Το γεγονός αυτό δεν αποδόθηκε κατ’ αρχήν στην κρητική διατροφή αλλά στο γενικότερο τρόπο ζωής των κρητικών (έλλειψη άγχους, καθαρή ατμόσφαιρα κλπ).Αργότερα, ο Γάλλος επιστήμονας Serge Renaud σε έρευνα που πραγματοποίησε από το 1988 ως το 1993 σε δυο ομάδες καρδιοπαθών που η μία διατρεφόταν σύμφωνα με τους κανόνες της Aμερικάνικης Καρδιολογικής Εταιρείας και η άλλη σύμφωνα με τους κανόνες της κρητικής διατροφής διαπίστωσε ότι πληθυσμοί που ζούσαν στο ίδιο περιβάλλον είχαν διαφορετική εξέλιξη στο νόσημά τους ανάλογα με τη διατροφή τους. Έτσι πιστοποιήθηκε αυτό που σήμερα λέγεται «θαύμα της κρητικής διατροφής» αφού οι ασθενείς που διατρέφονταν σύμφωνα με το κρητικό πρότυπο είχαν σημαντικά μικρότερο ποσοστό θανάτων .Αντίστοιχα συμπεράσματα εξήχθησαν από μελέτες που πραγματοποιήθηκαν σε μετανάστες στην Αμερική και την Αυστραλία που διατηρούσαν το διαιτολόγιο της χώρας καταγωγής τους. Το 1991 ο Τομέας Κοινωνικής Ιατρικής του Πανεπιστημίου Κρήτης επανεξέτασε τους ηλικιωμένους του δείγματος της έρευνας των επτά χωρών του Keys και διαπίστωσε ότι 31 χρόνια μετά, οι κρητικοί ζούσαν σε ποσοστό 50% ενώ οι Φιλανδοί είχαν όλοι αποβιώσει!
Σύμφωνα με τον Αντώνη Καφάτο, καθηγητή Προληπτικής Ιατρικής και Διατροφής του Πανεπιστημίου Κρήτης , το διαιτολόγιο των κρητικών της εποχής αποτελούνταν κατά 85% από όσπρια, λαχανικά, άφθονα χόρτα, φρούτα, ελαιόλαδο, και ψωμί (όχι όμως λευκό) .Η κατανάλωση κόκκινου κρέατος ήταν σπάνια ενώ συχνότερα οι κρητικοί έτρωγαν πουλερικά, ψάρι , ντόπια γαλακτοκομικά και κρέας αιγοπροβάτων. Συνόδευαν το φαγητό τους με ένα ποτηράκι κόκκινο κρασί.
Δυστυχώς στα τέλη πια του 20ου αιώνα η διατροφή των κρητικών ολοένα και απομακρυνόταν από το υγιεινό αυτό πρότυπο, πλησιάζοντας περισσότερο το αμερικάνικο και βορειοευρωπαϊκό μοντέλο. Το γεγονός αυτό, παράλληλα με την έλλειψη σωματικής άσκησης που επέφερε η ευρεία χρήση των αυτοκινήτων συνέτεινε στην αύξηση των καρδιολογικών παθήσεων και στην Κρήτη. Και πάλι όμως ήταν λιγότερες σε σχέση με άλλες περιοχές γεγονός που αποδίδεται στο ότι η κατανάλωση του λαδιού εξακολουθεί να είναι υψηλή (πάνω από 30 κιλά κατά άτομο ετησίως!).Ακόμη ,παρά τις αλλαγές , τα χόρτα αποτελούν βασικό κομμάτι και της σύγχρονης κρητικής κουζίνας(περίπου 80 είδη χόρτων της κρητικής χλωρίδας είναι βρώσιμα και μαγειρεύονται με ό,τι τρόπο μπορεί να επινοήσει η γόνιμη φαντασία του κρητικού).
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια αργή αλλά σταθερή επιστροφή στα παλιότερα διατροφικά πρότυπα. Αξιοποιώντας την φήμη που έχει αποκτήσει η κρητική διατροφή στους επιστημονικούς κύκλους ως πρότυπο υγιεινής διατροφής, όλο και περισσότεροι άνθρωποι ενδιαφέρονται να μάθουν να μαγειρεύουν όπως τους κρητικούς.
Στις πόλεις όλης της Ελλάδας και σε πολλές πόλεις του εξωτερικού , δημιουργούνται χώροι εστίασης που προσφέρουν κρητικά εδέσματα αποκλειστικά ή περιλαμβάνουν κάποιες κρητικές συνταγές στο μενού τους. Παράλληλα έχει αρχίσει στην Κρήτη η δημιουργία φορέων προώθησης της κρητικής δίαιτας ώστε αυτή η τάση να μην μείνει στα όρια μιας περιστασιακής μόδας αλλά να γίνει συνείδηση των ανθρώπων που θέλουν τα τρέφονται υγιεινά, χωρίς να κάνουν εκπτώσεις στη νοστιμιά και στην ποικιλία.
Πηγές:
1)Ψιλάκης Νίκος και Μαρία, «Κρητική Κουζίνα» , Εκδόσεις Καρμάνωρ, Ηράκλειο,1995
2)Κρητικό Τραπέζι, Ένθετο στην ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
3)www.cretan-nutrition.gr
4)www.rethimno.gr
5)www.agrocreta.gr
Το βιβλίο των Ψιλάκη το έχω, δώρο από φίλη στη Σητεία. Όντως η κρητική και μεσογειακή διατροφή, ειναι ευλογία. Και αν δεν στρεφόμασταν σε ξένους τύπους διατροφής (βλέπε κρέμες γάλακτος, βούτυρα κλπ0 θα ήταν ακόμα καλύτερα. Καλά είναι κι αυτά, αλλά όχι σαν κανονας. Μόνο για εξαίρεση.
Πραγματικά αξιόλογη η προσπάθεια των Ψιλάκηδων (εμείς τα κλίνουμε τα επώνυμα) ,για πρώτη φορά τότε, να συγκεντρωθούν παραδοσιακές συνταγές της Κρήτης.Όλα βέβαια χρειάζονται Κική μου.Το πολύ και το καθόλου βλάπτει 🙂
Ευχαριστώ για την επίσκεψη και το σχόλιο. Χαίρομαι που σας γνώρισα. Αφού πειραματίστηκα και δοκίμασα κάποιες ξένες συνταγές, έστω και αργά ξαναγύρισα στην παραδοσιακή Μεσογειακή διατροφή και χαίρομαι που ξαναβρήκα την υγειά μου.
@Ivy: Κι εγώ σε ευχαριστώ για την επίσκεψή σου.Η δική μου δεν ήταν η πρώτη αλλά δεν θυμάμαι αν είχα ξανασχολιάσει…