Ντολμάδες με κολοκυθοανθούς (αθουλένιοι) και κολοκυθοανθοί γεμιστοί με τυριά

Vegan/vegetarian

Ό,τι πιο καλοκαιρινό!

Αποκλειστικά καλοκαιρινό φαγητό οι αθουλένιοι ντολμάδες. Όποιος το έχει δοκιμάσει δεν το ξεχνά. Εμείς στην Κρήτη το θεωρούμε από τα καλύτερα και όποτε βρούμε αθούς θα τους γεμίσουμε σκέτους ή ανάμεικτους με κληματόφυλλα! Είναι δε εξαιρετικό φίλεμα, για εκλεκτούς επισκέπτες. Αθούς λέμε στην Κρήτη τους ανθούς. Η λέξη είναι γένους αρσενικού. Είναι Ο αθός. Από τον ανθό και όχι το άνθος. Και ο τόνος στο ο. Γιατί στο α, η λέξη γίνεται άθος και σημαίνει στάχτη. Τη συναντούμε στον Ερωτόκριτο του Κορνάρου , και στην Ερωφίλη του Χορτάτζη ,ίσως και σε παλαιότερα κείμενα που εγώ δεν έχω υπόψη μου…

Λέει λοιπόν ο Κορνάρος
……………………………
Δέντρη μ’ αθούς και με καρπούς
και δροσερά λιβάδια.
………………………..
και αλλού
………………………………..
Για τούτο, οπού ναι φρόνιμος, μηδέ χαθεί στα Πάθη,
το ρόδον κι όμορφος αθός γεννάται μες στ’ αγκάθι.
…………………………….

Και ο Χορτάτζης (στον ύμνο προς τον ήλιο),
…………………………………
Και πάλι σα σιμώσεις κι αρχινίζεις
Τα χιόνια να σκορπάς και να ζεσταίνεις
Τον κόσμο, όλη τη γη μ’ αθούς γεμίζεις
……………………………………………….
Αλλά και σήμερα τη χρησιμοποιούμε τη λέξη. Οποιοδήποτε άνθος, ακόμη και των δέντρων και των λαχανικών, αθό το λέμε. Λέμε π.χ. με πειράζει ο αθός τσ’ ελιάς (ιδιαίτερα αλλεργιογόνος).

Και ακόμη, λέμε τη φράση ο αθός τσι νιότης , εννοώντας τα σπυράκια της ακμής! Οξύμωρο που δείχνει προσωρινό του πράγματος, παρηγοριά στους εφήβους.

Κι όμορφες μαντινάδες την περιέχουν:

Ποιός κηπουρός φροντίζει σε, βιόλα μου μπαλκονάτη
κι όλες του χρόνου τσ’ εποχές είσαι μ’ αθούς γεμάτη.
Και
Βιόλα που σε μεγάλωσα με τω μαθιώ μου δάκρυα
εγώ επερίμενα αθούς κι εσύ πετάς αγκάθια
Κι ακόμη
Ω! λεμονιά μου με τσ’ αθούς στο δέτη φυτεμένη
πόσοι για το χατήρι σου δεν είναι γκρεμισμένοι!
(ο δέτης είναι ο γκρεμός)

Όμως, η ερώτηση «θες να σου φέρω αθούς;» αυτή την εποχή -και όλο το καλοκαίρι-, παραπέμπει μόνο σε ένα ανθό .Στο κολοκυθολούλουδο, στον κολοκυθοανθό!

Όχι μόνο αυτόν που έχουν στην άκρη τα κολοκυθάκια (εμείς αυτόν σπάνια τον γεμίζουμε, τον μαγειρεύουμε μαζί με τα κολοκυθάκια), αλλά τον άλλο, τον αρσενικό με τον λεπτεπίλεπτο μίσχο και το υπέροχο χρώμα.

Οι κολοκυθοανθοί αυτοί είναι πολύτιμο υλικό, πολύτιμο πεσκέσι. Δύσκολα τους βρίσκεις στην αγορά. Τους απολαμβάνουν όσοι έχουν δικά τους περβόλια ή όσοι έχουν καλούς φίλους (με δικά τους περβόλια). Ίσως σε κάποιες λαϊκές να μπορείτε να τους βρείτε αν είστε πρωινοί τύποι.

Μαζεύονται πρωί πρωί, και είναι εύθραυστοι , μεταξένιοι και…φωτοευαίσθητοι. Μπορούμε βέβαια να τους διατηρήσουμε δυο τρεις μέρες στο ψυγείο, βάζοντάς τους τον ένα μέσα στον άλλο σε κλειστό μπολ.

Περιποιημένους λοιπόν και δροσερούς δροσερούς μέσα σ’ ένα μπολ, μου τους έφερε η φίλη και συνάδελφος από το περβόλι της . Καμιά τριανταπενταριά πανέμορφους αθούς, να φτιάξω αθουλένιους ντολμάδες. Οι δώδεκα γεμίστηκαν με τυριά και τηγανίστηκαν με κουρκούτι. Οι υπόλοιποι έγιναν αθουλένιοι ντολμάδες που μαζί τους φυλλένιους (έτσι λέμε τους ντολμάδες με αμπελόφυλλα) αποτελούν κλασικό πιάτο της εποχής.

Για να τους χρησιμοποιήσουμε, τους ξεπλένουμε και τους αφήνουμε για λίγο γυρισμένους ανάποδα να στραγγίξουν. Τους στήμονες δεν είναι ανάγκη να τους βγάλουμε, εκτός αν δεν είναι ολόφρεσκοι. Βλέπετε, είναι πολύ ευαίσθητοι και η αλλοίωση των αθών αρχίζει απ’ αυτούς. Βγάζουμε μόνο κάποια μικρά σαν νυχάκια πράσινα φυλλαράκια στη βάση του άνθους γιατί είναι σχετικά σκληρά.

Αθουλένιοι ντολμάδες

Η γέμιση είναι η ίδια με εκείνη που φτιάχνουμε για τους ντολμάδες με αμπελόφυλλα. Άλλωστε, τις περισσότερες φορές αυτά τα ντολμαδάκια, φυλλένια και αθουλένια συνυπάρχουν στην κατσαρόλα. Μπορώ να πω πως το ένα είδος νοστιμίζει το άλλο. Η υπόξινη γεύση του κληματόφυλλου δίνει άλλη ουσία στον κολοκυθοανθό αλλά και ο κολοκυθοανθός «απαλαίνει» το κληματόφυλλο.

Βάζουμε τους γεμισμένους αθούς στην πάνω μεριά της κατσαρόλας γιατί γίνονται πιο γρήγορα , αλλά φροντίζουμε να τους σκεπάσουμε με φύλλα για να μη στεγνώσουν.

Αυτή τη φορά, αντί αγκινάρα που γράφω στα υλικά της συνταγής των ντολμάδων, έβαλα τριμμένο κολοκύθι. Μπορούμε να βάλουμε και από τα δύο. Επίσης στη γέμιση των αθουλένιων πηγαίνει πολύ ο χόντρος.

Ας έλθουμε τώρα στην άλλη συνταγή :

Τηγανητοί κολοκυθοανθοί γεμισμένοι με τυριά

Εκτύπωσε μόνο τη συνταγή!

Υλικά

Για το γέμισμα με τυριά:
Κολοκυθοανθοί (κατά προτίμηση «αρσενικοί» , αλλά κάνουν και αυτοί από τα κολοκυθάκια)
1 κουταλιά ξινομυζήθρα για κάθε ανθό (ή μια κουταλιά μικρούς κύβους κρητικής γραβιέρας )
½ -1 φυλλαράκι αβάρσαμο ( δυόσμο) για κάθε ανθό αν χρησιμοποιήσουμε ξινομυζήθρα
Κουρκούτι (για τους 12 που γέμισα, έφτιαξα 1 δόση)
Ελαιόλαδο για το τηγάνισμα

Επί το έργον

Επί το έργον:
Φτιάχνουμε το κουρκούτι,γιατί όπως αναφέρω και στην συνταγή πρέπει να “ξεκουραστεί” κανένα μισάωρο για να κολλά στην τροφή που θα τηγανίσουμε (είναι θέμα …γλουτένης).

Ψιλοκόβουμε το δυόσμο και τον ανακατεύουμε με τη ξινομυζήθρα .Βάζουμε από μια κουταλιά σε κάθε αθό. Διπλώνουμε τα δύο από τα πέντε φύλλα πάνω από τη γέμιση και γυρίζουμε τα υπόλοιπα τρία να σκεπάσουν τα πρώτα.

Όταν τελειώσουμε, τους βουτάμε στο κουρκούτι και τους τηγανίζουμε λίγους λίγους σε ελαιόλαδο.

Όταν ροδοκοκκινίσουν από τη μία πλευρά, τους γυρίζουμε και από την άλλη.Τους βγάζουμε σε χαρτί κουζίνας. Σερβίρουμε τους τηγανισμένους αθούς αμέσως. Το λεμόνι είναι προαιρετικό αλλά τους πηγαίνει.

Απολαύστε τους με ρακή, ούζο, παγωμένο λευκό κρασάκι ή μπυρίτσα!

Παρατηρήσεις

Παρατηρήσεις:

1)Αν βάλουμε γραβιέρα μπορούμε να παραλείψουμε το δυόσμο
2) Το ελαιόλαδο πρέπει να είναι καυτό αλλά όχι να καπνίζει. Εγώ το δοκιμάζω ρίχνοντας μια σταγόνα χυλό μόλις αρχίσει να ζεσταίνεται. Όταν αρχίσει να τσιτσιρίζει το λάδι γύρω της και ανεβεί η σταγόνα στην επιφάνεια, η θερμοκρασία είναι η σωστή.
3)Αν έχετε δικό σας περβόλι μαζέψτε τους αθούς κάθε μέρας και βάλτε τους τον ένα μέσα στον άλλο.

Βάλτε αυτές τις στίβες των ανθών μέσα σε μπολ που κλείνει καλά και διατηρείστε τους στο ψυγείο 3-4 μέρες. Έτσι , ακόμη και μικρή να είναι η παραγωγή σας θα έχετε αρκετούς για να τους δοκιμάσετε.
4)Αντί ξινομυζήθρα μπορούμε να βάλουμε τριμμένη φέτα ή ένα μείγμα τυριών της αρεσκείας μας.
5)Αν χρησιμοποιήσουμε λευκά τυριά, εκτός από δυόσμο μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε φρέσκια ή ξερή ρίγανη, ή βασιλικό.

Καλά να είστε, καλά να περνάτε!

Βρείτε μας:

Facebook

Instagram

Youtube

Βαγγελιώ Κασσαπάκη

Η Βαγγελιώ, δημιουργός, υπεύθυνη για το βασικό περιεχόμενο και "ψυχή" του site, είναι μαθηματικός, πτυχιούχος της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών του Ε.Α.Π. (Σπουδές στον Ευρωπαϊκό Πολιτισμό) με σεμινάρια και επιμορφώσεις στην "Κρητική Διατροφή" και καταρτισμένη στο πρόγραμμα "Γαστρονομικός Τουρισμός και Διεθνής Γαστρονομία" του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου. Μαγείρισσα με μεράκι και περιέργεια για τα παλιά και τα καινούρια εδέσματα, τα παλιά και τα καινούρια προϊόντα και υλικά που παράγει η Κρήτη αλλά και όλος ο κόσμος. Κυρίως και πάνω από όλα όπως λέει η ίδια, μητέρα και γιαγιά υπέροχων παιδιών και εγγονιών που ευτυχώς έχουν μάθει να εκτιμούν την καλή κουζίνα και τις σωστές πρώτες ύλες!