Παλληκάρια ή ψαροκόλλυβα ή φωτοπάπουδα ή μαγεριά

Ένα φαγητό με αρχαίες ρίζες !

Ένα μείγμα από όλα τα όσπρια που έχουμε στο ντουλάπι μας είναι τούτο το πιάτο. Η νηστεία της παραμονής των Φώτων με την οποία συνδέεται, έχει ξεχαστεί πλέον από τους περισσότερους. Θυμάμαι παλιότερα την τηρούσαμε ευλαβικά για να πιούμε τον Μεγάλο Αγιασμό των Θεοφανείων ανήμερα των Φώτων. Μισό μεταλάβωμα (μεταλάβωμα λέμε στην Κρήτη τη Θεία Κοινωνία) τον έλεγε η γιαγιά μου, άρα η προετοιμασία για να πιούμε αγιασμό απαιτούσε νηστεία την παραμονή της γιορτής.

Παλληκάρια ή ψαροκόλλυβα ή φωτοπάπουδα ή μαγεριά

Στις μέρες μας βέβαια όλα αυτά τα όσπρια μπορούν να καταναλωθούν σαν μια άκρως υγιεινή σαλάτα αν τα φάμε κρύα και σουρωμένα , ή μια νόστιμη θερμαντική σούπα αν τα φάμε ζεστά και ζουμερά. Η ισορροπία που χαρακτηρίζει την παραδοσιακή μας διατροφή, επέβαλλε μέσω της θρησκείας μετά την κραιπάλη των προηγούμενων ημερών μια ημέρα απόλυτης νηστείας . Το ανακάτεμα των καρπών συνηθίζεται σε πολλές περιοχές της Ελλάδας σε διάφορες περιστάσεις, σε γλυκές και αλμυρές εκδοχές. Π.χ. τα πολυσπόρια, η βαρβάρα φτιάχνονται την στις 21 Νοεμβρίου (της Παναγίας) και στις 4 Δεκεμβρίου (της Αγίας Βαρβάρας) αντίστοιχα. Όλα αυτά τα παρασκευάσματα έχουν ρίζες στην αρχαία πανσπερμία , που προσφερόταν στους θεούς και στους νεκρούς την ημέρα των Χύτρων και στην γιορτή των Θαργηλίων.

Στην Κρήτη συνηθίζουμε αυτό το ανακάτεμα των οσπρίων με το στάρι στις 5 του Ιανουαρίου. Μάλιστα οι παλιότεροι τάιζαν με το φαγητό αυτό κάθε ζωντανό του σπιτιού, ανθρώπους και ζώα, κυρίως αυτά που σχετιζόταν με τις αγροτικές δουλειές. Σκόρπιζαν μάλιστα μερικά στα αλώνια και στα χωράφια λέγοντας:

Φάτε πουλιά χορτάσετε

Και το Θεό δοξάσετε

Επίσης τα παλικάρια (συναντάται και με αυτήν την ορθογραφία μιας και η λέξη θεωρείται παραφθορά της λέξης πολυσπόρια), καταναλωνόταν τις μέρες της Μεγάλης Σαρακοστής.

Ας δούμε λοιπόν πώς φτιάχνουμε αυτό το άκρως υγιεινό πιάτο και ας το σερβίρουμε ζεστό ως σούπα ή χλιαρό (ή σε θερμοκρασία δωματίου) σκέτο με μπόλικο λεμόνι ή με ελαιόλαδο αν η νηστεία μας δεν είναι τόσο αυστηρή.

Εκτύπωσε μόνο τη συνταγή!

Υλικά

1/2 κούπα από ό,τι όσπριο μας αρέσει (π.χ. φασολάκια μικρά, φασολάκια μαυρομάτικα, γίγαντες, φακές, ρεβίθια, κουκιά, φάβα)

1/2 κούπα σιτάρι

1/2 κούπα καλαμπόκι

Αλάτι

Ελαιόλαδο

Άνηθο ή μαϊντανό

Λεμόνι ή ξύδι

Επί το έργον

Βάζουμε στο νερό αποβραδίς το στάρι, το καλαμπόκι , τους γίγαντες, τα κουκιά, και τα ρεβίθια σε χωριστά μπολ κάθε είδος.

Την επομένη, καθαρίζουμε τα κουκιά από το μαύρο «ματάκι», τα ξεματίζουμε όπως λέμε στην Κρήτη και βάζουμε να βράσουν σε κατσαρόλα, πρώτα αυτά που βράζουν πιο δύσκολα (στάρι, ρεβίθια, γίγαντες) .

Όταν μισοβράσουν, προσθέτουμε και τα υπόλοιπα. Αφήνουμε να βράσουν όση ώρα χρειάζεται για να μαλακώσουν όλα. Αν σκοπεύουμε να τα φάμε σαν σούπα συνεχίζουμε το βράσιμο μέχρι να χυλώσουν, αλλιώς τα κατεβάζουμε από τη φωτιά και τα σουρώνουμε. Λίγο πριν τα κατεβάσουμε τα αλατίζουμε.

Τα σερβίρουμε με ελαιόλαδο και λεμόνι ή ξύδι και μπόλικο ψιλοκομμένο άνηθο, είτε σαν σούπα είτε σαν σαλάτα.

Παρατηρήσεις

1) Εννοείται ότι μπορούμε να παραλείψουμε κάποιο όσπριο ή καρπό αν δεν μας αρέσει ή αν μας πειράζει στο στομάχι.

2) Μπορούμε κάθε φορά που μαγειρεύουμε όσπρια να κρατάμε λίγα βρασμένα σε σακουλάκια στην κατάψυξη και να τα αναμειγνύουμε όποτε θέλουμε να κάνουμε αυτή την θρεπτική και νόστιμη σούπα ή σαλάτα.

Εδώ στην γλυκιά εκδοχή ως ασουρές ή “βαρβάρα’, συνταγή που συνηθίζεται στη Θράκη (κλικ στην φωτογραφία για τη συνταγή)

Εδώ στην πιο “εμπλουτισμένη” εκδοχή, ως σύγχρονη πεντανόστιμη σαλάτα οσπρίων (κλικ στη φωτογραφία για τη συνταγή)

Καλά να είστε, καλά να περνάτε!

Βρείτε μας:

Facebook

Instagram

Youtube

ΟΣΠΡΙΑ ΣΑΛΑΤΕΣ

Βαγγελιώ Κασσαπάκη

Η Βαγγελιώ, δημιουργός, υπεύθυνη για το βασικό περιεχόμενο και "ψυχή" του site, είναι μαθηματικός, πτυχιούχος της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών του Ε.Α.Π. (Σπουδές στον Ευρωπαϊκό Πολιτισμό) με σεμινάρια και επιμορφώσεις στην "Κρητική Διατροφή" και καταρτισμένη στο πρόγραμμα "Γαστρονομικός Τουρισμός και Διεθνής Γαστρονομία" του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου. Μαγείρισσα με μεράκι και περιέργεια για τα παλιά και τα καινούρια εδέσματα, τα παλιά και τα καινούρια προϊόντα και υλικά που παράγει η Κρήτη αλλά και όλος ο κόσμος. Κυρίως και πάνω από όλα όπως λέει η ίδια, μητέρα και γιαγιά υπέροχων παιδιών και εγγονιών που ευτυχώς έχουν μάθει να εκτιμούν την καλή κουζίνα και τις σωστές πρώτες ύλες!