες στη χώρα μας , βρήκαν συνθήκες παρόμοιες με εκείνες του τόπου καταγωγής τους και ευδοκίμησαν στο οροπέδιο της Δίκτης, το μεγαλύτερο της Κρήτης.
Όταν τις πρωτοέφερε στην Κρήτη από την Νάξο κάποιος εθελοντής της κρητικής επανάστασης ονόματι Ζερβουδάκης, στα τέλη του 19ου αιώνα, αντιμετωπίστηκαν με κάποια επιφύλαξη από τους Λασιθιώτες. Μάλιστα Οι Ν. και Μ. Ψιλάκη αναφέρουν ότι στην αρχή χρησιμοποιούσαν τα βλαστάρια του φυτού- της παταθιάς όπως το λέμε- για φαγητό και με τους κονδύλους έπαιζαν μπάλα τα παιδιά!
Αργότερα όμως απετέλεσαν ένα από τα κυριότερα προϊόντα του Οροπεδίου, που εκτός από πατάτες παράγει πεντανόστιμα και καλόβραστα όσπρια, μήλα, αχλάδια, σιτηρά, και σταφύλια. Όμως το 65% της καλλιεργημένης του έκτασης, αντιστοιχεί σε πατατοκαλλιέργεια.
Η ποιότητα της λασιθιώτικης πατάτας είναι αξεπέραστη. Πολλοί εκτός νησιού κρητικοί, λένε ότι πιο πολύ απ’ όλα τα προϊόντα μας τους λείπουν οι πατάτες. Ίσως γιατί από τα υπόλοιπα όλο και κάτι βρίσκουν….Η νοστιμιά τους οφείλεται σύμφωνα με τους ειδικούς, στη σύσταση του εδάφους, στις ιδανικές κλιματολογικές συνθήκες, στην εμπειρία των παραγωγών, στο γεγονός ότι το φυτό αφήνεται να ολοκληρώσει φυσιολογικά τον βιολογικό του κύκλο.
Έτσι εξηγείται και το ότι οι πατάτες Λασιθίου διατηρούνται περισσότερο από τις άλλες χωρίς να σαπίζουν, να σκουληκιάζουν ή να φυτρώνουν. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα έχει γίνει στροφή των παραγωγών σε βιολογική καλλιέργεια πατάτας και ελπίζουμε πλέον σε πατάτες χωρίς λιπάσματα και φυτοφάρμακα.
Η φωτογραφία από εδώ |
Το φαγητό που δίνω παρακάτω είναι από τα πιο λιτά φαγητά της ελληνικής –και όχι μόνο της κρητικής- κουζίνας. Την διαφορά την κάνει η ποιότητα της πατάτας. Δεν βάζω πολλά μπαχαρικά ή άλλα αρτύματα αν έχω καλές πατάτες .Οι σύγχρονοι διατροφολόγοι μπορεί να λένε ότι ο συνδυασμός κρέας-πατάτες δεν είναι ο καλύτερος αλλά ποιος μπορεί να αντισταθεί;
Καλή όρεξη!
Υλικά
1 κοτόπουλο νεαρό σε ηλικία γύρω στο 1,5 κιλό.
1 κιλό πατάτες
1 βαθύ πιάτο τριμμένη ντομάτα
1 μεγάλο κρεμμύδι ψιλοκομμένο
½ κούπα λάδι
Αλάτι-πιπέρι
Επί το έργον
Κόβουμε σε μερίδες το κοτόπουλο και το βάζουμε σε νερό μέσα στο οποίο έχουμε διαλύσει μισή κούπα ξύδι για μισή ώρα.
Μαραίνουμε λίγο το κρεμμύδι με το λάδι και προσθέτουμε τα κομμάτια του κοτόπουλου και λίγο αλάτι. Τα γυρίζουμε να τσιγαριστούν απ’ όλες τις μεριές, προσθέτουμε μια κούπα νερό και αφήνουμε να βράζουν σε μέτρια θερμοκρασία περίπου μισή ώρα ή λίγο παραπάνω. Πρέπει να έχουν μισοψηθεί.
Προσθέτουμε τις πατάτες κομμένες σε μεγάλες φέτες , την ντομάτα λίγο ακόμη αλατάκι, λίγο πιπέρι και λίγο νερό. Αφήνουμε να γίνει το φαγητό μας σε μέτρια προς χαμηλή φωτιά , ως ότου μαλακώσουν οι πατάτες μας και μείνει με τη σάλτσα του. Σβήνουμε το μάτι της κουζίνας, αφήνουμε 10 λεπτά να μαρουβίσει, και σερβίρουμε με φρεσκοτριμμένο πιπέρι.
Παρατηρήσεις
1)Μπορούμε μετά το τσιγάρισμα να σβήσουμε με κρασί το κοτόπουλο.Δεν το συνηθίζω σ’ αυτό το φαγητό.Προτιμώ να βάζω το κοτόπουλο στο ξυδόνερο. Μ΄αρέσει να επικρατεί η μυρωδιά της ντομάτας.
2)Το ίδιο φαγητό γίνεται και με άλλα είδη κρέατος. Με κρέας κατσίκας είναι πολύ πιο νόστιμο. Τότε όμως αλλάζει πολύ ο χρόνος μαγειρέματος. Η κατσίκα (αίγα όπως τη λέμε εδώ) θέλει αρκετή ώρα για να γίνει και είναι προτιμότερο η φάση του μαγειρέματος πριν να προσθέσουμε τις πατάτες, να γίνει σε χύτρα ταχύτητας. Πολύ νόστιμο είναι και με ζυγούρι, δηλαδή χρονιάρικο αρνί.
Πηγές:
http://www.krassanakis.gr
Ψιλάκης Μ.&Ν, “Κρητική παραδοσιακή κουζίνα”, Καρμάνωρ, Ηράκλειο 1995
Αν ρωτήσω τον ανδρα μου, τι φαγητό να ψήσω, (αν δεν ειναι μελιτζάνες και πιπεριές), λέι..''.δέν κάνης λίγο κρέας με πατάτες μπλούμ?"", και ενοεί αυτό ακριβώς που περιέγραψες…Λιτό φαγάκι ,μα τόσο νόστιμο με την προυπόθεση οτι οι πατάτες θα ειναι καλές (σαν του Λασηθίου)….
Δέν ηξερα για το ξύδι, θα το δοκιμάσω.
Καλό Βράδυ.
Αχ!!! Κοτόπουλο με πατάτες!
Ποτέ δεν κάναμε γιατί έχουμε και αντικοτοπουλιακές συζύγους (ο πληθυντικός για έμφαση!), με μοσχάρι όμως, συχνότατα.
Πατάτες Λασιθίου ανύπαρκτες εδώ. Νευροκοπίου όμως βρίσκω.
Η φωτογραφία του οροπεδίου του Λασιθίου, είναι μέρος από μια καρτ-ποστάλ που πήρα το 1977 και έχει πολλά "φτερά". Αυτή που έβγαλα τότε, έχει λιγότερα. Φαντάζομαι σήμερα δεν θα υπάρχει κανένα, ούτε και για ντεκόρ!
Καλή σου μέρα !!!
Οι πληροφορίες για τις πατάτες εξαιρετικές, για να μαθαίνουν κάποιοι ότι πατάτα με πατάτα έχει μεγάλη διαφορά,το λέω και το ξαναλέω κι είναι το μεγάλο μου πρόβλημα γιατί στην Αθήνα μόνο από δυο τρεις ανθρώπους στη λαϊκή εμπιστεύομαι να πάρω.
Διαφορετικά καλύτερα ας μη φάω.
Ένα παλικάρι γειτονόπουλο εκ Κρήτης μου είχα χαρίσει χοχλιούς και πατάτες κι έτσι έχω γνώση για πιο πράγμα μιλάς.
Στο χωριό το συνηθίζαμε αυτό το φαγητό. Εγώ σπάνια το κάνω θα δοκιμάσω κάποια μέρα τη συνταγή σου.
Καλημέρα.
Το "μπλουμ" το συνηθίζουν και στα μέρη της Πελοπονήσου ως μέθοδο για ψήσιμο κοτόπουλου, αλλά βάζουμε κι' ένα ξυλαράκι κανέλλας και 2-3 γαρυφαλάκια, παρέα με λίγη ζαχαρίτσα στην φρέσκια ντομάτα.
Ριρή μου πάντα βάζω σε ξυδόνερο το κοτόπουλο πριν το μαγειρέψω γιατί περιορίζει τη "θρασίλα" του κοτόπουλου ιδίως αν είναι από κρεοπωλείο και όχι από κοτέτσι!
Δύσπιστε έχεις δίκιο.Έτσι ήταν το οροπέδιο τη δεκαετία του '60. Τώρα γίνονται προσπάθειες αναστύλωσης.
Ξανθή οι πατάτες που μέχρι τώρα έχω δοκιμάσει και είναι νόστιμες, είναι πολύ συγκεκριμένων περιοχών συνήθως με τα χαρακτηριστικά του οροπεδίου (Νευροκοπίου, Καστανιάς Βερμίου κλπ)
Πηνελόπη όταν χειμωνιάσει λίγο ακόμη βάζω κι εγώ λίγη κανελίτσα αλλά αν είναι φρέσκια η ντομάτα μ' αρέσει μόνο με πιπεράκι
Τέλεις οι πληροφορίες που μας δίνεις και ακόμα πιο τέλειο το φαγητό!!!
Πολύ καλές οι πληροφορίες σου για τις πατάτες.
Η πατάτα έχει πάντα την τιμητική στο τραπέζι μας.
ωχ παναγίτσα μου… τι λιμπιστικές πατάτες είναι τούτες!!!
Πολύ ενδιαφέρουσες οι πληροφορίες σου. Όσο για το φαγάκι σου, καταπληκτικό! Από τα πιο αγαπημένα!
Καλό Σ/Κ!
H οικογένεια από την πλευρά της μητέρας μου είναι από την ιεράπετρα. Φέτος το καλοκαίρι που επισκέφτηκαν οι δικοί μοy το χωριό, μου έφεραν μεταξύ άλλων και πατάτες από το οροπέδιο. πρέπει να είναι οι πιο ωραίες που έχω φάει ποτέ. Ένα άρωμα, μια γεύση απαράμιλλη. Παρόλο που αγοράζω βιολογικές πατατες για το σπίτι, πρώτη φορά είχα τέτοια εμπειρία!
Μόλις κέρδισες ένα μαμαδίστικο βραβείο!!! Έλα στο μπλοκ μου να το παραλάβεις!!!!
Μπράβο άλλη μια φορά, για την ολοκληρωμένη πρόταση. Η νοστιμιά στην απλότητα και στα ελληνικά προϊόντα!
Καλομαγειρεμένο και μυρωδάτο!
Από τα πρώτα φαγητά που μαγείρεψα στη φοιτητική εποχή (jurassic era!).
Τα υπόλοιπα της ανάρτησης όχι απλώς εξαιρετικά και ενημερωτικά αλλά και φορτισμένα συγκινησιακά για μένα…Πάνε πολλά χρόνια που διάβηκα από ΄κει και δεν νομίζω να μου προκύψει…σύντομα!
Έχω εσένα να μου περιγράφεις και να μου "ζωντανεύεις" πολλά πράγματα. Τα ξαναζώ μέσα από τις αναρτήσεις σου!
Φιλάκια πολλά, Vita μου, και σε ευχαριστώ!
Ζ.
Αστέρι μου επειδή είναι σημαντική η προέλευση των πρώτων υλών ειδικά στο συγκεκριμένο υλικό, γι αυτό και οι πληροφορίες.Αν οι πατάτες δεν είναι καλές- όχι κατ' ανάγκη Λασιθίου- δεν αξίζει!
Δήμητρα και στα δικά σας μέρη πρέπει να είναι καλές οι πατάτες.Ψυχρό κλίμα και ορεινά εδάφη.
Μπέττυ ναι."Σαν μυαλός" λενε στη γλώσσα του κρητικού τραπεζιού 🙂
Big mama ευχαριστώ πολύ!
Ιωάννα όποιος δεν τις έχει δοκιμάσει δεν καταλαβαίνει τη διαφορά! Είναι πράγματι ιδιαίτερες.
Μαρίνα ευχαριστώ πολυυυύ.Θα ετοιμάσω post επ΄αυτού!
Κική μου σ'ευχαριστώ!Ο στόχος του blog είναι αυτός.Όχι δηλαδή ότι δεν τρώμε άλλα πιο σύνθετα κι εμείς αλλά είπα να προβάλλω τα δικά μας…
Ζαμπία ευχαριστώ.Δεν ήξερα ότι έχεις δεσμούς με το Λασίθι :-).Χαίρομαι
Καταρχήν τέλεια ανάρτηση!!
Το αγαπημένο φαγάκη της μανούλας μου και της γιαγιάς μου!!!
Καλή εβδομάδα,φιλάκια!
Πω πω αυτά είναι πιάτα, απλά και πεντανόστιμα. Έχω ΠΑΡΑ πολύ καιρό να φάω έτσι πατάτες. Έχεις δίκιο πάντως, η ποιότητα της πατάτας είναι που κάνει τη διαφορά. Όποτε πάω στην Κρήτη τρώω φοβερές πατάτες!
Μάγδα
Εύα καλή βδομάδα και σε σένα.Είναι περισσότερο γιαγιαδίστικο από μαμαδίστικο αυτό το φαγάκι 🙂
Μάγδα καιρός λοιπόν να τη θυμηθείς αυτή τη γεύση.Κι αν δεν είναι Λασιθίου επέλεξε πατάτες από κάποια ορεινή ψυχρη περιοχή.Έχουν διαφορά…
[…] ενσωμάτωσαν στην διατροφή τους την πατάτα (δείτε εδώ) . Στην υπόλοιπη Ελλάδα ήρθαν λίγο νωρίτερα , μαζί με […]
[…] τα «ορεινά προϊόντα» της Ανατολικής Κρήτης όπως έχω ξαναγράψει. Νόστιμες πατάτες και όσπρια και εξαιρετικά μήλα, […]
[…] τα πιο νόστιμα φρούτα, λαχανικά, όσπρια και βέβαια τις περίφημες πατάτες. Ένα από τα πιο διάσημα προϊόντα του είναι τα μήλα. […]
[…] ενσωμάτωσαν στην διατροφή τους την πατάτα (δείτε εδώ) . Στην υπόλοιπη Ελλάδα ήρθαν λίγο νωρίτερα , μαζί […]
πολυ ενδιαφερον το βδομαδιατικο μενου. Μας λυνει το προβλημα. Ευχαριστω
Ευχαριστώ κι εγώ για το επαινετικό σχόλιο!
Εξαιρετικό φαγητό, απλό στην εκτέλεση και υπέροχα πλούσιο στη γεύση. Ευχαριστούμε πολύ για τις συνταγές, τα φιλιά μου στον τόπο καταγωγής μου.
Από τα θαυμάσια με τα ελάχιστα υλικά, που βέβαια απαιτούν καλή ποιότητα πρώτων υλών! Έχετε και τους δικούς μας χαιρετισμούς, και το ευχαριστώ μας για τα καλά σας λόγια!