Οι μυζηθρόπιτες με ξινομυζήθρα!
Η αρχική μορφή του σαρικιού δεν ήταν αυτή που ξέρουμε σήμερα και που σ΄όλη την Ελλάδα το συνδέουν με την Κρήτη. Ήταν ένα πολύχρωμο μεταξωτό μαντήλι το «λαχουρί» που το τύλιγαν γύρω από το φέσι. Όταν όμως πενθούσαν τύλιγαν γύρω από το φέσι μαύρο μαντήλι ή τούλι. Kατά τη λαογράφο Ε. Φραγκάκη, το φορούν κατ’ αρχήν οι εξισλαμισμένοι κρητικοί, οι τουρκοκρητικοί, αλλά υιοθετείται εντέλει και από τους Χριστιανούς της Κρήτης από αντίδραση.
Για το σαρίκι που γνωρίζουμε σήμερα , το πλεκτό άσπρο ή μαύρο που “αντίγραφά” του υπάρχουν σε όλα τα τουριστικά μαγαζιά, ο Ι.Τσουραχλάκης αναφέρει :
«Πρέπει να γνωρίζουμε ότι το σύγχρονο πλεχτό μεταξωτό μαύρο σαρίκι, που θεωρείται στις μέρες μας το παραδοσιακό κεφαλοκάλυμμα του Κρητικού, με τα πυκνά κρόσσια που μοιάζουν με δάκρυα, έκανε την εμφάνισή του το δεύτερο τέταρτο του 20ου αιώνα στην κεντρική Κρήτη. Λέγεται πως έχει πολλά κρόσσια για να δείξει τα πολλά χρόνια της Τουρκοκρατίας στην Κρήτη και συμβολίζουν, με το σχήμα τους, τη θλίψη και το θρήνο που προκάλεσε το ολοκαύτωμα της Μονής Αρκαδίου στα 1866».
Το κρουσσάτο κεφαλομάντηλο – ονομάζεται έτσι επειδή έχει κρόσσια – τυλίγεται αριστοτεχνικά γύρω από το κεφάλι ώστε τα κρόσσια να πέφτουν πάνω στο κούτελο.Το τύλιγμα του σαρικιού και το δέσιμό του διέφερε από νομό σε νομό ακόμη και από επαρχία σε επαρχία. Ούτως ή άλλως όμως δηλώνει ακόμη και σήμερα τόπο καταγωγής μαζί με το μαχαίρι με τη χαρακτηριστική μοναδική στον κόσμο λαβή σε σχήμα V
Η φωτογραφία είναι από εδώ |
Βάλε σαρίκι κρητικό
μαχαίρι στη ζωσά σου
να διαλαλείς τον τόπο σου
σε κάθε περασά σου
Αυτό είναι λοιπόν το εξάρτημα της κρητικής φορεσιάς, που έδωσε το όνομα και το σχήμα του στις στριφτές πίτες της Κρήτης, τις σαρικόπιτες.Το χαρακτηριστικό τους, πέρα από το σχήμα τους , είναι ότι γίνονται με ξινή μυζήθρα και τρώγονται κατά προτίμηση με μέλι. Συνοδεύουν δε, θαυμάσια τη ρακή.
Το φύλλο είναι το ίδιο που χρησιμοποιούμε στις περισσότερες πίτες μας.
Άλλος τρόπος κατασκευής της κλασικής μυζηθρόπιτας είναι η τσιμπητή στην άκρη με το χέρι ή το πιρούνι μυζηθρόπιτα που γίνεται με το ίδιο φύλλο.
Το τσίμπημα συνηθίζεται και στις χορτόπιτες και στις κολοκυθόπιτες και γενικά σε όλες τις πίτες τηγανιού στην Κρήτη. Δείτε αναλυτικά τον τρόπο στο βιντεάκι:
Έχω δώσει τη συνταγή στις χορτόπιτες και επαναλαμβάνω εν ολίγοις μόνο τα υλικά
Βιβλιογραφία:
http://users.sch.gr/psaroudak/brakasalbari.htm
Τσουχλαράκης Ι, «Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ Η ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΦΟΡΕΣΙΑΣ», Αθήνα 1997
Φραγκάκη Ευ. Η λαϊκή τέχνη της Κρήτης, ανδρική φορεσιά, Αθήνα 1960
Δοκιμάστε τις!
Υλικά
2κούπες νερό χλιαρό
1 κούπα ελαιόλαδο
Μισή κούπα ρακή
Χυμό ενός λεμονιού
Λίγο αλάτι (ένα κοφτό κουταλάκι του γλυκού)
Περίπου ένα κιλό αλεύρι για όλες τις χρήσεις
Με τις αναλογίες αυτές γίνεται κριτσανιστό. Αν το θέλετε πιο μαλακό μειώστε το λάδι σε μισή κούπα. Το λάδι είναι που κάνει το φύλλο κριτσανιστό. Επίσης μπορείτε να αντικαταστήσετε τη ρακή με άοσμο τσίπουρο ή ξύδι από σταφύλι.
Γέμιση:
1 περίπου κιλό ξινομυζήθρα
Για το τηγάνισμα: ελαιόλαδο και μόνο ελαιόλαδο.
Εδώ πρέπει να σημειώσω πάλι ότι το πιο κατάλληλο λάδι για τηγάνισμα είναι το ελαιόλαδο. Όπως μας λένε οι ειδικοί είναι πιο ανθεκτικό από τα σπορέλαια στις υψηλές θερμοκρασίες (μέχρι και πέντε φορές) γιατί είναι πλούσιο σε μονοακόρεστα οξέα και σε βιταμίνη Ε. Δεν διασπάται λοιπόν εύκολα σε βλαβερά για την υγεία προϊόντα.Το ελαιόλαδο μάλιστα της Κρήτης που χαρακτηρίζεται στις περισσότερες περιπτώσεις “έξτρα παρθένο” , γεγονός που το κάνει ιδανικό για τηγάνι.
Σερβίρισμα:
Μέλι, κανέλα, και προαιρετικά σουσάμι καβουρντισμένο και κοπανισμένο καθώς και καρύδια κοπανισμένα.
Επί το έργον
Δείτε το βιντεάκι μας που θα σας βοηθήσει στην εκτέλεση της συνταγής:
Φτιάχνουμε τη ζύμη για το φύλλο όπως περιγράφω εδώ και το αφήνουμε να ξεκουραστεί τουλάχιστον 30 λεπτά.
Ανοίγουμε λεπτό φύλλο και κόβουμε λωρίδες με πλάτος μιας περίπου παλάμης (7-8 cm) και μήκος πάνω κάτω 30cm (ή και παραπάνω). Σκορπάμε κατά μήκος της λωρίδας την ξινομυζήθρα και την κλείνουμε διπλώνοντας και από τις δυό της μεριές. Πατάμε με το χέρι μας να κολλήσει (αλείφουμε και με λίγο νεράκι αν χρειάζεται…) και στρίβουμε σε σαρίκι την πίτα μας.
Όταν τελειώσουμε, τις τηγανίζουμε σε μπόλικο καυτό λάδι γυρίζοντας τις και από τις δυό μεριές. Τις βγάζουμε σε χαρτί κουζίνας και τις σερβίρουμε ζεστές ή κρύες με μέλι και κανέλα και- αν θέλουμε- σουσάμι ή καρύδια κοπανισμένα.
Οι απλές μυζηθρόπιτες σερβίρονται συχνά και σκέτες ή με αχνοζάχαρη
Παρατηρήσεις
1) Μέσα στη γέμιση μπορούμε να προσθέσουμε λίγο ψιλοκομμένο δυόσμο
2) Μπορούμε να καταψύξουμε τις σαρικόπιτες και να έχουμε ένα εύκολο κέρασμα ανά πάσα στιγμή.
3) Επειδή είχα χρησιμοποιήσει λίγη μυζήθρα σε άλλες χρήσεις, περίσσεψε φύλλο και έφτιαξα μερικές τηγανόπιτες.Η γιαγιά μου μας τις έφτιαχνε συχνά όταν περίσσευε φύλλο, στρογγυλές στο μέγεθος του τηγανιού. Μας τις σέρβιρε με μπόλικο μέλι , κανέλα και κοπανισμένο καβουρνισμένο σουσάμι, διπλωμένες στα τέσσερα.Δεν είναι κρέπες.Είναι τραγανές και πεντανόστιμες.Προσωπικά, φροντίζω πάντα να περισσέψει φύλλο, είτε από τις μυζηθρόπιτες είτε από τις χορτόπιτες, για να φτιάξω μερικές τηγανόπιτες.
Η συνταγή περιέχει τοποθέτηση προϊόντος. Προβάλλουμε αποκλειστικά προϊόντα που ταιριάζουν με την φιλοσοφία του site και που χρησιμοποιούμε κι εμείς οι ίδιοι.
η νοστιμιά τους είναι δεδομένη, υπέροχη ανάρτηση κατατοπιστική και οι πληροφορίες για το σαρίκι άκρως ενδιαφέρουσες
Καλημέρα Vita 🙂
Χορταστική τραγανή πεντανόστιμη η ανάρτησή σου!!!
Την κατέβασα μονορούφι :))
"Μία απ όλα" για μένα (να πάρει και κανένας άλλος)
Φιλιά
Γεια στα χέρια σου
Φαίνονται τόσο λαχταριστές και η αλήθεια είναι ότι δεν έχω δοκιμάσει ποτέ…:(:(
Μια και για μένα παρακαλώ…..
Καλή σου μέρα
Πολύ ωραίες οι πληροφορίες που μας δίνεις.
Και οι σαρικόπιτες πεντανόστιμες.
Γεια στα χερια σου.
Πεντανόστιμες οι σαρικόπιτες. Και οι πληροφορίες πολύ καλές για όσους δεν γνωρίζουν την ιστορία της.
Καλημέρα Vita!!!
Εχω μεγάλη αγάπη στις πιτούλες αυτές!!Η παρουσίαση εξαιρετική, ωστε να μπορούμε να τις φτιάχνουμε Ολοι!!
Φιλάκια
Γαστερόπληκτη ευχαριστώ!
κ.Γιώργο και δυο και τρείς αν θέλεις!Πολλές έφτιαξα.
Νατάσα κερνώ.Πρέπει να τις δοκιμάσεις οπωσδήποτε.
Ευχαριστώ Μάριον.Κι εσύ χρυσοχέρα είσαι απ' ότι βλέπω 🙂
Λίνα εγώ τις προτιμώ από τις γλυκιές μυζηθρόπιτες αν έχω καλό μέλι :-)Εσύ πώς τις φτιάχνεις;
Ριρή ευχαριστώ πολύ.Έτσι τις φτιάχνεις κι εσύ;Θα μ' ενδιέφερε και η δική σου συνταγή
Υπεροχες μπορω να παραγγειλω καμια 10αρια?Θα προσπαθησω να τις φτιαξω και εγω.Φανταστικές!!!!Μπράβο
Τις έχω φτιάξει με συνταγή της Λίνας και μαλάκα που μου είχε χαρίσει όταν ήρθα στα Χανιά.
Απίθανη γεύση!!
Οι πληροφορίες σου πολύ ωραίες, όταν τις έφτιαξα είχα κάνει ένα ψάξιμο.
Ευχαριστούμε.
Πολύ ωραίες οι πληροφορίες! Δεν τις ήξερα! Όσο για τις πίτες, μόλις είδα τη μυζήθρα, έψαξα να βρω και το μέλι που θα έβαζα από πάνω! Μιαμ!
Συγχαρητήρια Vita.
Πληροφορίες εμπεριστατωμένες και και χρήσιμες.
Για τις σαρικόπιτες τι να πω!; Δύσκολο να καταφέρω να ανοίξω τόσο νοικοκυρεμένο και λεπτό φύλλο…Οπότε θα κεραστώ από τις δικές σου!
Καλό Σ/Κ Vita μου.
Ζ.
Από της σαρικόπιτες πήγα στις μυζιθρόπιτες, στις σφακιανές και στις χορτόπιτες…!!!! Και αφού μελέτησα όλες αυτές τις συνταγές σου, πήρα χαρτί και στυλό για να ψωνίσω αύριο υλικά και να φτιάξω πιτούλες.
Αλήθεια δεν είχες καταλάβει ότι είμαι κρητικιά; Δεν είδες το -άκη στο επίθετό μου; Eίμαι, και μάλιστα τόσο περήφανη γι'αυτό, που ξεχνάω το αλλο μου μισό που είναι η Κέρκυρα!
Νάντια, ευχαρίστως να σε φιλέψω.Αλλά να τις κάνεις κι εσύ.Αξίζουν!
Ξανθή είδα την συνταγή της Λίνας.Δεν διαφέρει από τη δική μου, έτσι δεν είναι;
Κική είναι οι πίτες που προτιμώ απ' όλες ετούτες εδώ.Σχεδόν πάντα έχω στη κατάψυξή μου.Έλα με το μέλι σου και βάζω τις πίτες 🙂
Ζαμπία μακάρι να μπορούσα να σε κεράσω! Τόσα που κάνεις με εκπλήσεις που δεν ανοίγεις φύλλο.Μια ιδέα είναι!
Μαρίνα ψάχνω να βρω κάπου το επίθετό σου και δεν το βρίσκω 🙂 Κι η Κέρκυρα δεν πάει πίσω ούτε σε ομορφιά ούτε σε νοστιμιές από την Κρήτη!Περιμένω τα αποτελέσματα της προσπάθειάς σου!
Συγνώμη, ξέχασα οτι το είχα βγάλει απο το προφίλ μου…!!! Και αφηρημένη και ερωτευμένη(ακόμα), τι να σου κάνει και αυτό το μυαλό…
Πολύ μ' αρέσει που στις συνταγές έχει και την ιστορία που σχετίζεται με το θέμα 🙂
Φαίνεται και πολύ νόστιμη η πίτα!
Πολλές φορές αναρωτήθηκα …για το μαύρο κροσσάτο μαντήλι,ευχαριστώ για τις πληροφορίες σου.
Τις πίτες σου τις κάνουμε και εμείς εδώ.
Καλή σου μέρα.
Εγώ πάλι που πάω τόσα χρόνια στην Κρήτη γιατίιιιιι δεν έχω φάει σαρικόπιτες οέο;;;; ωρέ τι έχασα!!!! δεν πειράζει την επόμενη φορά προς το παρόν πέρνω μια από σένα!
Φιλιά
Σου εύχομαι να είσαι πάντα τυχερή όπως σήμερα! Συγχαρητήρια!
Οτιδίποτε με τυρί και μέλι είναι στα αγαπημένα μου. Φοβερές οι Σαρικόπιτες.
Κύνθια ευχαριστώ.Θέλω όπου μπορώ να αναφέρω τα λαογραφικά στοιχεία που συνδέονται με τις συνταγές.
Δήμητρα είναι οι γνωστές στριφτές πίτες που κάνετε στο φούρνο ή έχετε και αντίστοιχες του τηγανιού;
Αστέρι την επόμενη φορά πρέπει να ρθείς σπίτι μου 🙂
foodjunkie.eu ναι είναι από τις νοστιμότερες κρητικές πίτες. Κι εμένα ο συνδυασμός που λες είναι από τους καλύτερούς μου.
Πραγματικά είναι από τις νοστιμότερες κρητικές πίτες, μπράβο Vita!!
Vita μου τις λατρεύω τις σαρικόπιτες! Μακάρι να μπορούσα και εγώ να ανοίξω τέτοιο όμορφο φύλλο όπως το δικό σου…! Συγχαρητήρια για την όμορφη ανάρτηση σου για άλλη μια φορά!!
Φιλάκια!
Μανουσίνα ευχαριστώ.Όλα τα έχεις δοκιμάσει από την πεθερούλα σου απ' ότι βλέπω ε; 🙂
Picky δεν είναι δύσκολο.Στην αρχή κι εμένα μου έβγαινε σε κάτι παράξενα σχήματα που μόνο φύλλο δεν θύμιζαν.Εξάσκηση θέλει.
καλα τρελαινομαι για σαρικόπιτες!!!
ευτυχως που βρηκα το blog σου,
γιατι γενικα τρελαινομαι για την κρητικη κουζινα!
P.S.:σε πειραζει να βαλω το blog σου ως αγαπημενο στο δικο μου?
Alvina καλώς όρισες.Χαίρομαι κι εγώ που με βρήκες.Καθόλου δεν με πειράζει να βάλεις το blog μου στα αγαπημένα σου.Απεναντίας με τιμά.
[…] όση μας περισσέψει από χορτόπιτες, μυζηθροπιτάκια, σαρικόπιτες! Ελαιόλαδο για το τηγάνισμα Για το σερβίρισμα: Μέλι, […]
[…] τα πάσης φύσεως πιτάκια με ξινομυζήθρα. Ειδικά οι σαρικόπιτες με έχουν […]
[…] Η ξινομυζήθρα σε αλμυρές πίτες αντικαθιστά τη φέτα με άριστα αποτελέσματα. Παράλληλα, χρησιμοποιείται σαν γέμιση σε πολλά παραδοσιακά πιτάκια και μπουρέκια με κορυφαία εφαρμογή κατά τη γνώμη μου στις σαρικόπιτες. […]
[…] Η ξινομυζήθρα σε αλμυρές πίτες αντικαθιστά τη φέτα με άριστα αποτελέσματα. Παράλληλα, χρησιμοποιείται σαν γέμιση σε πολλά παραδοσιακά πιτάκια και μπουρέκια με κορυφαία εφαρμογή κατά τη γνώμη μου στις σαρικόπιτες. […]
Καλησπέρα,
σας παρακολουθώ χρόνια και έχω δοκιμάσει πολλές συνταγές σας. Κάνετε καταπληκτική δουλειά!
Φτιάξαμε σήμερα τις σαρικόπιτες σας, το φύλλο είναι φανταστικό, ελαστικό. Το μόνο πρόβλημα είναι ότι από μέσα το φύλλο ήταν σχεδόν άψητο. Από τι πρόσεξα τώρα στις φωτογραφίες σας, δεν κάνετε τις πιτούλες πολύ σφικτές. Μήπως φταίει ότι εμείς τις σφίξαμε αρκετά; Που αλλού μπορεί να οφείλεται το πρόβλημα;
Ευχαριστώ για την απάντηση και καλή συνέχεια.
Ευχαριστώ πολύ για τα καλά σας λόγια! Μπορώ να σκεφτώ τα παρακάτω (εκτός από το ότι πράγματι φταίει λίγο και το σφικτό τύλιγμα γιατί πρέπει να περάσει ανάμεσά τους το ελαιόλαδο): α)σχετικά χοντρότερο φύλλο β)Πολύ δυνατή θερμοκρασία στο ελαιόλαδο με αποτέλεσμα να τηγανιστούν γρήγορα απ’ έξω χωρίς να έχουν ψηθεί από μέσα. Ελπίζω να βοήθησα και να τις απολαύσετε την επόμενη φορά!
Καλήμέρα και καλή σχολική χρονιά. Ήθελα να σε ρωτήσω μπορώ να κάνω τις Σαρικοπιτες νωρίς το μεσημέρι και να τις φύλαξω σκεπασμενες με πετσέτες στο ψυγείο μέχρι το βράδυ που θα ψήφους? Ενδέχεται να ξεραθεί η ζύμη?
Καθόλου δεν θα ξεραθεί αλλά και να στεγνώσει λίγο δεν πειράζει! Πολλές φορές τις κάνω όταν περιμένω μουσαφίρηδες. Σκεπάστε τις με πετσέτα! Καλή επιτυχία!
Ευχαριστώ πολύ για την άμεση απάντηση. Να σαι καλα
Θα μπορούσαμε να κάνουμε τα πιατάκια και στο φούρνο; σας ευχαριστώ πολύ να είστε καλά
Ναι, γίνονται και στον φούρνο, αλλά υστερούν σε σχέση με του τηγανιού. Έχω άλλες ζύμες πιο κατάλληλες για φούρνο…
Στο χωριό μου (Πατσίδερος) τις πίτες με ξυνή μυζήθρα τις λέμε κατουμέρια. Βαθειά στην Ανατολία στην Τουρκία τις βρήκα και τις έλεγαν κατιμερ
Κοντοχωριανοί είμαστε! Και έχω ρίζα από τον Πατσίδερο. Ναι τό έχω συζητήσει με φίλη (και συγγενή) πατσιδεριανή και δεν μπορέσαμε να το εξηγήσουμε! Γιατί σε όλα τα γύρω χωριά δεν χρησιμοποιούμε αυτή την ονομασία; Και στην Κωνσταντινούπολη κατιμέρ έχουμε φάει!Με διάφορες γεμίσεις εκεί!