Μαντιλίδες ντερμπιγιέ (με αλευρόξιδο)

“Σαν ανθίσει η μαντιλίδα δε μυρίζει αποσπερίδα”!

Οι μαντιλίδες που όταν ανθίσουν σηματοδοτούν την Άνοιξη, είναι μια βρώσιμη πρασινάδα όταν είναι φρέσκες και τρυφερές. Η ανθοφορία τους βέβαια συνδέεται με πασχαλινές εικόνες και με πρωτομαγιάτικα στεφάνια και “κολαΐνες”. Εξ ου και η παραπάνω παροιμία. Οι ανοιξιάτικες νύχτες είναι πιο μικρές από τις χειμωνιάτικες και οι αποσπερίδες λιγοστεύουν, κι οι ανοιξιάτικες μέρες είχαν πολλές γεωργικές δουλειές και έπρεπε να έχει χορτάσει κανείς ύπνο για να ανταπεξέλθει (η παροιμία βέβαια αναφέρεται  στην εποχή που αποσπερίζανε οι άνθρωποι…). 

Μαντιλίδες λέμε τις γνωστές ανοιξιάτικες μαργαρίτες και το φυτό τους. Κι ενώ την Άνοιξη τα φυτά της μαντιλίδας μας εντυπωσιάζουν με την ανθοφορία του που αλλάζει κυριολεκτικά τη φύση, αυτή την εποχή αντιμετωπίζουμε και τις μαντιλίδες όπως όλα τα άλλα βρώσιμα χόρτα. 

Συστατικό σχεδόν απαραίτητο σε χορτόπιτες,  ξιδόβρουβα από τις καλύτερες που βράζεται μαζί με τους σταφιλίνακες και κουμπιά από χλωροκούκια,  η μαντιλίδα κατακλύζει χωράφια, λιόφυτα και περβόλια.  Κι αν στην εφηβεία μαδούσαμε τα λουλούδια της χρησιμοποιώντας την ως εργαλείο μαντικής με το γνωστό ερώτημα (κατά μία εκδοχή σ’ αυτή τη χρήση της οφείλεται και το όνομά της), στην ενήλικη ζωή μας την απολαμβάνουμε βραστή ή τηγανισμένη ακόμη και ωμή,μέχρι να μεστώσει και να γίνουν ξυλώδεις και άνοστοι οι βλαστοί της. Δηλαδή εμείς τρώμε και τις μαντιλίδες!

Παρόλο που προσωπικά θεωρώ έντονη τη γεύση τους και τις προτιμώ ανακατεμένες με άλλα γιαχνερά χόρτα, πολλοί τις λατρεύουν σερβιρισμένες με ξύδι, σκέτο ή αλευρόξιδο δηλαδή μια σάλτσα ντερμπιγιέ όχι με λεμόνι αλλά με ξύδι. Χαρακτηριστική είναι η ιστορία που καταγράφεται από τον δάσκαλο-λαογράφο Αριστοφάνη Χουρδάκη στο βιβλίο του «Εύθυμες κρητικές ιστορίες και ανέκδοτα»:

 Οταν έχτιζαν την εκκλησία του Ευαγγελισμού στο χωριό μας (Αγία Παρασκευή) το 1925, ανέλαβε να φτιάξει τους κουμπέδες ένας σπουδαίος τεχνίτης από την Επισκοπή Πεδιάδας, ο Νοικοκυράκης. Συμφωνήθηκε η τιμή. Συμφωνήθηκε ακόμη μια οικογένεια κάθε μέρα από το χωριό με τη σειρά να ετοιμάζει φαγητό για τους μαστόρους.
Ήταν άνοιξη και κάποια μέρα ετοίμασαν για μεσημεριανό ρεβίθια και βραστές ξιδάτες μαντιλίδες. Έφαγαν όλοι με ευχαρίστηση και ο Νοικοκυράκης είπε, πως πολύ του άρεσαν οι μαντιλίδες με το ξίδι. Η είδηση κυκλοφόρησε στο χωριό και από τότε κι ύστερα κάθε μέρα το μενού είχε οπωσδήποτε όσπρια με ξιδάτες μαντιλίδες.
Απελπίστηκε ο άνθρωπος και μιαν ημέρα ρωτά ένα χωριανό.
– Εχει, μπρε Γιωργάκη, πολλές μαντιλίδες το χωριό σας;
– Γεμάτα είναι τα χωράφια, μάστορα.
Κι ο Νοικοκυράκης όλο απογοήτευση:
– Ε, και όλες θα τσι φάμε εμείς;

Με τις φετινές βροχές έχει ήδη γεμίσει ο κόσμος καταπράσινα και τρυφερά φυτά. Φέτος μάλλον θα τα ευχαριστηθούμε όλα τα αγριόχορτα. Σταφυλινάκους αυτή την εποχή δεν βρήκα, αλλά μέσα σε 5 λεπτά  γέμισα μια μεγάλη τσάντα μαντιλίδες για να τις γιαχνίσω σύμφωνα με τη συνταγή που μου είπανε πρόσφατα. Κράτησα αρκετές για χορτόπιτα και για τη δοκιμή χρησιμοποίησα καμιά τρακοσάρια γραμμάρια (ζυγισμένες καθαρισμένες). Έτσι το πιάτο πήρε τη θέση ζεστής σαλάτας στη μέση του τραπεζιού.

Έχουμε και λέμε λοιπόν:

Υλικά:

250-300 gr μαντιλίδες (ζυγισμένες καθαρισμένες, δηλαδή μόνο τρυφερά βλαστάρια και φυλλαράκια κορυφής)

1 μέτριο ξερό κρεμμύδι

2-3 σκελίδες σκόρδο (αν θέλουμε)

45-60 ml (3-4) ελαιόλαδο

Αλάτι

Πιπέρι

15-30ml (1-2 κουταλιές σούπας) ξύδι κοινό από σταφύλι

½ κουταλιά της σούπας αλεύρι

Επί το έργον:

Αφού καθαρίσουμε και πλύνουμε καλά τις μαντιλίδες, κόβουμε σε καρεδάκια το κρεμύδι και το μαραίνουμε σε μια ρηχή κατσαρόλα με το ελαιόλαδο.

Προσθέτουμε και το σκόρδο (αν βάλουμε) και τις μαντιλίδες με το νερό που έχουν συγκρατήσει. Αλατίζουμε ελαφρά, σκεπάζουμε την κατσαρόλα και χαμηλώνουμε σε μέτρια τη θερμοκρασία.

Συνεχίζουμε το βράσιμο για 10-15 λεπτά, να μαλακώσουν αλλά να μη λιώσουν. Δεν πρέπει να παραβράσουν, θέλουμε να «κρατάνε» λίγο. Βάζουμε σε ένα πιάτο το ξύδι με 2 κουταλιές νερό και διαλύουμε το αλεύρι.

Περιχύνουμε τις μαντιλίδες στην κατσαρόλα και αφήνουμε να πάρουν 2-3 βράσεις. Ελέγχουμε το αλάτι, πασπαλίζουμε με πιπέρι και σερβίρουμε.

Παρατηρήσεις:

• Αν θεωρείτε ότι οι μαντιλίδες έχουν πολύ έντονη γεύση (κι εγώ αυτής της γνώμης είμαι) ανακατέψτε τις με κάποιο χορταρικό πιο ήπιας γεύσης όπως  σπανάκι, γούλα (σέσκουλα), λάπαθα κλπ.
• Η σαλάτα ταιριάζει με στραγγιστό γιαούρτι, μαλακή φέτα, ξινομυζήθρα. Εγώ την πασπάλισα και με λίγο καυτερό κοκκινοπίπερο και είδα ότι της πήγαινε πολύ.

Καλά να είστε, καλά να περνάτε!

Βρείτε μας:

Facebook

Instagram

Youtube

Pinterest