Κρητικές ποικιλίες: #12 Ταχτάς

Η ποικιλία Ταχτάς είναι παλαιά γηγενής όπου καλλιεργείται στην Κρήτη από τον 16ο αιώνα ίσως και νωρίτερα (Σταυρακάκης 2010).

Καλλιεργούνταν στην Κρήτη τόσο για κρασί, όσο και για σταφίδα αλλά και επιτραπέζιο. Το κρασί απο ταχτά έχει αρώματα απο άνθη λουλουδιών και εσπεριδοειδή.

Η πιθανή προέλευση του ονόματος Ταχτάς προέρχεται αρχικά από την τουρκική λέξη taht που σημαίνει στην ελληνική γλώσσα θρόνος και δόθηκε αυτή η ονομασία για την ποιότητα του σταφυλιού θεωρώντας ότι ήταν το καλύτερο και του άξιζε ο θρόνος. Όμως αργότερα προστέθηκε και το γράμμα a στο τέλος της λέξης όπου πλέον διαβάζεται και προφέρεται tahta στα τουρκικά. Αυτό στην ελληνική γλώσσα σημαίνει ξύλο, σανίδα. Μάλλον προήλθε λόγω του σκληρού ξύλου της κληματίδας (Ορφανός 2014) χαρακτηριστικό της ποικιλίας, σε συνδυασμό με την πολύ σκληρή φλούδα του σταφυλιού σαν ξύλο και την υψηλή περιεκτικότητα του μούστου σε τανίνες. (Κριμπάς 1943)

Επίσης σε προφορική επαφή με γνωστή Τουρκολόγο πιστεύεται ότι η λέξη taht-a εμφανίζεται μετά τον 14ο αιώνα και εννοούσαν οι Τούρκοι τους τεχνίτες – μάστορες που αποκλειστικά δουλεύανε το συγκεκριμένο ξύλο (tahta) και όχι οποιοδήποτε άλλο ξύλο, που προοριζόταν μόνο για την κατασκευή του θρόνου του εκάστοτε μπέη-άρχοντα. Προφανώς επιβεβαιώνεται έτσι η εκτίμηση της προέλευσης του ονόματος τόσο του Ορφανού όσο και του Κριμπά.

Υπάρχει και η τρίτη εκδοχή του Μπαμπινιώτη (2009) από την τουρκική λέξη tahtiri με την αντίστοιχη ελληνική “ταχτάρισμα” οπου υπαινίσσεται και παρομοιάζει την ομορφιά των μωρών με την σταφυλή της ποικιλίας που λόγω του μεγέθους και του χρώματος είναι πολύ ελκυστική.

Θεωρείται ότι είναι μια από τις ποικιλίες που συμμετείχαν στην παρασκευή του κρητικού Μαλβάζιου οίνου (Κριμπάς, Σταυρακάκης). Από τα 5.000 περίπου στρέμματα που καλλιεργούνταν στο νομό Ηρακλείου τις δεκαετίες 50 έως 70, σήμερα πλέον καλλιεργείται σε μια έκταση μόλις 20 στρεμμάτων.

*Ευχαριστώ τον Γεωπόνο Δημήτρη Τσουπέη για τις πληροφορίες και τις φωτογραφίες.