Απόκριες

Ξυγκόπιτα: μια γλυκιά αποκριάτικη πίτα από το κρητικό εδεσματολόγιο

Ξυγκόπιτα: μια γλυκιά αποκριάτικη πίτα από το κρητικό εδεσματολόγιο

Ένας αναπάντεχος συνδυασμός  σε μια πρωτότυπη πίτα!

Αν νομίζετε ότι μόνο οι εγγλέζοι χρησιμοποιούν το ξύγκι στην παραδοσιακή τους πουτίγκα, καιρός να αναθεωρήσετε την άποψη σας! Μια παραδοσιακή γλυκιά κρητική πίτα έχει και το όνομα και τη χάρη! Οι  ξυγκόπιτες  είναι παραδοσιακές  πίτες, γλυκιές στην ανατολική Κρήτη.  Η μάνα μου έχει να λέει για την γλυκιά ξυγκόπιτα (ή μήπως ξιγκόπιτα;)  που έφτιαχνε η γιαγιά της  (με καταγωγή από το Σγουροκεφάλι Ηρακλείου) όταν ήταν παιδιά και δεν ξεχνούσε τη γεύση της.

DSC_0759

Στο Ρέθυμνο φτιάχνουν άγλυκες ξυγκόπιτες τηγανιού. Στις Αρχάνες Ηρακλείου θεωρείται παραδοσιακή αποκριάτικη πίτα όπως είχα διαβάσει σε δημοσίευμα στην εφημερίδα “ΠΑΤΡΙΣ”της  κ. Ταχατάκη , καταξιωμένης συγγραφέως και λαογράφου της Κρήτης . Δεν θυμάμαι να την έχει φτιάξει ποτέ στο σπίτι μας η μάνα μου, παρόλο που λέει ότι την συνήθιζε κι εκείνη παλιότερα με τη συνταγή της Σγουροκεφαλιανής γιαγιάς της.

DSC_0758

Η συνταγή ήταν γραμμένη κάπου στα κιτάπια της σε μια δοσολογία «αφήστε καλύτερα»: 1 βαθύ πιάτο ξύγκι, 3 βαθιά πιάτα αλεύρι, 2 ποτήρια του νερού ζάχαρη κλπ κλπ. Όταν της πήγα λοιπόν σκουτελικό (= πιάτο με φαγητό που πάμε στη γειτονιά ή μας φέρνουν από τη γειτονιά, κατά την κρητική ντοπιολαλιά) δεν της είπα τι έχω φτιάξει, μόνο να τη δοκιμάσει. «Ω χαρώ τηνε! Ξιγκόπιτα έφτιαξες! Έτσι τηνε θυμούμαι!». Πήρε λοιπόν η συνταγή τα διαπιστευτήρια για δημοσίευση…

DSC_0763

Σε πολλές συνταγές σε όλο τον κόσμο και κυρίως στην Αγγλία χρησιμοποιείται το ξύγκι αντί άλλης λιπαρής ουσίας. Όχι το λαρδί. Το σκληρό ξύγκι από την περιοχή των νεφρών του ζώου. Όπως προανέφερα είναι βασικό συστατικό της εγγλέζικης πουτίγκας , αλλά αν κάνετε μια αναζήτηση με ζητούμενο «suet pastry recipe» θα εκπλαγείτε από το πλήθος των συνταγών.

DSC_0749

Βάλτε λοιπόν κοντά στις υπόλοιπες και την κρητική ξυγκόπιτα. Ξέρω ότι σε πολλούς θα φανεί περίεργος ο συνδυασμός ειδικά για γλυκό, αλλά σας βεβαιώνω ότι η παρουσία του ξυγκιού στην πίτα δεν είναι καθόλου αισθητή ούτε σαν μυρωδιά ούτε σαν γεύση. Προκύπτει μια πίτα με εξαιρετική υφή, σαν να ήταν ελαφρά σιροπιασμένη, ένα αληθινό γλύκισμα!

DSC_0759

Εκτός λοιπόν από τον γλυκό μεσσαρίτικο  τζουλαμά με την επίσης πρωτότυπη σύνθεση, και η άλλη αποκριάτικη πίτα της Κρήτης αξίζει να δοκιμαστεί! Προσάρμοσα τις ποσότητες της συνταγής που είχα, μετρώντας πρώτα με πιάτα και αδειάζοντας στην δοσομετρική μου κούπα των 250ml τα υλικά μου. Δεν έκανα ολόκληρη τη δόση γιατί το ξύγκι από το αρνάκι μου ήταν μόνο μία κούπα -οπότε ξανά μανά αναλογίες-  αλλά οι ποσότητες που δίνω είναι αρκετές για ταψάκι 26 νούμερο.

DSC_0762

Έχουμε και λέμε λοιπόν:

Παρατηρήσεις

  • Αν θέλουμε πασπαλίζουμε τον πάτο και τα τοιχώματα του ταψιού με σουσάμι.
  • Απ’ ότι έμαθα σε πολλές περιοχές σιροπιάζουν την ξυγκόπιτα. Δεν έχω υπόψη μου αυτή την παραλλαγή ενώ για τις άγλυκες ξιγκόπιτες τηγανιού έχω στοιχεία να τις φτιάξω κάποια στιγμή. Πολύ θα χαρώ αν κάποιος έχει πληροφορίες για τη σιροπιαστή ξιγκόπιτα, να μας τις δώσει.
  • Η πίτα αυτή είναι ωραία χλιαρή. Καλή είναι και σε θερμοκρασία δωματίου, αλλά η «υγρασία» που εμφανίζει όταν είναι χλιαρή της δίνει μια υφή σιροπιασμένου γλυκού και της πηγαίνει.
  • Αν βάλουμε ξηρή μαγιά, την προσθέτουμε κατευθείαν στο μείγμα, χωρίς προηγούμενο φούσκωμα.
  • Δείτε στο link της wiki τις διατροφικές πληροφορίες για το suet (όπως ονομάζουν αυτού του είδους το λίπος οι εγγλέζοι) , Δεν είναι πιο παχυντικό ή πιο ανθυγιεινό από τα υπόλοιπα ζωικά λίπη.  Δείτε επίσης  τις παραπομπές σε συνταγές από τη διεθνή κουζίνα που χρησιμοποιείται το suet. Έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον.  https://en.wikipedia.org/wiki/Suet

Βρείτε μας: 

Facebook

Instagram

Youtube

Pinterest

Βαγγελιώ Κασσαπάκη

Η Βαγγελιώ, δημιουργός, υπεύθυνη για το βασικό περιεχόμενο και "ψυχή" του site, είναι μαθηματικός, πτυχιούχος της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών του Ε.Α.Π. (Σπουδές στον Ευρωπαϊκό Πολιτισμό) με σεμινάρια και επιμορφώσεις στην "Κρητική Διατροφή" και καταρτισμένη στο πρόγραμμα "Γαστρονομικός Τουρισμός και Διεθνής Γαστρονομία" του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου. Μαγείρισσα με μεράκι και περιέργεια για τα παλιά και τα καινούρια εδέσματα, τα παλιά και τα καινούρια προϊόντα και υλικά που παράγει η Κρήτη αλλά και όλος ο κόσμος. Κυρίως και πάνω από όλα όπως λέει η ίδια, μητέρα και γιαγιά υπέροχων παιδιών και εγγονιών που ευτυχώς έχουν μάθει να εκτιμούν την καλή κουζίνα και τις σωστές πρώτες ύλες!

Σχετικές συνταγές

Διάφορες συνταγές

Μετάβαση στο περιεχόμενο