Και τον Νοέμβρη και τον Απρίλη!
Συνηθίζετε στα μέρη σας τη φράση «ακριβά ‘ναι τα σφουγγάτα του»; Εμείς εδώ κάτω την χρησιμοποιούμε όταν κάποιος θεωρεί ακριβή ακόμη και την πιο ασήμαντη υπηρεσία ή υλικό αγαθό που μπορεί να δώσει σε κάποιον άλλο.
Η φράση αναφέρεται σε θαύμα του Αγίου Γεωργίου που έχει ως εξής στην κρητική του εκδοχή (απ’ ότι γνωρίζω υπάρχουν και άλλες εκδοχές): Σε μια εκκλησιά του Αϊ-Γιώργη είχε αφήσει ένας πιστός ένα καλοφτιαγμένο σφουγγάτο.
Πολύ συχνά τα τάματα στους Αγίους ήταν τρόφιμα. Ακόμη και σήμερα σε πανηγύρια στην Κρήτη οι πιστοί τάζουν ζώα, όχι μαγειρεμένα τώρα πια, για τα οποία γίνεται λαχειοφόρος αγορά. Έχω τύχει σε πανηγύρι του Αγίου Φανουρίου όπου κληρώθηκε καρπούζι!
Έφτασαν λοιπόν πεινασμένοι πειρατές στο ξωκλήσι και έφαγαν το σφουγγάτο! Όταν πήγαν να φύγουν, διαπίστωσαν ότι δεν μπορούσαν να κουνήσουν από τη θέση τους. Άρχισαν λοιπόν τα ταξίματα αυξάνοντας σταδιακά την αξία τους χωρίς ο Αϊ-Γιώργης να τους αφήνει να ξεκολλήσουν, μέχρι που άφησαν όλο το θησαυρό που είχαν μαζί τους. Βγαίνοντας τελικά χωρίς ούτε ένα γρόσι από την εκκλησία, μονολόγησαν: « Ακριβά ‘ναι τα σφουγγάτα σου Άι Γιώργη!»
Θα μου πείτε τι δουλειά έχει ο Άι-Γιώργης το Νοέμβρη και δεν άφησες την ιστορία για τον Απρίλη που γιορτάζει; Εμ εδώ είναι η ουσία! Στην Κρήτη ο Αϊ Γιώργης γιορτάζει και το Νοέμβρη. Στις 3 Νοεμβρίου οι κρητικοί γιορτάζουν τον Αϊ-Γιώργη το Μεθυστή. Πολλοί από τους κρητικούς Γιώργηδες έχουν καθιερώσει σαν μέρα της ονομαστικής τους γιορτής την αυριανή μέρα. Βλέπετε, ήταν η μέρα που είχε καθιερωθεί να ανοίγουν τα βαρέλια για να δοκιμαστεί το νέο κρασί.
Φωτογραφία από εδώ . Άγιος Γεώργιος Μεθυστής, στη Γέργερη Ηρακλείου |
Η γιορτή μέχρι τα μέσα του προηγούμενου αιώνα γινόταν πανηγυρικά, και οι παραγωγοί κρασιού πήγαιναν για ευλογία τα κρασιά του στις εκκλησιές του Αγίου. Δείτε περισσότερα εδώ. Αργότερα ατόνησε αλλά δεν ξεχάστηκε εντελώς. Σε πολλά μέρη το έθιμο αναβιώνει και διοργανώνονται εκδηλώσεις οινο- δοκιμών και γλέντια από πολιτιστικούς συλλόγους. Χαρακτηριστικά είναι τα στιχάκια:
βλόγησε τη σοδειά μου
φάε και πιες και σίμωσε
και φύλαε τα παιδιά μου
-Μα γω κρασί δεν έπινα,
εγώ το κοινωνούσα,
κι εδά μεθώ και χαίρομαι
κι όλο θα το βλογούσα,
αρκεί να μου το τάξετε
σε τούτη δω τη σχόλη
πως κάθε χρόνο θα ‘ρχεστε
να μου το φέρνετ’ όλοι.
Υλικά
250 γραμμάρια κιμά
1 μέτριο ξερό κρεμμύδι ψιλοκομμένο
1/3 κούπας ελαιόλαδο
2-3 κουταλιές σούπας κρασί
1 κούπα τριμμένη φρέσκια ντομάτα ή ανάλογη έτοιμη σάλτσα.Αλάτι
Πιπέρι
4 αυγά
Επί το έργον
Μαραίνουμε σε ένα τηγάνι το κρεμμύδι με 2-3 κουταλιές νερό κατ’ αρχήν , και προσθέτουμε το λάδι όταν το νερό έχει σχεδόν απορροφηθεί. Βάζουμε τον κιμά και τον τσιγαρίζουμε να αλλάξει χρώμα. Σβήνουμε με το κρασί.
Προσθέτουμε σταδιακά νεράκι μέχρι να μισοψηθεί και μετά την ντομάτα , το αλατοπίπερο, και αφήνουμε να ολοκληρωθεί. Όταν έχει γίνει και έχουν απορροφηθεί και τα υγρά του,χτυπάμε τα αυγά με λίγο αλάτι όπως συνηθίζουμε στις ομελέτες και τα αδειάζουμε στο τηγάνι.
Όταν πήξει το αυγό και ψηθεί από την μια μεριά γυρίζουμε την ομελέτα με ένα πιάτο ή με ένα επίπεδο σκέπασμα κατσαρόλας, και την αφήνουμε να ψηθεί κι από την άλλη πλευρά. Σερβίρουμε με πράσινη σαλάτα.Ταιριάζει και με κρασάκι και με μπύρα.
Παρατηρήσεις
1)Εγώ τις περισσότερες φορές το φτιάχνω με περίσσευμα από κιμά για μακαρόνια στον οποίο προσθέτω, ανάλογα αυγά. Δηλαδή μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τη δική σας συνταγή για τον κιμά. Για περίπου ¾ της κούπας έτοιμο κιμά, βάζω 2 αυγά. Προσθέτω λίγο τυρί , λίγο αλλαντικό ψιλοκομμένο π.χ. άπαχη καπνιστή γαλοπούλα (αυτή την εποχή πηγαίνει πολύ το απάκι) και λίγα μανιτάρια.
2) Το πιάτο μπορεί να έχει θέση ορεκτικού στη μέση του τραπεζιού όταν το κύριο πιάτο είναι όσπριο ή λαδερό, αλλά αν είναι αρκετό μπορεί να είναι και κύριο πιάτο με μια τηγανητή πατάτα δίπλα του και βραστή ή ωμή σαλάτα για συνοδεία. Αρέσει πολύ και στα παιδιά.
3)Φωτογραφία σερβιρίσματος δεν υπάρχει, γιατί οι μπαταρίες της μηχανής εξέπνευσαν την πιο ακατάλληλη στιγμή.4)Σε άλλες περιοχές το σφουγγάτο του Αϊ-Γιώργη είναι γλυκιά ομελέτα που σερβίρεται με μέλι.
Επ’ ευκαιρίας της γιορτής του Άι-Γιώργη του Μεθυστή εύχομαι σε όλους μας καλά κρασιά…
Και σε όσους γιορτάζουν τον Απρίλη, θα τα πούμε τότε!
Μα τι ωραία και αυτη η ανάρτηση βρε Vita μου πόσο απολαμβάνω να σε διαβάζω!
Και το σφουγγάτο τέλειο γι αοταν εχουμε κιμά περίσσευμα!
Φιλιά πολλά!
Απολαυστική όπως πάντα!!
Χρόνια Πολλά λοιπόν στους Κρητικούς Γιώργηδες που γιορτάζουν αύριο!!
Μακάρι ο Αγ. Γεώργιος να φωτίσει και κανέναν άλλο του χρειάζεται!!
Αυτό είναι πολύ ωραίο έθιμο! Και κάνει τους Γιώργηδες που το γιορτάζουν πιο χαρούμενους χάρη στα νέα κρασιά!
Να σαι καλά βρε Βαγγελιώ μου, με τις τόσες όμορφες αναρτήσεις σου.
Καλή αυριανή λοιπόν σου εύχομαι. Και πάντα με υγεία στο σπιτικό σου.
Πολυ σωστους τους βρισκω τους κρητικους με τον Αι-Γιωργη τους τον μεθυστη! Πολυ ενδιαφερουσα και η συνταγη και σιγουρα νοστιμη!
Αλλη μια υπέροχη – όπως πάντα – ανάρτηση με πλούσια λαογραφικά στοιχεία και έθιμα. Νά ΄σαι καλά που τα περιγράφεις, τα επικοινωνείς και τα διατηρείς! Χρόνια πολλά στους Γιώργηδες λοιπόν! Όσο για το σφουγγάτο τι να πώ, όσο νόστιμο και να είναι επισκιάστηκε….
Ενδιαφέρουσα συνταγή, ενδιαφέρουσες πληροφορίες.Τελικά , κάθε κομμάτι της πατρίδας μας έχει την δική του παράδοση.
Ο τρόπος που γράφεις ξεγελάει και κανέις νομίζει ότι σε έχει αντίκρυ του και του μιλάς!
Δεν έχω δοκιμάσει ποτε σφουγγάτο.. ίσως επειδή κάνω πάντα πολύ λίγη σάλτσα για τα μακαρόνια :)) Αλλά μου κίνησες την περιέργεια. ..
Καλά κρασιά λοιπόν :))
Πολύ ενδιαφέρουσα συνταγή θα έλεγα και πολύ ωραία ιδέα για τον κιμά που περισσεύει…Ευχαριστώ. Καλό μήνα.
Όμορφη παράδοση και λατρεμένη Κρήτη!!
Έχει τύχει να φτιάξω ομελέτα με κιμά που περίσσεψε, χωρίς βέβαια να ξέρω την παράδοση αυτή.
Να είσαι καλά να γράφεις τόσο όμορφες αναρτήσεις για την Κρήτη.
Ε ρε και νάμουν εκεί…
Νένα
Μα τι ωραία έθιμα που έχετε στην Κρήτη!!!
Το σφουγγάτο πολύ ενδιαφέρουσα πρόταση, πάντα μου περισσεύει κιμάς από μακαρόνια!
Φιλάκια, καλό βράδυ!
Τι ωραία η ιστορία με τον Αη Γιώργη! Και του σφουγγάτο επίσης!
θαυμάζω το σφουγγάτο σου,εύχομαι Χρόνια Πολλά στους Γιώργηδες τους μεθυστές και λέω καλά κρασιά σε κάποιους άλλους Γιώργηδες εδώ δικούς μας που δεν είναι μεθυστές αλλά σουρωμένοι,αφού αλλού πατάνε κι αλλού βρίσκονται…
φιλιά και καλό βράδυ…-:))
επιστρέφω με ευχαριστίες για την έμπνευση που μου έδωσες στην ανάρτηση που έκανα μόλις διάβασα τη συνταγή σου…-:)))
Έρη ευχαριστώ πολύ.Το σφουγγάτο ήτνα το πρόσχημα για τον Μεθυστή 🙂
Ξανθή μου σ' ευχαριστώ πολύ.Αμήν!
Πηνελόπη ναι! Ήταν η πρόφαση για γλέντια πριν το λιομάζεμα. Ευχαριστώ πολύ για τα παινέματα!
Σοφία μου νάσαι καλά! Ευχαριστώ πολύ!
mm_skg Μπα κι αυτοί το παράτησαν το έθιμο στις μέρες μας 🙂
Παράκελσε ευχαριστώ πολύ. Έτσι είναι! Παντού υπάρχουν ενδιαφέρουσες ιστορίες.
Νένα μακάρι να ερχόσουν κάποτε κι ας μην ήταν τ' Αϊ Γιώργη 🙂
Έλενα κι εμένα! Είναι αχόρταγο το μάτι μας φαίνεται :-). Βρίσκω όμως τι να τον κάνω όπως βλέπεις 🙂
Royal ευχαριστώ πολύ! Δεν σε φτάνω βέβαια σε καμία περίπτωση :-).Πολύ δασκαλίστικα τα λέω μου φαίνεται εμένα :-).
Εύα σ' ευχαριστώ πολύ. Τα περισσεύματα πρέπει να αξιοποιούνται στις μέρες μας!
Κική η ιστορία υπάρχει σε παραλλαγές κι αλλού. Το σφουγγάτο είναι της αξιοποίησης που λέει κι η Πηνελόπη!
Βιβή μου σ' ευχαριστώ. Η ανάρτησή σου απολαυστική! Χαίρομαι που την ενέπνευσε το post!
Τρελαίνομαι για ομελέτα και θα τη δοκιμάσω σίγουρα! Κοίτα να δεις που είμαστε κοντοχωριανές, αλλά τις μισές συνταγές που δημοσιεύεις εγώ δεν τις ξέρω…..δεν τις συνηθίζουμε δηλαδή…..
@
στο έχω γράψει ξανά,
είναι σπουδαίο (πολύτιμο), που πλαισιώνεις με λαογραφία και πατριδογνωσία !
μας χρειάζεται…
Ανεράιδα μου, κι εγώ με ψάξιμο βρίσκω αρκετές, δεν τις φτιάχνω κάθε μέρα. Βέβαια ετούτη εδώ γίνεται συχνά, γιατί με μια κούπα κιμά και πολλά συμπαρομαρτούντα κάνεις φαγάκι…
quartier libre Σ' ευχαριστώ πολύ! Δεν ήθελα το blog να είναι απλή καταγραφή συνταγών. Το φαγητό είναι κουλτούρα, έτσι δεν είναι;
@
φυσικά !
έτσι είναι.
την έχω ήδη δει τη συνταγή.παρακολουθω τα μπλογκ απο google reader στη σουλεια για να μη βλεπουν οτι χαζεύω 😉
Αγαπητή μας δασκάλα
(…όχι, δεν με είχατε στο σχολείο, είστε σπουδαία δασκάλα μαγειρικής και ζαχαροπλαστικής και κρητικών παραδόσεων!)
Θα μού επιτρέψετε ένα σχόλιο για την γιορτή. Στις 3/11, η εκκλησία γιορτάζει την “Ανακομιδή Των Ιερών Λειψάνων Του Αγίου Γεωργίου Του Μεγαλομάρτυρα Και Τροπαιοφόρου και την Ανάμνηση των Εγκαινίων Του Ναού Του Αγίου Γεωργίου Του Μεγαλομάρτυρα Και Τροπαιοφόρου Στη Λύδδα Της Ιόππης”, δηλαδή, είναι όντως γιορτή του Αγίου Γεωργίου!
Δεν υπάρχει πιο τιμητικός τίτλος από τον τίτλο της δασκάλας! Ευχαριστώ πολύ! Μα ναι, φυσικά και είναι γιορτή του Αγίου Γεωργίου, δεν είναι απλά μια μέρα καθιερωμένου εθίμου. Στην περιοχή μου έχουμε και εκκλησίες που γιορτάζουν στις 3 Νοεμβρίου!
πραγματικά ενδιαφέρουσα δημοσίευση. Πόσο εκτιμώ όταν μαθαίνω το πρώτο πολιτιστικό στοιχείο του ανθρώπου μέσα από την ιστορία τα έθιμα και τις παραδόσεις. πρώτα η γνώση και ύστερα μαγειρεύεις… Συγχαρητήρια!! σας στέλνω μια εκπομπή μουhttps://www.youtube.com/watch?v=sAdX7joyzL8&t=1986s&ab_channel=GRigoriosZeimpekis
Σας ευχαριστώ πολύ!